Hoogdravende principes gelden bij Volt Nederland, niet bij Volt Bulgarije

Volt is een Europese partij met een visie die in alle landen van de EU hetzelfde is. Dit is min of meer zelfs het bestaansrecht van de partij: Volt wil dat de EU dichterbij burgers komt te staan en daarvoor zijn Europese partijen nodig. Niet de losse Europese samenwerkingsverbanden zoals die van de sociaaldemocraten of de liberalen, maar één partij die overal in de EU aanwezig is. Volt heeft een pro-Europese, progressieve en duurzame visie en die geldt voor alle nationale afdelingen van de partij, want de Volt-leden hebben deze immers op Europees niveau met elkaar afgesproken.

We zouden dus uit de acties van Nederlandse Volt-Kamerleden kunnen afleiden wat de Europese visie is. Nilüfer Gündogan maakt – terecht – een groot punt van de ondergraving van de liberale democratie. Dit proces gaat volgens haar stapje voor stapje en daar maakt ze zich zorgen over. Ze heeft er allerlei Nederlandse voorbeelden van: de opkomst van populisten, de VVD die gerechtelijke uitspraken en internationale verdragen wil omzeilen, het tornen aan de vrijheid van godsdienst, het ondermijnen van de sociale advocatuur en het feit dat wetgeving niet aan de grondwet kan worden getoetst.

Als Gündogan het zegt, zal Volt deze standpunten wel in de hele EU uitdragen, nietwaar? Toch gaat het in Bulgarije net even anders. Daar waren meerdere parlementsverkiezingen op rij. Onlangs werd Volt er voor het eerst gekozen als onderdeel van een alliantie van meerdere partijen. Volt is daarmee nu in een tweede parlement gekozen. De belangrijkste vraag is: tegen welke prijs? Goed nieuws voor Volt: vrijwel niemand houdt zich in Nederland met Bulgaarse politiek bezig en dus klinkt dit PR-verhaal over ‘verkozen in twee parlementen’ best goed.

Onrust over Bulgarije Al in de aanloop naar de verkiezingen was er onrust over deze alliantie , die alleen gesloten lijkt te zijn om de kiesdrempel te kunnen halen. Het programma van de alliantie werd binnen Volt populistisch genoemd omdat niet duidelijk is hoe de doelen ervan bereikt kunnen worden. Er is echter een belangrijker bezwaar: Volt werkt samen met een partij – SEK – die voorheen met radicaal rechts samenwerkte, waaronder partijen die opvallend veel weg hebben van de PVV en Forum voor Democratie. Plat gezegd heeft SEK partijen die vijandige taal uitslaan over Joden, Roma en moslims ingeruild voor Volt.

Wat is SEK voor partij? De standpunten op de website wijzen op een conservatief-rechtse club, maar binnen Volt wordt daar inmiddels aan getwijfeld. Het Duitse lid Jan Birkmann schreef er een notitie over. De alliantie van Volt en SEK heet We continue the change en wordt door twee voormalige ministers geleid: Kiril Petkov en Assen Vasilev. Volgens Birkman heeft SEK standpunten ingenomen en acties uitgevoerd die niet bij Volt passen, en zelfs regelrecht tegen allerlei Volt-waarden ingaan. Het heeft er alle schijn van dat extremisten bij SEK van harte welkom zijn.

We lezen verder wat Birkmann schrijft. SEK is een lokale partij uit de stad Burgas en bestaat uit slechts een klein groepje mensen. De partij is volgens Birkman ultrarechts en homofoob. In 2016 werd in Burgas de eerste LHBT-pride gehouden buiten de hoofdstad Sofia. Er was een tegenprotest, georganiseerd door een groep extreemrechtse nationalisten onder leiding van Bisser Russimov. Hij werkt al lange tijd samen met de huidige leider van SEK en was er al twee keer kandidaat. De leider van SEK heeft gezegd dat hij trots is dat Russimov onderdeel is van zijn partij. Russimov is bij meerdere SEK-bijeenkomsten gezien.

Vluchtelingenjagers Birkmann vervolgt over een extreemrechts initiatief, geleid door Russimov, dat naar eigen zeggen ‘burgers beschermt’. In 2016 was Russimov met zijn collega’s ‘op jacht’ op vluchtelingen aan de Turks-Bulgaarse grens. De gewapende groep verklaarde 23 illegale Afghanen te hebben gevangen. Daar bestaan ook YouTube-video’s van. Er was sprake van fysiek en psychologisch geweld, plunderingen en het helpen van autoriteiten bij illegale push-backs. Russimov kwam ook op de nationale televisie in een reportage over ‘vluchtelingenjagers’ en gaf daar een interview over. Deze man was in 2019 kandidaat voor SEK.

Al ruim voor de Bulgaarse verkiezingen was duidelijk dat SEK graag samenwerkt met extreemrechts, maar nu is binnen Volt ook het besef doorgedrongen dat SEK ook zelf dit soort politici herbergt. Hier is dus meer aan de hand dan alleen guilt by association omdat SEK in het verleden met de Bulgaarse PVV samenwerkte. SEK heeft iemand gekandideerd die in de Nederlandse context niet eens PVV-kandidaat zou kunnen zijn, laat staan dat de Nederlandse afdeling van Volt met een partij zou samenwerken die zo iemand als kandidaat accepteert. Wat in Nederland ondenkbaar is, kan in Bulgarije echter wel.

Birkmann zegt te begrijpen dat Bulgarije zich in een moeilijke fase bevindt vanwege alle corruptie en dat Volt daarom compromissen moet sluiten en pragmatisch moet handelen. Maar hier is een alliantiepartner gekozen die waarden nastreeft die mijlenver van Volt afstaan. Birkmann is bang dat Volt het verwijt zal krijgen met extremisten samen te werken. Zou het?

Bij Volt klapt men ondertussen voor de gewonnen zetels. Maar of deze alliantie deugt? Een tijdje geleden zei Europees Volt-voorzitter Reinier van Lanschot dat hij de Bulgaarse Volt-bestuurders vertrouwt. Het is niet uit te sluiten dat er iets mis is met zijn oordeelsvermogen.