Hoe Chris Stoffer van de SGP het volkslied van Israël op NPO Radio 1 liet draaien

De nieuwwsite Welingelichte Kringen gebruikte het woord dat men tegenwoordig te graag voor dit soort zaken bezigt: ongemakkelijk

Chris Stoffer, voormalig ingenieur van Rijkswaterstaat, gooit graag de beuk erin. Dit in tegenstelling tot zijn voorganger als leider van de SGP, de de vreedzaam ingestelde jurist Kees van der Staaij. Daardoor valt het des te meer op.

Dat heeft Stoffer gemeen met de  beroemde en ook wel beruchte theoloog dr. Cornelis Steenblok, een welsprekend theologisch scherpslijper die na een zoveelste conflict met collega's De Gereformeerde Gemeenten in Nederland grondvestte. Hij hield vast aan de gedachte dat de prediking van de ellende en de doodstaat voorop moest staan. Steenblok kreeg trouwens ook binnen zijn nieuwe kerk gelazer.

In dit geestelijk milieu is Stoffer opgegroeid. Hij maakt van zijn hart geen moordkuil. Hij kent de waarheid precies. En die zal hij net als wijlen Steenblok zonder aanzien des persoons naar voren brengen.

Toen het NOS Radio 1 Journaal hem vroeg in het kader van een lijsttrekkersinterview een plaat van zijn keuze aan te wijzen, aarzelde hij dan ook niet. Hij wees Hatikwa aan, het volkslied van Israël. Dat was bijna te verwachten. In kringen van de SGP menen zeer velen dat de huidige staat Israël deel uitmaakt van Gods heilsplan. Sommigen gaan zelfs zo ver dat de huidige conflicten in het Midden-Oosten een voorafschaduwing zijn van de Apocalyps, als Jezus op aarde terug zal keren om te oordelen de levenden en de doden. Daaraan gaat een verschrikkelijke eindstrijd vooraf in vele stadia en in dat kader strijdt Israël tegen het Kwaad.

Daarom greep Stoffer de kans dat volkslied te draaien. Hatikwa betekent 'De Hoop' en is veel ouder dan de staat Israël. De tekst is in 1877 al geschreven door de dichter Naphtali Herz Imber. Zijn vaderstad Zolochiv ligt nu in de Oekraïne maar maakte in zijn tijd deel uit van de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie. In de jaren tachtig van de negentiende eeuw zat Imber een tijd in Palestina maar hij kwam uiteindelijk in New York terecht waar hij zich dood gedronken heeft.

Hatikwa is een jeugdwerk dat het joodse verlangen naar Zion tot uitdrukking brengt zoals je dat ook aantreft in de uitspraak 'Volgend jaar in Jeruzalem' die tijdens de viering van het joodse Pasen weerklinkt. Maar je kunt het net zo goed letterlijk uitleggen. Precies wat je voor een goed volkslied nodig hebt. Al in 1870 werd er muziek op geschreven.

Toen Stoffers muziekkeuze halverwege was weggedraaid op NPO Radio 1, volgde de ophef. De nieuwssite Welingelichte Kringen gebruikte het woord dat men tegenwoordig te graag voor dit soort zaken bezigt: ongemakkelijk. Presentatrice Astrid Kerssenboom beet al tijdens het interview het spits af: ze vroeg of deze keuze wel verbindend was.

En er kwamen allemaal stukjes in de krant. Het was nieuws dat een politicus op het idee kwam het Israëlische volkslied als verzoeknummer aan te vragen. Deze dinsdag besloot Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws, de muziekkeuze van Stoffer te evalueren. Het was de bedoeling dat hij iets luchtigs zou inbrengen maar nu had hij met het volkslied het hele gesprek "een andere lading" gegeven. "Het werd onderdeel van het journalistieke gesprek", klaagde mevrouw Van Cann. Een vreemde reactie van deze hoofdredacteur, die NPO Radio 1 kennelijk beschouwt als een pretkanaal.

De hele ophef is wel  een beetje raar. Geen mens had zich druk gemaakt als hij het Franse, het Braziliaanse of wel volkslied dan ook had aangevraagd, misschien met uitzondering van het Russische. Overigens kon je goed horen dat Chris Stoffer (1974) van een generatie is die de zesdaagse oorlog uit 1967 niet heeft meegemaakt. Toen veroverde en annexeerde Israël de oude stad van Jeruzalem. Juist in die tijd werd door de zangeres Shuli Nathan een nieuw lied over de stad uitgebracht Yerushala´m shel Zahaf, Jeruzalem van Goud. Het werd meteen een wereldhit en je hoorde het maandenlang elke dag een paar keer op de radio. In Israël zelf was men zo onder de indruk dat serieus werd overwogen er het officiële volkslied van te maken in plaats van Hatikwa. De tekst is tamelijk religieus in tegenstelling tot die van Hatikwa. Dat had Stoffer toch aan moeten spreken.

Nou ja: hij vroeg tenminste geen psalm op hele tonen aan. Het wachten is nu op een politicus die Al-Quds aanvraagt van de onvergelijkelijke Fairuz. Ook uit 1967. Je moet weten dat tijdens de Zesdaagse oorlog het Israëlische leger en de Jordaanse strijdkrachten hard om de oude stad van Jeruzalem gevochten hebben. Het blijft natuurlijk een open vraag of hoofdredacteur Van Cann dit lied wel luchtig genoeg vindt.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Luister naar Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de Verenigde Naties