Hoe media, politici en het CIDI ophef creëerden rondom een collegereeks

Met een goed verhaal doen de feiten er niet toe.

Afgelopen week ontstond plots ophef over het uitstellen van een collegereeks over antisemitisme en de Holocaust van de Hogeschool Utrecht (HU). In de media werd beweerd dat de HU zich zou hebben laten intimideren door een activistengroep. De echte zorgen van de studenten, medewerkers en een lokale groep inwoners gingen echter nooit over de inhoud van de collegereeks maar over de innige samenwerking van de Hogeschool met de pro-Israëlische lobbyorganisatie Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). De berichtgeving over de ophef leert een belangrijke les over mediaframing: met een goed verhaal doen de feiten er niet toe.

“Kritiek op Hogeschool Utrecht om uitstellen Holocaustlezing” kopte de NOS. Na bezorgde brieven van studenten, medewerkers en de lokale Utrechtse groep New Neighbours over de samenwerking met het CIDI besloot de HU de lezingenreeks tijdelijk uit te stellen. De Telegraaf had als eerste lucht gekregen van het nieuws en daarna begon het balletje al snel te rollen bij verschillende kranten. De hogeschool zou zich volgens een medewerker van het CIDI hebben laten intimideren door “antisemitisch tuig”. Politici waren er vervolgens als de kippen bij om vol afschuw te reageren. “Moreel kompas kwijt” aldus Pieter Omtzigt (NSC) en “een gotspe” volgens Dilan Yesilgöz (VVD).

Het is een interessante gewaarwording wanneer de kleine lokale community waar je zelf al jaren (Facebook-)lid van bent plotseling in het middelpunt van de aandacht komt te staan. Het beeld dat in de media geschetst werd strookte niet met mijn ervaringen met deze groep. Antisemitisch tuig? Dat viel moeilijk te rijmen met de vele keren dat New Neighbours zich heeft hardgemaakt voor mensenrechten, tegen racisme en tegen antisemitisme. Er zitten nota bene Joodse mensen in de groep en er waren Joodse sprekers op de pro-Palestina demonstraties die ze organiseerden. Dreiging en intimidatie? New Neighbours was in mijn herinnering altijd een plek geweest die draaide om inclusie en dialoog. Wat was hier aan de hand?

Wilden de brievenschrijvers dat de collegereeks over de Holocaust niet doorging?
New Neighbours gaf aan dat ze 100% achter educatie over de holocaust en antisemitisme staan. De kritiek ging nooit over het onderwerp van de collegereeks maar wel over de coördinerende rol van het CIDI daarin. Het CIDI staat bekend als een pro-Israëlische belangenorganisatie die de mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden in Palestina sinds jaar en dag verdedigt. Aangezien het Israël-Palestina conflict zowel op de site van het CIDI als op de site van de Hogeschool werd aangehaald als aanleiding van de collegereeks kan je terecht vraagtekens zetten bij de neutraliteit van het CIDI als medeorganisator.

En de veiligheid? Die kon volgens de HU niet gegarandeerd worden.
Dat er sprake zou zijn van “dreiging en intimidatie” werd door het CIDI beweerd. Bewijs voor deze claim is echter nooit geleverd. Wel werd het mogelijk geacht dat tijdens de lezingen studenten zouden opstaan om te protesteren. Of dit echter gelijkstaat aan een ernstig veiligheidsrisico valt te betwisten. Waarschijnlijker is dat de HU koudwatervrees kreeg. Bovendien heeft het CIDI in het verleden vaker geprobeerd om critici monddood te maken. Dat studenten die kritisch waren op de samenwerking nu aangeven te worden zwartgemaakt en belaagd laat zien dat het eerder het CIDI is die een onveilig klimaat creëert.

Wat blijft er dan over van de beweringen in de media?
Zodra je door het rookgordijn van verontwaardiging heen kijkt: niet zo veel. Slechts een fraai stukje theater en een sterk staaltje spinnen. De Telegraaf en het CIDI wisten als regisseurs van het schouwspel de spelers goed naar hun hand te zetten. Er was een boef (de intimiderende activisten), een sukkel (de paniekerige Hogeschool), een slachtoffer (de Joodse gemeenschap) en de redders (de deugdzame politici). Tot slot was er de media die maar al te graag meeging in deze framing. Toegegeven, het is een overtuigend verhaal. De enige vraag die overblijft: klopt het ook?

Ach, wat doet dat er eigenlijk toe! De collegereeks gaat samen met het CIDI alsnog door, de media hebben weer wat extra lezers en kliks en de politici hebben weer kunnen laten zien hoe goed ze wel niet deugen. Tegelijkertijd blijven dezelfde politici ijzig stil over de oorlogsmisdaden die momenteel plaatsvinden in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Het maakt de verontwaardiging des te selectiever en ongeloofwaardiger. Ondertussen blijft de vraag waar alle ophef mee begon – of een politieke belangenorganisatie wel zo’n grote vinger in de pap moet hebben in het onderwijs – grotendeels onbeantwoord.