Hoe ziet een brede volkspartij er nou eigenlijk uit?
Onze boodschap moet er één zijn die haaks staat op de wanhoop die extreemrechts uitdraagt.
Idealistisch links. Bedankt voor het lezen van mijn opiniestuk en tot de volgende keer!
Oké, zonder dollen. Keer op keer hoor ik het weer. “GroenLinks-PvdA moet een brede volkspartij worden, zo kan zij de mensen voor haar winnen.”. Maar vrijwel nooit hoor ik hoe dat ingevuld moet worden. Veelal heeft men het erover dat GroenLinks en PvdA maar aan elkaar vast moeten houden en dat wij “het moeten gaan doen”, zonder dat men specificeert wat “het” nou eigenlijk is. En ik ben daar wel klaar mee. Want het spreekt over een enorme leegte, een absentie van brandstof om het vuur aan te wakkeren wat een brede volkspartij nou echt nodig heeft.
Want om de massa te kunnen vertegenwoordigen moet je de massa kunnen overtuigen. Zonder passie, zonder een brandend vuur in het hart van onze beweging is dat onmogelijk. De brandstof voor zo’n politiek vuur kan alleen komen uit een ideologische overtuiging. Een geloof dat waar de beweging voor staat en strijdt (ja, strijd!) de juiste koers is, is de sterkste overtuigingskracht. Deze overtuiging was voor mij ook de reden om bij het PvdA-deel van het gezamenlijk congres op te roepen het gesprek te voeren over de ideologie waar wij voor staan, waar ik in reactie aardig wat knikkende hoofden in de zaal zag en blijkbaar bevlogen genoeg was om die avond Nieuwsuur te halen.
Maar welke ideologie moeten we dan nastreven en waarom zou juist die ideologie de sleutel zijn om een brede volkspartij te worden? Laten we dan eerst definiëren wat ik zie onder de term “brede volkspartij”. Kort gezegd: Een partij die breed opkomt voor de belangen van ‘het volk’, en daarbij dus zorgt dat de mensen die het zwaar hebben de steun en de hulp krijgen die nodig is om zeker te zijn van een respectabel bestaan. Het gaat dus niet om opkomen voor alle belangen die er kunnen zijn, want dit kan botsen met mijn definitie. Immers, de CEO van Shell heeft waarschijnlijk (financiële) belangen die haaks staan op je buren die hun huis uitgezet worden omdat ze de huur niet kunnen betalen. Sterker nog, de kans is aanzienlijk dat beleid dat volgde uit het ‘opkomen’ voor de belangen van CEO er (in)direct toe leidde dat de huren onbetaalbaar werden.
Immers, dat beleid hield in dat er belastingverlagingen kwamen voor Shell en haar grootverdieners waardoor er gekort moest worden op de sociale voorzieningen. En natuurlijk het afbreken van sociale volkshuisvesting, wat alleen mogelijk gemaakt kon worden door gebrek aan een ideologische overtuiging dat je opkomt voor hen die het zwaar hebben. Een ander excuus voor het meewerken daaraan is er niet. Want altijd handelen vanuit die ideologische overtuiging betekent dus ook dat als er besluiten gemaakt zullen worden die daar haaks op staan, je dat besluit dus niet maakt. Dat je de verantwoordelijkheid neemt naar het land dat zo’n besluit schadelijker is om te nemen dan niet langer mee te regeren. Beleid dat breed het volk schaadt kan nooit beleid zijn waaraan meegewerkt wordt door een brede volkspartij. Het is onze fout geweest het (groot)kapitaal te zien als een deel van wat een brede volkspartij zou moeten verdedigen.
Omdat het grootkapitaal verdedigen niet strookt met wat het betekent een “brede volkspartij” te zijn, is er dus maar één logische ideologische stroming die een échte brede volkspartij kan nastreven. Eén die niet opkomt voor de belangen van het grootkapitaal, maar voor het belang ieders leven beter te maken en dat we als samenleving doen wat een samenleving hoort te doen. Samen zorgen dat iedereen kan leven. Zorgen dus dat iedereen een huis heeft om in te wonen. Iedereen een volle koelkast om vanuit te eten. Een kraan die altijd water levert, een stopcontact waar altijd stroom uit komt. Basisvoorzieningen voor een rijk bestaan. Een ideologische stroming die niet pleit dat rijkdom alleen gekend kan worden door de rijken, maar een explosieve toename in persoonlijke rijkdom zoals de wereld nog nooit heeft gezien. De rijkdom om zonder zorgen voor de nabije en verre toekomst naar bed te kunnen gaan en de rijkdom om alle tijd te hebben je op persoonlijk vlak te ontwikkelen zoals jij dat zou willen. Een ideologie van en voor elkaar, voor een sociale samenleving. Socialisme dus! En dus niet dat socialisme van de ‘moderne’ sociaaldemocratie, die zonder ideologische veren. Maar die échte sociaaldemocratie van voorheen, mét ideologische veren!
Wat we ook nodig hebben zijn mensen die écht geloven in dat doel. We kunnen prima van mening verschillen over de weg daarnaartoe, want niemand heeft hét antwoord, daarvoor is de wereld te complex. Maar zonder die gelovigen die vasthouden aan dat doel is er geen sprake van een echte ideologische overtuiging. Want hoe kan je een overtuiging hebben als je niet overtuigd bent? Niet! Net zo kan je niet overtuigen zonder overtuiging. En voor degene met een allergie voor ‘gelovigen’; geloven kan trouwens ook prima samengaan met twijfelen, debat en logica! Het vraagt niet om een dogmatische houding waarbij gesprek en compromis niet mogelijk is, maar het moet wel altijd gebeuren vanuit de overtuiging. Om het doel te verwezenlijken.
