Hoe geopolitiek en politiek opportunisme Soedan hebben verwoest

Nu de oorlog is uitgebroken, hebben volgens mij alle partijen die om de macht in Soedan gestreden hebben verloren. En Europa ook.

De afgelopen dagen heb ik met tranen in mijn ogen de gaande ontwikkelingen in Soedan gevolgd. Sinds de coup van 25 oktober 2021 vreesde ik deze oorlog. Mijn sombere verwachtingen over een plooiende toekomst voor Soedan is ontstaan kort na de revolutie  toen het mij duidelijk werd hoe de islamitische partij van Omer al-Bashir de macht behield in de legertop en over de Soedanese economie.

Na de revolutie heeft de politieke partij van al-Bashir de tweede lijn naar voren geschoven om ervoor te zorgen dat zij toch de macht in het land behielden. Dit was duidelijk te zien gedurende het eerste jaar van de transitieregering van Abdalla Hamdok, de minister-president van deze regering.

In die periode heeft de transitieregering te maken gehad met de strijd tussen drie machten gesteund door sommige landen uit de regio. De drie machten zijn het leger gesteund door de politieke partij van al-Bashir - al-motamr al-watani - en Egypte, de Janjaweed onder leiding van Hemedti gesteund door Wagner en de Verenigde Arabische Emiraten, en ten slotte de verscheurde landspolitiek. Hieronder zal ik per macht inzoomen op hun belang en hoe deze strijd is ontstaan. 

De legertop/de politieke partij van Omer Al-Bashir en de samenwerking met Egypte
Ik maak met opzet geen onderscheid tussen de legertop onder leiding van Abdel Fatah al-Burhan en de aanhangers van de omstreden politieke partij al-motamr al-watani, omdat al-Burhan voordat hij zijn huidige positie kreeg 2019 al onderdeel was van het veiligheidscomité van al-Bashir en jarenlang de leiding had over de operatie in Darfur. Dit laten zien hoe hij en zijn team er belang bij hebben gehad om alles te doen om aan de macht te blijven en ervoor te zorgen dat al-Bashir niet overgedragen werd aan het Internationale Strafhof (ICC).

De legertop heeft van Egypte een bondgenoot  gemaakt door de kant van Egypte te kiezen in zijn strijd met Ethiopië over de omstreden Nijldam. Daarnaast is de samenwerking tussen de Janjaweed en Hafter in Libië om de vluchtelingenstroom naar Europa tegen te gaan welbekend. Om deze redenen was er voor Egypte geen andere weg dan de handreiking van de legertop te accepteren. Wat mij een begrijpelijke zet lijkt van al-Sisi. Zo kan hij tenminste de zuidelijke grens van Egypte veiligstellen.

De Verenigde Arabische Emiraten en Hemedti
De samenwerking tussen de Verenigde Arabische Emiraten en Hemedti is ontstaan omdat Hemedti zijn soldaten naar Jemen stuurde om te vechten aan de zijde van de coalitie. En ook omdat Hemedti het goud dat hij uit de Soedan haalde op de goudmarkt in de Verenigde Arabische Emiraten verkocht. Ook wilden de Emiraten ervoor zorgen dat de omstreden politiek partij van Omer al Bashir al-motamr al-watani zijn weg niet terugvindt naar de Soedanese macht. Hierom hebben de Emiraten Hemedti gesteund als tegenkandidaat.

Een derde partij die een samenwerking had met Hemedti is Wagner. Wagner was in de laatste jaren van Omer al-Bashir heel actief in Soedan omdat al-Bashir een deel van de Soedanese haven Port Soedan aan Rusland verkocht heeft om er een legerbasis te bouwen. Het contact met Wagner liep via Hemedti. Na de revolutie heeft Hemedti dit contact versterkt om het Janjaweed-leger sterker dan het Soedanese leger te maken. Hemedti deed dat omdat hij wist dat de legertop en de politieke partij van al-Bashir hem nooit met rust zouden laten. Daarom heeft hij de afgelopen jaren alles gedaan om zich te doen voorkomen als de verdediger van de democratie.

De oppositie
De derde tegenstander die om de macht heeft gestreden tijdens de transitieregering van Hamdok waren de politieke partijen die jarenlang tegen Omer al-Bashir hebben gevochten. Deze groep was bezig met hun onderlinge strijd dan met het vormen van een sterke oppositie die het land kan begeleiden gedurende de transitieregering. Ik ben ervan overtuigd dat zij het beste voor hadden met het land, maar helaas. Door koppigheid en het geloof in hun eigen waarheid is het vertrouwen van de Soedanese bevolking in hen als leiders afgenomen. Het resultaat hiervan was dat de omstreden politieke partij van al- Bashir de vrije hand kreeg om zichzelf opnieuw te herpakken in verschillende vormen en sterk terug te keren.  

Nu de oorlog is uitgebroken, hebben volgens mij alle partijen die om de macht in Soedan gestreden hebben verloren. Want deze oorlog zal niet binnen afzienbare tijd stoppen. Sterker nog, het zal overslaan van een oorlog tussen het leger en de Janjaweed naar een burgeroorlog, waardoor de veiligheid van de zuidgrens van Egypte in het geding komt. Wagner en radicale groeperingen zoals al-Shabab en Boko Haram krijgen de vrije hand in Soedan, waar ook omringende landen mee te maken krijgen. En door de vluchtelingenstroom Europa ook.