Hij had niet veel, Poetin

Hij hield zich groot maar volgens mij voelde hij zich beroerd. Hij leek Rusland zelf wel.

Na al het speculeren van de afgelopen dagen bleek de toespraak van Vladirmir Poetin tijdens de overwinningsparade op 9 mei een anticlimax. De president had niets nieuws te melden. Hij plaatste de heldenmoed van het Rode Leger tijdens de Tweede Wereldoorlog en die van zijn soldaten in de Donbas op één lijn. Hij beloofde dat er voor de nabestaanden van de gesneuvelden gezorgd zou worden. Hij stelde vast dat Rusland geen enkele keus had nu de Navo probeerde het in een hoek te drijven en al sinds jaar en dag elk vergelijk afwees. Poetin noemde eenmaal Stepan Bandera, een Oekraïense ultranationalist die in de Tweede Wereldoorlog gemene zaak maakte met de Nazi’s. Omdat hij zich niet als marionet gedroeg, stopten de Duitsers hem toch in een luxe afdeling van het concentratiekamp Sachsenhausen. In 1944 lieten ze hem weer los waarna hij ging samenwerken met de Amerikanen. Bandera is in 1959 door Russische geheime agenten vermoord. In 2010 heeft de toenmalige president Yuschenko hem uitgeroepen tot held van de Oekraïne. Uiteraard gebruikte Poetin dit voorbeeld om nog eens te benadrukken dat het Westen oude en nieuwe nazi’s beschermt. Dat was al bijna sinds het eind van de Tweede Wereldoorlog een steeds terugkerend thema in de propaganda van de Sovjet Unie en haar satellietstaten. Als voormalig agent van de KGB kost het Poetin geen moeite om die traditie voort te zetten. Hij gebruikt haar om het Russische volk aan te zetten tot waakzaamheid en strijdvaardigheid.

De strijders van nu volgen het voorbeeld van de helden uit de Tweede Wereldoorlog – Poetin noemde er enkele bij name –  en ook aan hen zal de overwinning zijn. Poetin vertelde niets over de aard van die zegepraal. Hij had het over de Donbas. Hij impliceerde dat de strijd tegen de neonazi’s ging maar hij formuleerde geen oorlogsdoel. Liever keerde hij terug naar het veilige terrein van de herdenking.

Na de parade volgde een kranslegging. Vervolgens legde Poetin rode anjers op de grote gedenkstenen die zijn opgericht voor de heldensteden uit de Tweede Wereldoorlog. De Russische televisie bracht nadrukkelijk in beeld hoe Sebastopol op de Krim en Odessa in deze rij werden opgenomen.

En dat was het. Heel mager eigenlijk. Plichtmatig. Niet wat je verwacht van een oorlogsleider. Vladimir Poetin zag er slecht uit. Hij had iets wankels in zijn gang. Hij gaf nu en dan een generaal een slap handje. Hij had een rood hoofd. Tijdens zijn speech raakte hij eenmaal bijna de draad kwijt. Hij hield zich groot maar volgens mij voelde hij zich beroerd. Hij leek Rusland zélf wel.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke opinie mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de podvast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.