Hoe de Nederlandse politiek een probleem als dat op Lesbos aanpakt

Eerst het panorama maar eens schetsen: Nederland maakt deel uit van het rijkste statenverband ter wereld, dat bij elkaar een half miljard inwoners telt. Aan de buitengrenzen heersen echter oorlog en armoede wat vluchtelingenstromen van uiteenlopende heftigheid teweeg brengt. Die heeft het goudgerande statenverband liever niet over de vloer. Men sluit dus een deal met een onvoorspelbare alleenheerser van een rijk aan de andere kant van de grens om tegen betaling die vluchtelingen tegen te houden. Dat lukt hem maar in beperkte mate. De regeringsleiders van het statenverband besluiten het volgende: wie over de grens raakt, schieten wij niet dood maar houden we vast in één van onze landen, en wel het land dat we eerst hebben gedwongen om zich kapot te bezuinigen omdat het teveel schulden had gemaakt. We geven het een grijpstuiver om ons geweten te sussen maar verder moeten ze het zelf maar uitzoeken. De ligging van je land brengt tenslotte zijn eigen problemen met zich mee, schijnt premier Rutte eens gezegd te hebben. Nu houdt men daar de vluchtelingen op bepaalde eilanden vast in mensonwaardige omstandigheden. De medische zorg is onvoldoende. Er zijn nauwelijks tappunten voor water. Op een van deze eilanden, Lesbos, beschikken 13000 vluchtelingen over faciliteiten die op 3000 man zijn berekend. Ze slapen onder zeilen en plastic. Corona duikt op. Uiteraard. Het eiland is niet voor niets door het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken oranje gekleurd. De patiënten worden ondergebracht in een afgesloten quarantainegebied zonder faciliteiten. In wanhoop steken sommige vluchtelingen de boel in brand. Omdat er geen water is, valt aan blussen nauwelijks te denken. Zo wordt een humanitaire ramp acuut.

Nederland is voor dit alles medeverantwoordelijk. Actie kan niet uitblijven. Misschien moet het principe verlaten worden al die vluchtelingen vast te laten houden door de uitgewoonde, kapotbezuinigde ‘bondgenoot’ waar destijds minister van Financiën Dijsselbloem, thans gevierd Brexit-deskundige, zoveel mee te maken had. De ramp is er groot genoeg voor. Aan de andere kant moet men in aanmerking nemen de grote vrees die er in brede kring leeft voor elke nieuwkomer met een tanige huid. En die hebben de vluchtelingen, die ineens op zoveel tv- en computerschermen verschijnen om hun schrijnend verhaal te vertellen.

Hoe gaat dat op het Binnenhof waar de Nederlandse politiek kantoor houdt? De regering wacht af. De fractievoorzitters van de vier coalitiepartijen komen daarentegen wél bijeen. Zij doen dat in alle rust en kalmte, zo deelt een van hen Gert-Jan Segers, van de ChristenUnie in de geliefde talkshow OP1 mede. De tegenstellingen kunnen heftig zijn maar niemand verheft zijn stem. De fractievoorzitters zoeken gezamenlijk een uitweg. Daarbij staat niet centraal wat er op Lesbos gebeurde of  hoe de prognose luidt voor de 13000 vluchtelingen, thans zonder have en goed. Evenmin heeft men commentaar op het plan ze massaal onder te brengen op Griekse veerboten en marineschepen. Is dat haalbaar? Schep je daarmee niet op zijn minst de perfecte voorwaarden tot een corona-explosie? Doen straks die afgeladen oude boten niet enigszins denken aan slavenschepen van weleer op weg naar de markten van Istanboel?

