Hoe nu verder, linkse wolk?
Doel is het beleid naar links om te buigen. Het zou wel heel vervelend zijn als dat streven al meteen op een nederlaag uitloopt.
Wat kan een regering doen als de inflatie de pan uit rijst en voor veel onderdanen het leven onbetaalbaar dreigt te worden? Volgens premier Rutte en minister van Financiën Kaag niet heel veel. Er zijn slechts weinig knoppen waaraan we kunnen draaien, lieten ze afgelopen week weten. Rutte zei al eerder dat het kabinet nauwelijks nog mogelijkheden heeft om iets te doen. ‘We zullen in het Westen een beetje armer worden.’ Rutte gaf met deze woorden de schuld aan de Oekraïne-oorlog, maar hij zal beseft hebben dat dat niet helemaal klopt. De geldontwaarding begon al vóór de Russische inval in dat land verontrustende vormen aan te nemen. Bovendien wordt het leven in Nederland sneller duurder dan in veel andere EU-landen. Blijkbaar doen we hier toch iets verkeerd dan.
Zijn er trouwens echt geen knoppen meer waaraan de regering kan draaien? Zeker wel, maar dan moet je het willen. De linkse oppositie zou het wel weten. Laat het bedrijfsleven en de rijken de rekening maar betalen, vinden deze partijen.
Extreemrechts heeft een heel andere oplossing. Het kabinet wil miljarden en miljarden uitgeven voor de bestrijding van stikstof en op de opwarming van de aarde. Flauwekul, menen Geert Wilders, Thierry Baudet en anderen. Geef dat geld aan de bevolking!
Het centrumrechtse Rutte IV zal voor geen van beide opties kiezen. Het milieuprobleem wordt níet ontkend, zoals Wilders c.s. zouden willen. Misschien dat daar bij VVD en CDA nog wel enig draagvlak voor te creëren is, maar Rutte zal beseffen dat hij dergelijke voorstellen nooit langs D66 en ChristenUnie krijgt. Zijn kabinet is toch al impopulair genoeg. Volgens de polls zou het als er nu verkiezingen waren in de verste verte niet op een meerderheid kunnen rekenen.
Maar ook aan het eenzijdig belasten van bedrijven en vermogenden zit een grens, althans als je rekening houdt met het politiek haalbare. PvdA en GroenLinks beweren nu wel dat ze maatregelen van deze strekking zouden willen, maar vanuit de oppositiebankjes is zoiets tamelijk makkelijk. Zouden ze voet bij stuk houden als ze in de regering zaten met partijen die er een slagje anders tegenaan kijken? In elk geval kun je constateren dat de PvdA toen ze in Rutte II coalitiepartner was dat grotendeels achterwege heeft gelaten. Vanaf de zijlijn vrijblijvend iets roepen is misschien net te makkelijk.
Hoewel, vrijblijvend? PvdA en GroenLinks hebben de Voorjaarsnota (het tussenstandje van de lopende begroting) afgewezen. In de Tweede Kamer is dat geen probleem, omdat het kabinet daar op een meerderheid kan rekenen. Maar in de Eerste Kamer komen de regeringspartijen zetels te kort. PvdA en GroenLinks kunnen die leveren. Dat gaan die partijen dus niet doen. Of toch wel?
Vermoedelijk zal het kabinet eerst met dit tweetal onderhandelen. Het zal zich daarbij bereid tonen enig water bij de wijn te doen. Niet zoveel als PvdA en GroenLinks willen, maar toch wel iets. Zal de ‘linkse wolk’ daarmee genoegen nemen? Of zullen de partijen de volle mep willen hebben? Met daarbij het levensgrote risico dat Rutte zal zeggen: dat gaat ons te ver. Dan maar praten met JA21. Die extreemrechtse partij kan het kabinet tenslotte ook aan een meerderheid in de senaat helpen.
PvdA en GroenLinks hebben vandaag besloten dat ze – op termijn, want niets gaat in dit land snel – samen verder willen. Om te beginnen willen ze in de Eerste Kamer één fractie vormen. Doel is het beleid naar links om te buigen. Het zou wel heel vervelend zijn als dat streven al meteen op een nederlaag uitloopt.