Vrouwen in de politiek: Identiteitspolitiek

Vrouwen en politiek blijkt niet altijd een vanzelfsprekende combinatie. In de Nederlandse politiek zijn vrouwen slecht vertegenwoordigd. Voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 staan voor de PvdA in de twee grootste steden vrouwen aan het roer. In aanloop naar de verkiezingen schrijven PvdA-lijsttrekkers Barbara Kathmann (Rotterdam) en Marjolein Moorman (Amsterdam) wekelijks een brief over hun perikelen als vrouw in de politiek.

Lieve Bar,

Bij de meeste debatten sta ik als enige vrouw op het podium. Maar dat is niet het identiteitsissue dat deze verkiezingen domineert. Net als bij jullie in Rotterdam gaat het voortdurend over de nieuwe partijen en de identiteitspolitiek die zij voeren, waarbij het niet gaat om wie je bent en wat je doet, maar om het hokje waarin je volgens deze partijen thuishoort. Pagina’s worden volgeschreven over racistische uitspraken van FvD-ers. En vervolgens begint het bij de media geliefde uitsluitspel. Even een  rondje bellen of partijen Forum uitsluiten, dan heb je binnen een uurtje weer een voorpagina te pakken. “De kans dat ik met Forum ga samenwerken is 0%”, zei ik tegen de journalist. “Ik zal nooit een coalitie met ze sluiten. Ik verafschuw hun uitspraken.” Maar ik had niet zoveel zin om dat woord uitsluiten te gebruiken. Niet mijn woord. Bovendien wilde ik voorkomen dat Annabel Nanninga zich weer in haar zo geliefde slachtofferrol kon wentelen. Het bleek te veel nuance voor de medialogica. Het nieuws werd overgenomen als ‘PvdA sluit Forum niet uit’.

Ik vind het frustrerend hoe het identiteitsdebat de verkiezingen domineert. Begrijp me niet verkeerd, elke vorm van racisme, islamhaat, antisemitisme en homohaat is afschuwelijk en moet worden veroordeeld. Maar de manier waarop media en partijen de problemen uitvergroten, is buiten proportie. Ik ben er van overtuigd dat de meeste Amsterdammers -gelovig en ongelovig, heteroseksueel en homoseksueel, man en vrouw-  gewoon in vrede willen samenleven in Amsterdam zonder de ander te veroordelen. Solidair met elkaar willen zijn in de stad die traditioneel altijd mensen van heinde en verre heeft gehuisvest. Ons grootste probleem is niet te veel diversiteit, maar juist dat die veelkleurigheid verloren gaat omdat de stad voor de meeste mensen onbetaalbaar wordt. Dat probleem lossen we niet op door om het hardst te roepen hoe fout Forum is.

Toch proberen veel partijen een graantje mee te pikken van de media-aandacht voor het identiteitsdebat. Zo voerde vicepremier Ollongren een paar weken geleden een goed georkestreerde aanval uit op Forum voor Democratie. Ik ben het niet oneens met haar beoordeling van Thierry en zijn kornuiten. Maar vraag me wel serieus af waarom een vicepremier zoveel aandacht geeft aan een partij met twee zetels in het parlement, die alleen in Amsterdam meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen en de overige 387 gemeenten links laat liggen. Maakt ze Forum niet veel te groot door deze aanval?  En geeft ze niet veel te veel voeding aan het identiteitsdebat? Veel liever had ik gehad dat ze als minister van Wonen, die Amsterdam bovendien goed kent, zich er hard voor zou maken dat mensen een betaalbare woning in Amsterdam kunnen vinden.

“Identiteitspolitiek leidt nooit tot een wij-samenleving” zei Lodewijk terecht in zijn Banninglezing  woensdag in de Rode Hoed. Als we mensen reduceren tot louter hun achtergrond, veroordelen we ze tot knellende hokjes die zelden passen. Met alle gevolgen van dien. Dan geloven we inderdaad niet meer dat moslims links en progressief kunnen zijn. En dat is net zo onzinnig is als stellen dat witte mannen van middelbare leeftijd allemaal rechts-populistisch  stemmen.

Afgelopen weekend was er weer zo’n staaltje identiteitspolitiek te bewonderen. Vijf Kamerleden met een Turkse achtergrond werden aangevallen door de Turkse krant Sabah. Zij zouden landverraders zijn omdat ze de erkenning van de Armeense genocide steunden. DENK-voorman Kuzu stak het vuurtje aan door op de Turkse televisie te zeggen dat Turks-Nederlandse kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen zich niet langer kunnen verstoppen:  “Ze moeten nu heel duidelijk laten zien wat ze verdedigen en aan wiens kant ze staan.” Volgens hem mag je dus maar op één manier naar de wereld kijken als je een Turkse achtergrond hebt. Een walgelijke vorm van identiteitspolitiek die  leidt tot verdeeldheid en polarisatie. Het maakt mij bijzonder trots op Kamervoorzitter Khadija Arib, die moedig en strijdbaar voor de vijf Kamerleden opkwam.

Het is nog maar een eeuw geleden dat vrouwen niet mochten stemmen omdat zij in de ogen van mannen intellectueel niet capabel genoeg waren. Gelukkig ligt die vorm van groepsstigmatisering ver achter ons. We moeten er nu voor strijden ons niet te laten gijzelen door andere vormen van identiteitsdenken. Dat brengt ons niet verder, doet mensen geen recht en maakt de politiek lelijk en vuil. Het moet in de politiek niet gaan om identiteit, maar om mentaliteit. Een solidaire mentaliteit kent geen kleur, geen geloof, geen geslacht en geen seksuele voorkeur.