Hoe GroenLinks wordt neergezet als partij die bejaarden liever ziet sterven

Het is interessant om te zien hoe je ondanks je goede bedoelingen toch hopeloos de mist in kunt gaan. Momenteel wemelt het op twitter van woedende insinuaties aan het adres van GroenLinks. Deze partij zou uit bezuinigingsoverwegingen de medische zorg voor mensen van zeventig jaar en ouder willen beperken. Als je eenmaal bejaard en gebrekkig bent, zijn dure behandelingen immers goed geld naar kwaad geld gooien. Waarom zou je een vijfentachtigjarige met een beperkte levensverwachting nog een kunstheup geven? GeenStijl en Jan Dijkhuis van de Post Online hadden een field day zoals Nigel Farage en zijn vrienden het zouden formuleren. De twitterati gingen massaal los. Moet ik mij nu drie slagen in de rondte laten opereren en volzetten met aluminium hulpstukken omdat mijn zeventigste verjaardag met rasse schreden nadert? Omdat de dokter daarna tegen me zal zeggen: “Tja, meneer van der Horst, Uw lichaam is wél op. Wij behandelen U niet meer en klachten kunt u indienen bij de Jessias.”

Toch raar dat juist GroenLinks… Eens kijken of het waar is: de wortel van het verhaal blijkt een tweet van EenVandaag waarin de redactie een item aankondigt over gezondheidszorg voor ouderen. De tekst daarvan luidt als volgt: “Moet je 70-plussers nog wel een nieuwe hartklep, een kunstheup of een dure kankerbehandeling geven? GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet vindt al langer dat er beter moet worden gekeken naar het nut van operaties bij ouderen.”

Het sleutelwoord is ‘dure’ bij dure kankerbehandeling. Daardoor wordt de indruk gewekt dat het Corinne Ellemeet eigenlijk om een bezuiniging te doen is. In de reportage zelf blijft de interviewer alle betrokkenen steeds vragen of bejaarden niet langer in aanmerking zouden moeten komen voor ‘dure behandelingen’. Elke geïnterviewde wordt bovendien gevraagd of een dergelijk beleid tot kostenbesparingen zou kunnen leiden en wel net zo lang tot de betrokkene dit beaamt. Ook Ellemeet doet dat, terwijl zij steeds benadrukt dat het niet gaat om geld maar om overbehandeling.

Geriater Wat wil Ellemeet in concreto? Dat er altijd een geriater bij komt als een bejaarde voor ingrijpende beslissingen rond zijn of haar gezondheid staat. Zo´n specialist in ouderengeneeskunde heeft namelijk kijk op de concrete effecten van een zware operatie of een pittige behandeling. Wat voor jongere patiënten heel adequaat is en standaard wordt voorgeschreven, hoeft dat voor senioren niet te zijn. De centrale vraag bij elke behandeling of operatie is: Heeft de patiënt hier baat bij? Levert dit een bijdrage aan de kwaliteit van zijn of haar leven? Of wordt alleen maar ellende op ellende gestapeld?

Het is van wezenlijk belang dat patiënten over zulke vragen volledig worden geïnformeerd zodat zij een weloverwogen beslissing kunnen nemen. De inbreng van een geriater is daarbij essentieel, juist omdat de ene bejaarde de andere niet is en omdat je een behoorlijk advies moet geven in het licht van de veerkracht en het weerstandsvermogen van het lichaam waaraan medisch gesleuteld gaat worden. Daar kun je maar in heel beperkte mate richtlijnen voor formuleren. Dat zal een deskundige in de ouderengeneeskunde van geval tot geval moeten vaststellen.

Toch is dat bij lange na nog niet vaste prik in de Nederlandse gezondheidszorg. Daar wil Corinne Ellemeet verbetering in brengen en dan vermoedt zij ook nog dat het tot lagere kosten zou kunnen leiden omdat de deskundige inbreng van een geriater onnodige of zelfs schadelijke ingrepen voorkomt. Het lijkt mij overigens geen bezuiniging als je een medisch specialist extra aan het bed zet.

Jan Slagter, de grote baas van Max, mocht in de reportage ook zijn zegje doen en hij is fel tegen. Als iemand van vijfentachtig een kunstheup wil, moet die er gewoon komen, zei hij, want misschien leeft ze nog wel tien jaar. Hij is daarom fel tégen de voorstellen van Ellemeet. Dat die op geen enkele wijze de operatie van de hypothetische 85-jarige in de weg staat, valt bij zoveel dreunende toorn niet op.

Frames Zo komen de frames in de wereld. Al enkele uren na de uitzending van Eenvandaag stond GroenLinks te boek als de partij die onproductief leven wil beëindigen. Sommige boze twitteraars verwezen zelfs naar de oude SF-film Soylent Green waarin een hongerende mensheid zijn hoop vestigt op de gelijknamige energietabletten. Aan het eind blijkt dat zij worden gemaakt uit de lijken van burgers die zich hebben opgegeven voor euthanasie.

Het probleem met zo´n vals frame is dat je het heel moeilijk van je af kunt schudden. De goede bedoelingen van Corinne Ellemeet zijn met vakmanschap verdacht gemaakt. Zo verdacht dat het de partij bij de komende verkiezingen zeker schade zal doen. Zo werkt nepnieuws.

Cc-foto: Truthseeker08