Hoe Saoedi-Arabië de voetbalwereld overneemt

Neymar, Benzema, Kanté, Mahrez zijn maar enkele wereldsterren die afgelopen zomer Cristiano Ronaldo volgden en naar het Midden-Oosten trokken om te voetballen. Preciezer, naar Saoedi-Arabië. Een land dat niet bekendstaat om het voetbal. Hoe komt het dat iedereen plotseling naar het Midden-Oosten trekt, en waarom investeert Saoedi-Arabië hun miljarden hierin?

Blinde vlek op de voetbalkaart
Belangrijk is het om in te zien dat het Midden-Oosten een soort blinde vlek is als we spreken over voetbal. Het voetbal was aantrekkelijk en er speelden pre-Ronaldo amper bekende namen. Kortom, er ging nooit écht zoveel aandacht naar. Totdat alles afgelopen zomer veranderde..

Miljoenen vliegen om de oren
Zulke topspelers uit Europa trek je uiteraard niet zomaar aan. Ronaldo zou dan jaarlijks zo’n 200 miljoen (!) euro verdienen, Neymar en Benzema verdienen minstens ook zoveel. Afgelopen zomer probeerden ze de Franse sterspeler Mbappe te lokken die naar verluidt zo een 700 miljoen zou verdienen. Echter moet je helemaal geen Ronaldo of Messi zijn om in het Midden-Oosten te voetballen. Zo bieden ze zelfs in hun vierde divisie jonge voetballers uit Europa contracten aan van rond de 4000 euro per week. De spelers krijgen daar ook nog eens een huis bij.

Een grote voetballiefde?
Is de passie en liefde voor het voetbal er zo groot dat ze bereid zijn er miljarden aan uit te geven? Daar heb ik mijn twijfels over. Saoedi-Arabië wil tegen 2030 een ‘droomlocatie’ voor inwoners en toeristen wil worden. De autoriteiten willen hiermee hun conservatieve imago wegspelen en zich voordoen als een land dat vooruit streeft. Het land heeft de afgelopen twee jaar al minstens 6,5 miljard euro in sport in het algemeen geïnvesteerd, aldus The Guardian. De 4 clubs die afgelopen zomer het meest hebben uitgegeven aan transfers zijn Al Ahli, Al Hilal, Al Ittihad en Al Nassr, samen goed voor zo’n 430 miljoen aan spelers. Geen toeval dat het juist die vier clubs waren die het minst gierig zijn geweest. Ze maken namelijk elk deel uit van het Saudische staatsinvesteringsfonds, het ‘Public Investment Fund’. Dat is een spaarpot van maar liefst 600 miljard euro. Het is onderdeel van Saudi Vision 2030, het strategische plan van Bin Salman om de economie van zijn land minder afhankelijk te maken van olie-inkomsten. Een vleugje jaloezie kan er in zitten, aangezien in 2022 alle ogen gericht waren op buurland Qatar, dat het thuisland was van het grootste sportevenement ter wereld, het wereldkampioenschap.

Politieke gevolgen
Saoedi-Arabië zou immers door alle aandacht naar het voetbal te schuiven de nationale rust willen bewaren. We weten allemaal dat het enorme land geen voorbeeld is van een perfecte democratie. Integendeel, het is juist berucht om het schenden van mensenrechten. Denk bijvoorbeeld aan het verbod van LGBTQ, alcohol en straffen als zweepslagen of zelfs de doodstraf. Saoedi-Arabië wil een internationale grootmacht worden, met behulp van het voetbal. Zo is hun doel de mensen op internationaal vlak hun beruchte imago te doen vergeten. Mensen moeten denken aan de stralende zon, luxe en moderniteit in plaats van aan vrouwenrechten, executies, etc.

Sportswashing
Dit hele gebeuren is een ultiem voorbeeld van ‘sportswashing’. We halen even de letterlijke definitie erbij: het gebruik van sport door individuen, groepen, bedrijven of overheden met als doel om een slechte of beschadigde reputatie te verbeteren of 'op te poetsen.' Precies waar Saoedi-Arabië nu dus mee bezig is, gezien de eerder vermelde voorbeelden.

De eerste stappen
Toch zitten we pas op de eerste treden van de trap die de Saoedische regering uiteindelijk wil bereiken met het voetbal. Met andere woorden: wat we afgelopen zomer hebben meegemaakt is pas het begin. Saoedi-Arabië heeft grootse plannen en de ambitie om steeds maar machtiger te worden. Verwacht dus nog een golf van spelers (ook in de lagere nationale liga’s) die er naar toe zullen trekken. Of het effectief hun imago zal veranderen is af te wachten aangezien er kritiek van alle kanten weerklinkt. En concurreren met de Premier League of La Liga zie ik (althans de komende jaren) niet gebeuren. Het voetbal in Europa zal aantrekkelijker blijven vanwege de grootste clubs en competities die er spelen. Maar met het budget en het doorzettingsvermogen is niets onmogelijk, en wordt de Saudi Pro League wellicht over lange termijn een zogenaamde top 5 league, wat Cristiano Ronaldo eerder in een interview vermeldde. Maar ook dat is af te wachten.