Hoe ayahuasca mij bevrijdde, nooit eerder ervaarde ik zoveel vredigheid en licht

Wie A zegt, moet ook B zeggen, dacht ik nadat ik mijn verhaal over Bessel van der Kolk en Zomergasten publiceerde. Een verhaal waar schitterende reacties op kwamen via e-mail en sociale media. Ik schreef: “Er zijn soms zelfs nog momenten dat ik me afvraag of er iets is dat ik verdrongen heb, of niet weet. Dat kan ook iets positiefs zijn. Ik ben iemand die nergens voor terugdeinst. Ik zoek het juist op.” 

Om te onderzoeken of ik nog iets onder ogen moest komen, besloot ik een ayahuasca-sessie in te plannen. Ik wilde de laatste, energetische kruimels van het narcistische nest uit mijn jeugd opruimen, als die nog van invloed waren op mijn leven. Kruimels, meer keutels eigenlijk, waarvan de inhoud niet voor het publieke debat bestemd is. Het is ook niet mijn voornemen om ze te gebruiken in een volgend boek. 

Ik wilde een ayahuasca-sessie ondergaan voorbij de beperkingen en (systematische of financiële) belangen van de menselijke aard bij de behandelaars. Ayahuasca heeft in mijn ogen slechts één functie: onpartijdige en fundamentele heling. Het geheim van ayahuasca zit hem volgens mij in het gegeven dat mensen toegang krijgen tot dimensies die in het dagelijkse leven uiteraard niet zomaar toegankelijk zijn. 

Omdat ik dus toegang heb gekregen, realiseerde ik me na afloop van de sessie dat wat ik erover te weten ben gekomen en wat ik ervaren heb, van waarde kan zijn voor de maatschappij. Bijna als een soort testimonial, alhoewel ik er alle denkbare disclaimers bij moet vermelden. Want ik denk dat het zeker niet voor iedereen geschikt is, dat het mijn ervaring is en dat ieder zijn of haar eigen verantwoorde keuzes moet maken – eventueel met de begeleiding van professionals. 

Daarbij ben ik niet klinisch. Dat domein is zoals ze zeggen absoluut niet my lane. Anders zou ik ook niet geschikt zijn geweest voor ayahuasca... Over de klinische psychologie moet ik maar niets schrijven, want ik ben geen professional, noch een ervaringsdeskundige. Over persoonlijke groei daarentegen kan ik schrijven wat ik wil. Daar heb ik veel over te delen. 

Jezelf constant kunnen en willen verbeteren
Onder persoonlijke groei versta ik kennis onder meer in vorm van een grote gereedschapskist vol met poëzie, methodieken, systemen, tools en oefeningen vanuit de psychologie, filosofie en spiritualiteit. Ja, dat is wél my lane. Ja, om te kunnen groeien uit trauma en verlies, maar dat is het zeker niet alleen. Het is net zo geschikt voor mensen die in hun leven weinig diepe dalen kennen en een aantal nog mooiere pieken willen bereiken, al helemaal voor mensen die hoogbegaafd en hooggevoelig zijn trouwens. Diep, vrij en kritisch nadenken, ook wel mind building, staat aan het fundament van mijn huis. Daar leef ik naar. 

De grootste bundeling uit die gereedschapskist past dus bij jezelf constant kunnen en willen verbeteren om zo sierlijk mogelijk door het leven te gaan. Een bundeling die lichaam, geest en ziel als één geïntegreerd geheel beschouwt, voorbij evidence based. De meest krachtige testimonial hiervoor is misschien wel die van Gabor Maté, zowel in zijn eigen leven als in het leven van de vele mensen die hij heeft geholpen met zijn werk. 

De tijd waarin we leven, maakt sierlijk leven meer dan mogelijk voor wie niet alleen wil groeien, maar ook wil ontwaken. Ontwaken als in anders durven zijn; authentiek – deze term dan maar omdat geschikte woorden me  tekortschieten. Met een mooie manier van keuzes maken voor onszelf en voor anderen. Gevoelig en toch aards. Rechtvaardig en toch liefdevol. Voor wie het volledige plaatje voorbij het gemak en de beperkingen van de 3D menselijke ervaring niet schuwt. Integendeel: voor wie dat plaatje helemaal durft door te nemen en durft te doorleven.