Nee, die elementen spelen geen enkele rol. Het gaat om de verhoudingen op het Binnenhof zelf. Elke partij heeft een theoretisch verhaal over wat er met vluchtelingen in het algemeen moet gebeuren. In ieders mond ligt bestorven: “Nederland kan niet iederéén opvangen”. En in mindere mate: “Opvang dient zoveel als mogelijk in de regio te geschieden”. De gesprekken vinden plaats tegen het decor van een schijnwereld die niet uit feiten, cijfers en verifieerbare gebeurtenissen is opgetrokken maar uit ideologie en opiniepeilingen. De heren moeten iets vinden waarin zij zichzelf herkennen. Iets anders valt uit de woorden van Segers bij Op1 niet op te maken, behalve dan dat hij zich een beetje burgemeester in oorlogstijd voelde gezien de discrepantie tussen het resultaat van de besprekingen en wat Jezus in het evangelie over medemenselijkheid opmerkt.

Dit resultaat houdt op geen enkele wijze verband houdt met de situatie op Lesbos. Men besluit 50 volwassenen en 50 kinderen beneden de veertien jaar uit Lesbos weg te halen. Nu doet zich een probleem voor: hoe dan ook neemt het aantal personen met een tanige huid op het grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden met 100 personen toe. Dat leidt bij een aantal gevreesde gebruikers van het Binnenhof tot ophef. Er moet compensatie komen.

Elk jaar ontvangt Nederland 500 vluchtelingen die door de Verenigde Naties met hun gezin officieel worden toegelaten. Die mensen moeten buiten elke twijfel in eigen land voor hun leven vrezen. Ik heb er in mijn leven één ontmoet. Het was een Irakees die een aantal jaren gewerkt had als assistent van de CNN-correspondenten in zijn door burgeroorlog en fundamentalisme geteisterde vaderland. Dat was algemeen bekend geraakt en daardoor stond hij met vrouw en dochter voortdurend onder schot. Mensen met dit type problemen worden door de VN voorgedragen. De fractievoorzitters besloten voortaan niet meer 500 maar 400 van zulke vluchtelingen op te vangen. Voor de balans blijkbaar.

Ook namen zij zich voor de asielprocedures te bekorten en mensensmokkelaars zwaarder te straffen. Nu en dan zal als gevolg hiervan wel een brave huisvader voor de rechter worden gedaagd omdat hij een tanig persoon een lift gaf zonder eerst naar bewijzen voor zijn verblijfstitel te vragen want de professionals in de branche hebben tot nog toe behoorlijk vrij spel. En dat bekorten, ach ja…

Het was aan staatssecretaris Ankie Broekers-Knol, tegenwoordig vooral bekend als buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand, om dit nieuws bekend te maken. Daar stond zij het woord te doen voor vier fractievoorzitters die de hele middag bezig waren geweest het gezicht van henzelf en van hun partij te redden. Althans dat denken ze, behalve misschien Segers, de enige onder hen die echt weet wat voor pijnlijke dingen je soms in de bijbel tegenkomt.

Dit is dus de manier waarop Nederland geregeerd wordt want er is geen enkele reden om aan te nemen dat de leidende politici deze werkwijze niet op alles toepassen wat ze voor de kiezen krijgen. Vrijdagochtend onthulde de NRC dat een zesde tot een derde van de coronatesten ten onrechte een positieve uitslag geeft. Dit zet alle cijfers over het aantal besmettingen op losse schroeven. Dat is dan het volgende schandaal in de pleuriszooi rond het testen in Nederland.

Kijk anders naar de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen.

Wilt u politici die zo achteloos omgaan met echte mensen van vlees en bloed als de vier fractievoorzitters die zich bogen over wat er met ‘Lesbos’ moet gebeuren, wilt u zulke lui werkelijk blijven loslaten op de coronaproblematiek en het economisch onheil dat ons allemaal te wachten staat? Denkt u dat ze dán wel tot de kern van de zaak komen? Vertrouwt u ze het welzijn toe van u en de uwen? Als ze zo omgaan met de 13000 vluchtelingen op Lesbos? Als u niet aan een ander denkt, denk dan aan uzelf.