Hun kerk roept, maar Rutte en Buma kijken weg

Met het kerkasiel in de Haagse Bethelkapel voor Hayarpi en haar familie, toont de Protestantse Kerk in Nederland barmhartigheid en ook hartstocht voor gerechtigheid. Maar twee prominente leden van deze kerk – Mark Rutte en Sybrand Buma – kijken weg. Als politiek leiders van de twee grootste regeringspartijen laten zij vierhonderd gewortelde kinderen stikken.

Ik vind het overweldigend hoeveel mensen zich verbinden aan het initiatief van het kerkasiel en pleiten voor een humaan en ruimhartig kinderpardon. Tegelijk klinkt vanuit andere hoeken van de Nederlandse samenleving, inclusief christelijke kerken, een ander geluid. Is dit misschien het geluid dat Rutte en Buma zo huiverig en bang maakt zodat zij geen moreel leiderschap durven te tonen?

Neem bijvoorbeeld de campagne ‘Cultuur onder Vuur’ van de stichting Civitas Christiana. Deze stichting is in 2014 opgericht “om een halt toe te roepen aan de verdere afbrokkeling van de Nederlandse cultuur en tradities”. De stichting “begrijpt de Nederlandse cultuur in de context van de christelijke beschaving” en keert zich tegen immigratie, de islam en voert op de onderbuik gerichte acties voor het behoud van Zwarte Piet.

Is deze rooms-katholieke stichting een randverschijnsel? Ik vermoed van niet. Kardinaal Wim Eijk kreeg eind oktober in Rome de cultuurprijs van de Italiaanse stichting Fondazione Giuseppe Sciacca. Een belangrijke rol bij deze stichting speelt Matteo Salvini, die als minister in Italië een streng anti-immigratiebeleid voert. Wat deze Italiaanse politicus met onze kardinaal verbindt is een afkeer van het beleid van Paus Franciscus die juist oog heeft voor vluchtelingen, klimaatbeleid en interreligieuze dialoog.

Is het in protestants Nederland zoveel anders? Predikant Henk-Jan Prosman uit de Protestantse Kerk stelt dat er een doelbewuste agenda is om de traditionele, agrarische, kerkelijke, kleinschalige samenleving en haar instituties te verzwakken. En dat ‘massa-immigratie’ daarvoor het middel is. Hij sympathiseert met politicus Thierry Baudet die zich racistisch uitlaat en contact heeft met extreemrechtse en antisemitische denkers. Prosman hoort bij een minderheid in zijn kerk. Toch heeft het extreemrechts gedachtengoed door hem een voet tussen de kerkdeur gekregen.

In november organiseerde Baptistengemeente De Verbinding in Amsterdam een gesprek tussen CU-Kamerlid Joël Voordewind en Baudet, geleid door Andries Knevel. Het werd aangekondigd als een gesprek over ‘politiek, geloof en Amsterdam’. Christelijke theologen en voorgangers bekritiseerden in een open brief hun collega Boertjens, voorganger van de betreffende baptistengemeente. Die liet via Twitter blijken gecharmeerd te zijn van Baudet.

“Baudets politieke positie en retoriek kan niet buiten beschouwing worden gelaten bij een gesprek over geloof en drijfveren. Zeker omdat politiek en christendom bij Baudet nauw verbonden zijn,” zo stellen de critici in de genoemde brief. “Voor Baudet is het christendom onderdeel van ‘onze’ superieure beschaving, van de ‘blanke dominantie’ die hij in stand wil houden en bedreigd ziet.” En iets verderop schrijven de critici: “De kerk is niet de plek waar alle meningen gelijk zijn, maar de plek waar we zoeken naar gerechtigheid in navolging van Jezus.”

Van harte ben ik het hiermee eens. Christelijke kerken mogen geen duimbreed toegeven aan extreemrechts en moeten ook veel kritischer zijn jegens het neoliberale beleid dat verrijking en verarming in de hand werkt en daarmee de voedingsbodem is van rechts populisme. Mensen zijn gelijkwaardig en verdienen gelijke kansen. Wereldwijde humaniteit en solidariteit gaan altijd uit boven nationalisme en de angst voor het onbekende. Gelukkig laten christenen met onder meer het kerkasiel in de Haagse Bethelkapel zien dat in een groot deel van de kerken humaniteit en compassie geen holle frasen zijn.

Curieus is dat CDA-leider Sybrand Buma en VVD-leider Mark Rutte met een grote boog om het pleidooi voor een ruimhartig kinderpardon heenlopen, terwijl zij beide lid zijn van de Protestantse Kerk. Gert-Jan Segers, die in dit politieke dossier in een spagaat zit, toonde nog het fatsoen om bij Hayarpi en haar familie in de Bethelkapel op bezoek te gaan. Maar uit angst om stemmen te verliezen aan extreemrechts, negeren Rutte en Buma de roep om menswaardigheid vanuit hun eigen kerk en lopen met een grote boog om de Bethelkapel heen. Misschien is dat nog wel de sterkste voet die extreemrechts vandaag tussen de kerkdeur heeft en waarvoor honderden kinderen moeten bloeden.

Met Kerst klinkt, zoals elk jaar, het aloude Magnificat, de lofzang van Maria:

Laten we hopen dat deze lofzang van Maria niet bij een mooie of troostrijke gedachte blijft, maar de opmaat is voor humaniteit en voor politiek met compassie. Dat gaat niet vanzelf en vraagt om gewetensvol en spiritueel verzet zoals dat bijvoorbeeld gaande is en blijft vanuit de Haagse Bethelkapel.