Psychedelische renaissance
Een tijd waarin we onmiskenbaar te midden van een psychedelische renaissance zitten. Waarin de positieve onderzoeksresultaten van zogenaamde ‘psychonauten’ die hun laatjes van hun hoofd, hart en ziel durven te openen, in your face zijn, oftewel verbluffend. 

Zo bevindt MDMA-geassisteerde psychotherapie voor PTSS zich in fase 3 klinische onderzoeken, waarbij de FDA die de status van deze baanberekende therapie in Amerika toekent, het waarschijnlijk tegen 2023 zal laten uitrollen. Of het pionerende werk van MAPS en eersteklas universiteiten zoals UCL, John Hopkins en NYU die psychedelische onderzoekscentra hebben geopend. Ook duiken er psychedelische start-ups en investeringsfondsen op in Amerika. Eerder bereikte de eerste psychedelische ETF de aandelenmarkt en steeg tot wel tien keer in waarde in slechts een paar weken. Vorig jaar werd Oregon de eerste staat in Amerika die psychedelische paddenstoelen legaliseerde. Enzovoorts, enzovoorts, enzovoorts. 

Vanzelfsprekend zouden we hier een hele lijst aan ontwikkelingen in Nederland kunnen toevoegen. Maar voor dit soort zaken kijk ik altijd eerst naar wat er over de grens gebeurt, vooral in Amerika.

Bij die psychedelische renaissance hoort ayahuasca, een brouwsel gemaakt van twee verschillende planten, namelijk de ayahuasca-wijnstok en de chacruna-struik, die in de Amazone groeien en dan vooral in Peru, Brazilië en Colombia voorkomen. 

De sjamanen, ook wel meesters in plantmedicijnen of plantleraren zo we willen, dus de leiders van de ayahuasca-ceremonies, doen dit al duizenden jaren om bijvoorbeeld allerlei mentale en fysieke aandoeningen te behandelen. Interessant is dat er ongelooflijk veel vrouwelijke sjamanen zijn die dit van generatie op generatie hebben gedaan. Daarom beschouw ik ayahuasca als plantmedicijn en heb ik ongelooflijk veel moeite met de classificatie ‘drugs’.

Ayahuasca-wijnstok en chacruna-struik
Wat ik fascinerend blijf vinden, is hoe mensen in hemelsnaam uit de 80.000 plantensoorten die in de Amazone gevonden zijn, juist de ayahuasca-wijnstok en de chacruna-struik met elkaar wisten te combineren voor heling als ultiem doel en gevolg. Hoe zijn de mensen daar eeuwen geleden nou op gekomen? In ieder geval niet door kansberekening. Afzonderlijk van elkaar geconsumeerd, zijn beide plantsoorten namelijk niet psychedelisch. Kortom, ayahuasca blijft een mysterie. 

Het wetenschappelijke antwoord op hoe ayahuasca werkt, is dat de combinatie van de twee afzonderlijke planten de psychedelische stof DMT die van nature al in ons zit, naar onze hersenen toevoert, wat onze waarnemingen aanzienlijk verandert. Het gedeelte in ons brein waarmee het ego wordt aangestuurd, wordt vervolgens minder actief. Er kunnen hallucinaties, oftewel beelden ontstaan. En er kunnen gifstoffen uit het lichaam komen, onder andere door te braken. 

Het spirituele antwoord op hoe ayahuasca werkt, is dat de plantleraar alles scant en naar voren brengt wat bij jou het meest dringend genezing nodig heeft. Dit kan door middel van visie, spraak, weten of voelen. 

Ook al heeft de meerderheid van de psychonauten een intentie om tijdens de reis te focussen op de – soms grote – levensvragen, brengt ayahuasca naar voren wat het belangrijkste is om onder ogen te komen, of dat nou bij jouw intentie hoort of niet. Ayahuasca heeft een beetje een feminieme energie, als een soort van oermoeder. Daarom spreken velen over de wijze lessen en inzichten van moeder ayahuasca.

