Hogeschool Saxion zwicht uit vrees voor zelfbedachte Turkse woede

Ondanks het feit dat de traditionele barbecue aan het eind van het politieke jaar reeds achter ons ligt hebben de CDA-kamerleden Pieter Omtzigt en Harry van der Molen toch Kamervragen gesteld over politieke censuur op de Saxion-hogeschool. VVD-parlementariër Judith Tielen eist zelfs dat minister Van Engelshoven het bestuur van de Overijsselse hbo-instelling ter verantwoording roept.

De achtergrond van dit alles is de Armeense genocide uit de Eerste Wereldoorlog. Studente media Shayno Numansen reisde naar Oost-Turkije om voor haar opleiding een documentaire te maken over wat haar familie in die tijd overkwam. Ze heeft zelf geen Armeense achtergrond maar is gemengd Chaldeeuws-Aramees.

De Chaldeeuwen en de Arameeërs zijn christelijke minderheden in het Midden-Oosten. Toen de Ottomaanse regering de Armeniërs liet aanpakken (waarbij ze op grote schaal Koerdische milities inzette) werden ook deze groeperingen in een moeite door meegenomen. Massamoorden en etnische zuiveringen op grote schaal leidden er toe dat het zeer multi-etnische en multireligieuze Ottomaanse Rijk plaats maakte voor de homogeen Turkse republiek van Kemal Atatürk waarin alleen de Koerden nog de van boven afgedwongen etnische en taalkundige eenheid verstoorden.

De erkenning van dit genocidale verleden kost veel hedendaagse Turken nog steeds grote moeite. Zij hebben de neiging om keihard in te gaan tegen wat de rest van de wereld als onmiskenbare feiten beschouwt. Uit vrees dat zulk protest tegen de documentaire van Shayno Numansen uit de hand zou lopen, weigerde de redactie van Sax.nu een interview met haar te publiceren. Ze stapte daarom naar De Telegraaf die in de editie van afgelopen zaterdag uitgebreid aandacht besteedde aan deze gang van zaken. Ook de Overijsselse media sprongen op de affaire.

Shayno Numansen klaagde over censuur en angst. Zij vroeg zich af waarom de hogeschool niet pal achter haar ging staan maar meteen bezweek voor Turkse druk. Saxion reageerde daarop met een uitgebreide verklaring waarin het bestuur de hete aardappel bij de onafhankelijke redactie van de hogeschoolsite op het bord legde. Die had immers zelfstandig besloten het interview binnenskamers te houden. Daarvoor had zij volgens het bestuur van de hogeschool twee goede argumenten gebruikt: de documentaire zou niet door de EO worden vertoond, wat eerder een reële mogelijkheid leek. Bovendien vreesde de redactie voor de veiligheid van Shayno Numansen omdat er zoveel te doen was rond de Armeense genocide.

Inmiddels is de situatie volgens Saxion veranderd: Shayno Numansen werkt nu aan een nieuwe documentaire – over de affaire rond haar persoon – waar medewerkers van de hogeschool in voorkomen en ook de heisa rond de genocide zou zijn geluwd. Wellicht dat een nieuw interview wel een plaats vindt op Saxion.nl. Het oorspronkelijke stuk had trouwens op het intranet van de hogeschool gestaan waar alle studenten en medewerkers toegang toe hebben.

Het was echter te laat. De hoge toon was gezet door de gewone kongsie van rechtse media (Telegraaf, Elsevier, WNL) en geestverwante Kamerleden. Censuur! Aanslag op de academische vrijheid! Door links gedoogde islamisering! Twitterend Nederland heeft de affaire inmiddels ook ontdekt.

De verklaring van de Saxion hogeschool is nogal kronkelig en tussen de regels door kun je lezen dat alle betrokkenen dik spijt hebben van hun oorspronkelijk besluit om dat interview niet te plaatsen en nu proberen te redden wat er te redden valt maar het oorspronkelijk falen laat zich niet verdoezelen. De redacteuren, de woordvoerders, de bestuurders hebben zich gedragen naar het bekende spreekwoord: ‘De mensheid lijdt het meest onder het lijden dat zij vreest’.

Men plaatste het interview met Shayno Numansen niet omdat men bang was van door onderbuikgevoelens gedreven Turken. Het ging niet om gedrag, het ging over verwacht gedrag. Lelieblanke vaderlanders handelden op grond van wat zij van landgenoten met een Turkse achtergrond meenden te hebben begrepen. Zij waren zelf het probleem. Zo heeft de hogeschool zichzelf te kijk gezet door mee te gaan in het frame dat de Turkse gemeenschap een gesprek over de Turkse genocide onmogelijk maakt. In werkelijkheid doen Nederlandse instanties dit zelf, onze fenomenale regering voorop, die nog steeds weigert wat de Armeniërs en andere christenvolken tijdens de Eerste Wereldoorlog overkwam als volkerenmoord aan te merken. Zij is te schijterig om de regering Erdogan mee te delen waar het in dit opzicht op staat.

Shayno Numansen daarentegen is een dappere jonge vrouw. Zij reisde met haar camera naar de geboortegrond van haar voorouders, een gevaarlijk gebied dat je volgens een advies van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken beter kon mijden. Zij legde de tragedie van haar familie bloot. Haar film gaat niet over de statistieken van de massamoord maar over het lot van concrete mensen. Iemand met zulke geestkracht hoeft niet tegen zichzelf beschermd te worden. Net zo min als de Overijsselaars met een Turkse achtergrond. Het recht dat zij als vrije Nederlanders hebben – Turks paspoort of niet – om kennis te nemen van wat Shayno Numansen te melden heeft, is hen ontnomen. Voor ieders bestwil, god betere het.

Het zou van moed getuigen als de redactie van Saxion.nl met rugdekking van het bestuur ruiterlijk erkende een fout te hebben gemaakt door met zoveel nadruk voor anderen te denken. Wat geeft dat nou. Niemand is perfect. Iedereen maakt wel eens een verkeerde inschatting.

Als illustraties: berichten uit de Nederlandse pers over de genocide Telegraaf 27 oktober 1915 Leeuwarder Courant 1 oktober 1915 Bataviaasch Nieuwsblad 16 oktober 1915 De Tijd, 13 oktober 1915

Update : de Aramese Federatie heeft inmiddels het initiatief genomen tot een open protestbrief aan het bestuur van de Saxion Hogeschool die ook door enkele historici en mensen uit de politiek is mede-ondertekend. Lees die brief hier