Met een ideologie en ‘gelovigen’ die dat uitdragen kunnen we het ook hebben over een boodschap. Natuurlijk verwerken we in onze boodschap al eerdergenoemde zaken zoals een dak boven ieders hoofd en een nacht zonder zorgen. Maar dat zijn delen ván de boodschap. De boodschap zelf is hetgeen wat de mensen moeten gaan voelen, wat moet blijven hangen, wat de mensen tot ons zal aantrekken en oproept tot de (natuurlijk geweldloze) strijd. En wat is dat dan? Wat is zo’n gevoel dat de mensen kan aantrekken? Is het een boodschap zoals dat van fascisten? Eén waar we inpraten op de angsten van de mensen en hen ‘oplossingen’ voorhouden die niet oplossen maar de angst blijven aanwakkeren en uiteindelijk oproept tot een gewelddadige strijd? Natuurlijk niet. Onze boodschap moet er één zijn die haaks staat op de wanhoop die extreemrechts uitdraagt, die crisis na crisis veroorzaakt en de wanhoop voedt. Onze boodschap moet die van hoop zijn.
Die boodschap van hoop is waar men zich aan vast kan grijpen, niet alleen op korte termijn maar ook op lange termijn. Wat nodig is om te realiseren voor die échte bestaanszekerheid is ook iets dat jaren gaat duren, grote kans dat ik het zelfs op mijn 33ste niet mee ga maken. Maar dat maakt het niet minder belangrijk om naar te streven. Want die toekomst waar niemand tekortkomt aan primaire levensbehoeftes en tijd om wat van hun leven te maken is mogelijk en verdient het om altijd na te streven. Waar mogelijk doen we dat met grote stappen, waar het moet met kleine. Maar iedere stap die we zetten moet richting die toekomst gaan. En die toekomst zal de bron van hoop zijn waar men aan vast kan houden. Op korte termijn is dat wellicht de verhoging van het minimumloon, wat door het grootkapitaal en hun rechtse lakeien weer is tegengehouden. Op de middellange termijn de realisatie van voldoende sociale volkshuisvesting om de wachtrijen van veertien naar nul jaar terug te dringen wat wederom door het grootkapitaal wordt gefrustreerd (immers, onze woningnood is hun verdienmodel).
Maar die hoop kan niet gerealiseerd worden zonder de ideologische overtuiging, zonder de gelovigen die zich vastklampen aan het realiseren van dat ideaal. Die hoop moet de brandstof zijn die het vuur in iedereen zal voeden en aanwakkeren. Waarvan het licht van het vuur de mensen zal ontwaken, hen zal aanzetten om te gaan strijden die toekomst te realiseren en dat breed door de hele samenwerking zullen gaan bewerkstelligen. Voor die hoop moet ook gestreden worden, en zonder die hoop is er ook geen strijd. Want wat is hoop als het geen strijd is? Het is toch het vastklampen aan iets wat niet is maar wel komen kan? Ondanks alle tegenslagen die je krijgt te verduren, toch vasthouden aan dat licht?
Maar zonder de boodschap is er geen hoop, geen strijd die de mensen voor je wint om te geloven in een betere toekomst. Zonder de gelovigen is er niemand om de boodschap uit te dragen. Zonder ideologie is er niemand die daarin kan geloven. Een brede volkspartij is dus niet mogelijk zonder ideologie waarop men een toekomst uitstippelt. Die ideologie moet een socialistische zijn, die we op een democratische manier nastreven en het doel radicale gelijkheid en vrijheid moet zijn en waar we allemaal aan moeten werken om het te realiseren. Een rechtse ideologie, een ideologie gestoeld op het kapitalisme, kan ook per definitie nooit de ideologie zijn van een brede volkspartij, omdat zo’n ideologie altijd mensen zal achterlaten omdat zij anders zijn of omdat het kapitaal belangrijker is dan de mensen die het zwaarst lijden onder het kapitalisme.
En nee, bovenstaande is niet alomvattend, noch sluitend. Het is mijn doel jullie aan te zetten tot debat en helpen zorgen dat GroenLinks-PvdA écht de massa weet te overtuigen omdat zijzelf overtuigd is van een betere toekomst, gelooft in een ideologie van hoop en die boodschap van hoop uit gaat dragen. Dit gebrek aan ideologie is ook terug te zien in de leegte van de verkiezingsposters voor de Europese verkiezingen. Ik hoorde PvdA-partijgenoten zeggen dat ze het heel erg ‘GroenLinks’ vonden, maar ik zie dat je ze net zo makkelijk aan onszelf, maar ook de VVD of D66 kan toeschrijven.
Toch zie ik de eerste bewegingen al een tijdje in die hoopvolle ideologische richting. Hoor ik onze volksvertegenwoordigers steeds vaker sociale maatregelen bepleiten en de dag komt snel dat we woorden als socialisme niet langer schuwen uit een soort onterechte angst dat dat woord besmeurd zou zijn. Laten we samen het laatste duwtje geven en samen optrekken om die toekomst van hoop te realiseren.
En vandaag! Vandaag vieren we de Dag van de Arbeid. Wat zonder ideologie, geloof en hoop nooit zo’n belangrijke dag kon zijn voor het hele brede volk.