Het zal de ChristenUnie wel weer worden

De kabinetsformatie gaat morgen weer verder. Of misschien is het beter om te zeggen dat ze dan begint, want tot dusver is er nog bar weinig gebeurd. De knopen die al meteen na de verkiezingen van 17 maart hadden moeten worden doorgehakt, liggen er nog steeds even ondoorgehakt bij als toen. Informateur Mariëtte Hamer is niettemin optimistisch. Dat is ook haar taak. Een informateur die publiekelijk verklaart er geen heil meer in te zien, zal niet lang in functie blijven. En trouwens: er dient toch ooit een keer een besluit te vallen? Het land moet geregeerd worden, zoals demissionair premier (en VVD-leider) Mark Rutte altijd zegt.

Hij en D66-chef Sigrid Kaag hebben de afgelopen weken met hulp van hun secondanten een ‘proeve van een regeerakkoord’ geschreven. Welke partijen hun plannetjes moeten gaan uitvoeren blijft vooralsnog de grote vraag, maar misschien brengen de komende dagen duidelijkheid.

VVD en CDA willen zoals bekend het liefst de huidige coalitie met de ChristenUnie voortzetten. D66 zou daarentegen deze orthodoxchristelijke partij graag inruilen voor PvdA en GroenLinks. Die twee partijen zijn daar volop toe bereid, maar niet zonder elkaar. Hetgeen VVD en CDA weer niet zien zitten. Eén linkse partij zou nog door de beugel kunnen, zeggen ze, maar twee is te veel (en bovendien niet nodig voor een Kamermeerderheid).

Een argument dat in VVD-kringen vaak gebruikt wordt om GroenLinks te weren is dat die partij bij de verkiezingen heeft verloren en dus niet in aanmerking komt voor een plekje in het nieuwe kabinet. ChristenUnie of PvdA kunnen er nog wel mee door; zij bleven in zetelaantal gelijk. Maar GroenLinks? Nee, want dat raakte op 17 maart bijna de helft van zijn zetels kwijt.

Hoewel het laatste klopt, vind ik dat een merkwaardige redenering. Het CDA heeft tenslotte ook verloren bij de verkiezingen en is daarna in de polls nog veel verder weggezakt. Toch gaat iedereen er blindelings van uit dat het CDA zal gaan regeren. In elk geval in VVD-kringen. In CDA-kringen trouwens ook.

Dat verliezers niet in een kabinet moeten stappen, lijkt me sowieso onzin. De zetels van een verliezende partij zijn evenveel waard als die van een winnaar. Om een recent voorbeeld te noemen: de VVD nam deel aan Rutte III, hoewel ze bij de verkiezingen van maart 2017 was gezakt van 41 naar 33 zetels. Niemand vond toen dat ze maar eens een paar jaartjes in de oppositie moest gaan ‘herbronnen’, zeker de VVD zelf niet. Dus waar hebben we het over?

De werkelijke reden dat de VVD en het CDA – maar dat is een bijwagen – een band met GroenLinks afwijzen is natuurlijk dat ze helemaal niet met linkse partijen in zee willen. Ze hopen dat als ze GroenLinks weigeren de PvdA ook uit beeld verdwijnt. Dat VVD en CDA niet zonder D66 kunnen vinden ze al erg genoeg. Het liefst zouden ze alleen met onverdacht rechtse partijen een kabinet vormen, maar dat is nu eenmaal onmogelijk, als je tenminste een Kamermeerderheid nastreeft. Want PVV en Forum voor Democratie beschouwen ze toch als een tikkeltje al te dol.

Dus zit er niets anders op dan D66 maar te accepteren. Helaas levert een coalitie met die partij en het CDA net te weinig zetels op voor een meerderheid. Er moet daarom nog iets bij. Bij voorkeur iets heel kleins, waarvan je zo weinig mogelijk last hebt. Kortom: het zal de ChristenUnie wel weer worden.