Ik wil leren over vermogensongelijkheid
Grote kans dat we binnenkort naast een klimaatcrisis of asielcrisis ook spreken van een gelijkheidscrisis.
Nederland staat bekend als een van de meest welvarende landen ter wereld. Desondanks is vermogensongelijkheid een zorgenkindje en zal dat voorlopig ook blijven. Derhalve is het essentieel dat de toekomstige generaties leren over de ongelijkheid die aan de basis van onze samenleving ligt.
De cijfers komen regelmatig voorbij, maar zijn daardoor niet minder tergend: afgelopen jaar werd vastgesteld dat de rijkste 1% ongeveer 26% van het vermogen in handen heeft. Ondertussen verkeert ruim een kwart van de Nederlandse huishoudens in de schulden.
Het toekomstbeeld is verre van positief, zo stelt ook de wereldberoemde Franse econoom Piketty: het gemiddelde rendement op kapitaal is relatief hoog waardoor grootverdieners hun geld tegen een hoog rendement kunnen investeren in onroerend goed, aandelen en obligaties. Daar komt nog bij dat in Nederland de inkomensbelasting op vermogensrendement lager is dan die op arbeidsinkomen. Zo kan de vermogensongelijkheid blijven groeien, terwijl de inkomensongelijkheid gelijk blijft, of zelfs kleiner wordt.
De ongelijkheid legt de mogelijkheden van de ‘arme’ meerderheid aan banden: de mogelijkheid om jezelf een woning te kunnen veroorloven in de huidige woningmarkt, bijvoorbeeld. Maar ook de kans om deel te nemen aan het ‘hoger’ onderwijs is het product van vermogen: studenten uit hogere vermogensgroepen nemen hier aanzienlijk vaker aan deel.
Verder kan je economische ongelijkheid volgens de Britse wetenschappers Wilkinson en Pickett terugzien in de welzijnscijfers: drugs, mentale ziekten, slechte gezondheid, ze correleren allemaal met economische ongelijkheid. Grote kans dus dat we binnenkort naast een klimaatcrisis of asielcrisis ook spreken van een gelijkheidscrisis.
Toch is vermogensongelijkheid een onderwerp waarover in de klaslokalen veelal wordt gezwegen: bij de keuzevakken (te kiezen in de bovenbouw) economie en maatschappijwetenschappen wordt het slechts zeer kort besproken. Bovendien wordt daar veelal gesproken over inkomensongelijkheid, terwijl vermogensongelijkheid in de toekomst steeds meer de boventoon zal gaan spelen.
Dat wringt, omdat we met het onderwijs de toekomstige generaties moeten klaarstomen voor de maatschappij. Er wordt gesproken over de asielcrisis, de woningcrisis, maar de vermogensongelijkheid is schijnbaar niet ‘sexy’ genoeg om aan bod te laten komen. Dit, terwijl we er simpelweg niet meer omheen kunnen als we het hebben over de tekortkomingen van onze maatschappij.
We dienen realistisch en alomvattend te zijn om kinderen na te laten denken over onze samenleving en de toekomst daarvan. Neem het onderwerp vast mee in het curriculum en praat erover, breng het onder de aandacht. Wij, de leerlingen, zijn immers de toekomst en we willen graag aan de slag met de kwesties van het heden én de toekomst, maar daarvoor moeten we er wel over kunnen leren.