Geef ontwaking een plek aan tafel
Ik vind het fascinerend en uiterst frustrerend hoeveel stigma er nog altijd kleeft aan persoonlijke groei, mind building en integer leven, vooral in het bedrijfsleven en al helemaal in het geval van psychonauten. Al verandert dat de laatste jaren enorm, het is nog behoorlijk hardnekkig en onterecht. 

Ik wil niet generaliseren, maar die hardnekkigheid leeft vooral onder de oudere generaties van onze samenleving. Laten dat nou precies de grijze haren en dito pakken zijn die het bedrijfsleven of de politiek aansturen… Het zijn mensen uit de oudere generaties die aanzienlijk achterlopen qua algemene kennis van deze domeinen, of ze volledig verkeerd begrijpen, maar ondertussen wel de touwtjes in handen hebben. Mensen wiens starheid en arrogantie in de vorm van superioriteit en neerbuigendheid richting de ontwakenden soms alarmerend en tenenkrommend kan zijn. In plaats van de wijsheid van ontwaking een plek aan tafel te geven en met nieuwsgierigheid aan te horen, wordt de wijsheid door hen afgedaan als niet relevant, of als jaren ’60 zweverig, of als niet krachtig. 

De juiste setting
Ik koos een ceremonie in een prachtig en veilig spiritueel centrum en onder vrouwelijke begeleiding. Want zoals met alles gaat het ook bij ayahuasca-ceremonies weleens verkeerd. Er zijn gevallen van vrouwen die aangerand zijn door mannelijke sjamanen ergens in the middle of nowhere in de natuur. Hoewel dit nooit zou mogen gebeuren en het alleen de verantwoordelijkheid is van de desbetreffende sjamanen, is het wel belangrijk om met een beetje gezond verstand de juiste setting te kiezen. 

Dat geldt ook voor de voorwaarden om aan een ayahuasca-ceremonie mee te kunnen doen. Geestelijk in ieder geval geen stoornissen hebben, bepaalde medicatie niet innemen en vooraf en na afloop van de ceremonie bepaalde voedingsstoffen mijden. 

Voor wie over het algemeen gezond eet, kan een ceremonie fysiek een makkie zijn. Onaangename zaken zoals overgeven, hoeven niet per se te gebeuren. En als het wel gebeurt, is het iets goeds en zelfs iets om trots op te zijn, omdat iemand ‘het werk’ doet. Zaken die niet meer dienen in iemands hart, hoofd en ziel, worden losgelaten.

Ayahuasca als immense viering
Terug naar de vraag of ik inderdaad nog iets te weten moest komen over mezelf en iets onder ogen moest zien. Dat was immers de intentie voor ayahuasca, evenals het ervaren van liefde en gunning. Met de grootst mogelijke zorg en toch wel wat zenuwen ging ik het aan. Ik wist namelijk dat één ayahuasca-ceremonie gelijk kan staan aan jarenlang therapie en ik kon natuurlijk niet voorspellen hoe de dag precies zou verlopen. 

De intentie van gunning en liefde die ik had, bracht me in een zachte wereld van inzichten, waarin alles waar ik in mijn gedachte en hart mee speelde goed was. Gedurende vijfennegentig procent van de tijd had ik een grote glimlach op mijn gezicht en de helft van de tijd fladderde ik dankbaar en vol toewijding door mijn reis. 

Bovenal was de reis een immense viering van al het harde innerlijke werk dat ik gedurende vele jaren verricht heb. De twee prachtige dames die de sessie begeleidden, vertelden me over mijn schone aura. Een roze veld om me heen, alsof ik in een beschermende deken van liefde gewikkeld werd. Tot dan toe wist ik niet zoveel van aura af en geloofde ik in het bestaan, net zoals ik in het bestaan van karma geloofde – twijfelend. Van horen zeggen, maar het zal wel niet. In de ervaring van ayahuasca was er geen twijfel mogelijk. Aura bestond.

