Ik ben zes handdrukken verwijderd van...

‘Als je alles van tevoren weet kan je met een kwartje de wereld rond’, luidt een nuchter Nederlands spreekwoord. Een genuanceerder Japanse equivalent zegt: ‘De vleugelslag van een vlinder aan de ene kant van de wereld kan aan de andere kant een orkaan veroorzaken’. Éen op éen natuurlijk onvertaalbaar maar beiden vertonen duidelijk parallellen. Toeval, geluk en vooral oorzaak en gevolg.

Recentelijk had ik een toevallige ontmoeting met een gepensioneerd arts die zich langs de neus weg liet ontvallen ooit een berucht misdadiger te hebben behandeld. Al was onze ontmoeting slechts vluchtig en kenden wij elkaars achtergronden nauwelijks, toch liet de gedachte mij niet meer los.           

Ik heb de hand geschud van de man die ook die historisch beruchte misdadiger ooit de hand schudde. Ook daarover bestaat een interessante oorzaak/gevolgtheorie waarin je in zes ‘geschudde handen’ in feite de wereld bent rondgeweest. De Amerikaanse, filosofisch aandoende term is ‘six degrees of separation’, ofwel: iedereen op aarde is ongeveer zes ‘handjes schudden’ van elkaar verwijderd.  

Dat is een wat populistische theorie maar wel een zeer intrigerende. Een ieder zal immers enigszins kunnen nagaan wie hij of zij via dat éne handje eigenlijk allemaal de hand heeft geschud? Mazzelaars die éen of andere artiest danwel filmster de hand schudden, snijden al gauw vele hoeken af en hebben daarmee wellicht de president van Amerika al een hand gegeven, of de paus, of Steve Jobs, enfin vult u uw eigen God op aarde maar in.

Een bijzondere theorie dus die ver reikt, en nu eens zien, zonder smokkelen of creatief wensdenken, hoever u zelf komt. Wie kent u eigenlijk goed genoeg om te weten wiens hand hij of zij al geschud heeft? Zou u bijvoorbeeld de koningin al eens een hand hebben gegeven? Dat zou namelijk makkelijk het geval kunnen zijn, en dan bedoel ik niet vanuit een uitzinnige Koningsdagmeute waarin u bij toeval het koninklijk vel aanraakte. U schudde ooit de hand van de burgemeester van het gehucht waar u woonachting bent en die ontving ooit eens Willem Alexander die ooit…etc. etc. Een intrigerend gezelschapsspel waarbij men elkaar fijn de loef af kan steken en dat menigeen zal verrassen.

Het principe áchter the six degrees of separation gaat namelijk veel verder. Te beginnen met eigen sociale kring. De oudste theorieën zijn simpelweg te herleiden tot ‘de kleine wereld’. Met de industrialisatie, efficiënter transport en de vorming van grote wereldsteden werd onze wereld daadwerkelijk overzichtelijker. Kleiner zo men wil. Niet langer begrensd door eigen achtertuin of dorp maar als onderdeel van een ‘ketting’, breidde ons netwerk zich exponentieel uit en vanuit die gedachte wordt het steeds logischer dat wij maar een paar handen van elkaar verwijderd zijn. Wetenschappelijk is e.e.a. meer dan eens afgedaan als een ‘academisch broodje aap’ maar evenzovele studies staven de theorie wel degelijk.

In zeer verschillende omstandigheden gaf ik acteur Rutger Hauer en actrice Shirley MacLaine al eens een handje en daarmee waarschijnlijk half Hollywood. Da’s dus een beetje flauw bochtje afsnijden. Wel schudde ik wat Quote-500-handen en dat soort mensen hebben natuurlijk een niet te onderschatten netwerk. Vreemd bijverschijnsel is dat men in dergelijke businesskringen wel sneller de neiging krijgt de handen daarna stevig te wassen.

cc-foto: David Pacey