Ik kon tijdens mijn ervaring soms sturen op de thema’s die de revue passeerden. Maar controle was er niet. Ik vertrouwde op de informatie die ik kreeg zonder dat ik erop stuurde. Ik ervoer een enorme viering van zelfliefde en daarbij het besef dat ik vrijdenker, vrijdoener en vrijzijner kan zijn en tegelijkertijd meer vanuit andere dimensies kan ervaren. Beyond religion hoorde ik nog in de songtekst van een prachtig nummer dat werd afgespeeld. Dàt was precies de ervaring.

Ik besloot in mijn eentje verder te reizen, in een mooie voorkamer, iets verder van de rest van de groep af. Zo trachtte ik de focus op mezelf te houden en meer in balans te blijven bij alles wat ik van de groep meevoelde, vooral bij mijn linker medereiziger. De andere helft van de reis was ik net een Boeddha. Rust en vreugde ken ik wel. Maar nooit eerder ervaarde ik zoveel vredigheid en licht zoals tijdens de ayahuasca-sessie, zelfs niet bij meditaties. 

Een ander iets is dat er fysiek iets veranderd is. Een bepaald soort periodieke pijn in mijn onderrug is losgekomen. De wijze waarop dat tijdens de ceremonie gebeurde, valt niet goed te verklaren vanuit logica – alleen ook weer niet zo overdreven, dat we over onmogelijke wonderen zouden kunnen spreken. Ik begrijp er zelf het fijne niet van. 

Dimensies bieden context
Wat ik wel weet, is dat de meerwaarde van de verkregen informatie tijdens ayahuasca immens is. Het domein psychologie had me nooit al die verklaringen kunnen geven, noch de bijbehorende rust. Ook de fysieke heling is uiteraard een prettige bijkomstigheid waar ik totaal niet op had gerekend. 

Niets van wat niet meer van mij is, bijvoorbeeld wat van familieleden is en niets met me te maken heeft, maar op mij is ingeklapt, of van wat uit andere dimensies komt, sleur ik nog met me mee. De dimensies die door ayahuasca toegankelijk werden, hebben context geboden, dus niet alleen gebaseerd op rationele en/of cognitieve, sociale, of psychologische componenten.

Voor wie nu denkt: ik geloof hier niet in, ik deed dat ook niet voordat ik kennismaakte met ayahuasca. Wat was die jas van de feitelijke, corporate wereld van toen altijd comfortabel voor me om te dragen, juist omdat die wereld tastbaar was. Daarbij is er iets ongelooflijk krachtigs in met beide benen op de grond staan en in leven volgens bijvoorbeeld de stoïcijnse filosofie. 

Bovendien zijn dit soort ervaringen misschien wel trucs van ons menselijk brein. Trucs waarmee we onze thema’s wellicht op andere wijze kunnen bekijken en doorspitten. Maar na de ervaringen met ayahuasca is het verdomd moeilijk om het zo te zien. Het werkt als een malle.

De meerwaarde voor de maatschappij zit hem dus niet in zeggen dat iedereen ineens ayahuasca zou moeten gaan doen. Of dat het altijd goed gaat. Of andere onzin uitkramen. Het zit hem in onderstrepen dat er zaken zijn waar ayahuasca toe in staat is, voorbij het ingezoomde stuk van het domein psychologie. Dat zit hem in de inzichten die verkregen kunnen worden en de ervaringen van de andere dimensies die betreed worden.

Negen dimensies
Van wat ik begrijp, bestaan er volgens deze manier van denken negen dimensies. De fysieke wereld kent er vier. De 3D menselijke ervaring en als vierde de lineaire tijd. De vijfde dimensie is de wereld van dromen en visioenen en dan zodanig dat die niet door mensen gestuurd worden. Dit is de dimensie die toegang biedt tot iets dat groter is dan onszelf. 

De vijfde dimensie is verbonden met het collectieve bewustzijn van de mensheid. Het is de dimensie van de archetypen en de ervaringen van iedereen die ervoor is geweest en die zal komen. Zo weet ik nog dat ik me verwonderde tijdens de vorige ceremonie over hoe oud de wereld is, hoeveel levens, oftewel verhalen, er zijn geweest en hoe oud ik als ziel zelf ben. 

De zesde dimensie wordt beschreven als de wereld van de geesten en het huis van Pachamama, oftewel moeder aarde. Een plek waar spirituele gidsen of totemdieren ontmoet kunnen worden en er contact kan worden gemaakt met overleden familieleden, voorouders enzovoorts. 

De zevende dimensie wordt beschreven als een energetische dimensie, waar ontmoetingen met grote en niet-persoonlijke entiteiten mogelijk zijn. De achtste is waar ik beland ben, namelijk een dimensie van pure potentie en het vermogen om verandering in alle dimensies onder de achtste te stimuleren. Negen zou de ultieme top zijn, maar ik heb geen idee hoe dat is.

Aan de andere kant van ayahuasca
Doorgaans duurt het achtentwintig dagen voordat de psychonauten geïntegreerd hebben wat ze tijdens een sessie ervaren hebben. We zijn terwijl ik dit schrijf achttien dagen verder en ik heb vooral het idee dat ik mezelf moet geven wat het hart wil. Dat ik dat naar een volgend niveau moet tillen. Wie weet hoe het er over een half jaar uitziet. De helderheid van mijn ervaring kan me nooit worden afgenomen, zelfs als ik nooit meer terug kan keren naar die dimensie. Dat is misschien wel even genoeg.

See you on the other side, zei ik nog grappend tegen een paar vrienden voordat ik de ayahuasca-sessie inging. Helemaal aan de andere kant blijkt inderdaad het geval. Over de heuvel zelfs. Inzoomen op stukjes licht en juist die inzetten voor het grotere goed is zeker mijn voornemen. Maar zoals gezegd, verder weet ik nog niet helemaal wat eruit gaat komen en dat is OK, al irriteert het me van moment tot moment als ongeduldige ziel soms wel. Alhoewel de rust en het genot van het zijn in de kleinste en meest allerdaagse dingen duurzaam is toegenomen. 

Of ik nog eens ga reizen, weet ik ook nog niet. Ik doe dit soort zaken met uiterste precisie. Ik drink niet, blow niet, doe niet aan party drugs, of aan andere op sensatie-gerichte zaken. Ayahuasca heb ik daarentegen gedaan omwille van diverse hogere doelstellingen. In mijn ogen is deze plantmedicijn the real deal.

Spirituele taal
Ik vermoed dat de volgende fase van de psychedelische renaissance zal bestaan uit gelegaliseerd reizen en onder begeleiding van professionals uit het psychologische domein. Maar als deze begeleiders geen spirituele kennis en kunde hebben, wordt dat misschien een zooitje. 

Begrijp me niet verkeerd, want ik denk dat het uitstekend zou zijn om de psychedelische renaissance in Nederland gedegen te ondersteunen. Maar begeleiders moeten wel de ‘spirituele taal’ vaardig zijn die bij psychedelische ervaringen hoort. Dit voor de juiste context, integratie en positieve gevolgen.

Ik heb me sinds 2012 autonoom voorbereid om die taal vaardig te zijn, met alles uit de gereedschapskist waar ik het eerder over had. En misschien moet ik hier wel wat credits geven aan mijn vader – voor zijn diverse filosofische en spirituele overdrachten en voor de wijze waarop ik genetisch in staat ben om ze te ontvangen. 

Niet dat ik ooit sjamaan word, maar door mijn grondige voorbereiding op spiritueel vlak, wist ik dat wat er tijdens ayahuasca ook zou gebeuren, het zou niet meer zijn dan ik aankon. En ik was ervan overtuigd dat ik de nieuwe informatie gedegen zou kunnen interpreteren. Nogmaals, hoe moeten professionals uit de psychologie zonder de spirituele taal te kennen dit nou in hemelsnaam in goede banen gaan leiden? Dat lijkt me een terechte en maatschappelijk geëngageerde vraag.

We gaan de verdere vooruitgang van de psychedelische renaissance meemaken. Uiterst fascinerend. En zoals ik op de muur zag hangen tijdens de reis, is de ultieme boodschap uiteindelijk: Love the life you live and live the life you love. Dat lijkt me een mooi streven.

Noot redactie Joop: Ayahuasca is volgens de Nederlandse wet een verboden harddrug met een groot risico voor de volksgezondheid.

cc-foto: Apollo