Het was niet de vraag of er rellen zouden komen, maar wanneer

De rellen van de afgelopen dagen zijn ook een resultaat van het kabinetsbeleid van de afgelopen jaren. Het kabinet zet het leven van jongeren al langer onder druk, waardoor het wachten was op een reactie. Die tikkende tijdbom in onze samenleving is nu tot uitbarsting gekomen.

Hoewel de rellen heel naar zijn en echt niet de bedoeling, hebben de jongeren ook redenen om dit te doen. Verplaats je even in hun positie. Je hele leven hoor je dat je opleiding zo belangrijk is en dat dat eigenlijk het enige is wat telt in de samenleving. Wie je bent en wat je kunt doet er verder niet toe. Alles draait om leren en presteren. Het lukt of lukt niet. Je ouders werken beiden om de vaste lasten te betalen en hebben weinig tijd voor je. Na je studie wil je werken, maar de kans op een vast contract is onwaarschijnlijk. Een huis kopen of huren lukt niet. Je betaalt je blauw aan een zorgverzekering, waar je zelf nauwelijks gebruik van maakt. En ondertussen is het maar de vraag of je oud kunt worden vanwege het veranderende klimaat. Een pensioen zit er waarschijnlijk ook niet meer in. En dan is er natuurlijk nog de falende jeugdzorg en de armoede waar 1 op de 9 kinderen mee te maken heeft, of scheidingen en discriminatie.

En dan komt corona met alle beperkingen. Je vader of moeder verliest zijn/haar baan of bedrijf en komt in de schulden. De spanningen binnen je gezin lopen op. Je ziet je vrienden bijna niet meer. Je weet dat je zelf nauwelijks ziek kunt worden, maar toch blijf je lang binnen en probeer je je aan te passen. Je doet het voor anderen. En dan lees je op social media dat je het toch niet goed genoeg doet. Nu mag je echt niets meer, behalve online leren of solliciteren naar werk wat er niet is. Want, inderdaad, er zijn ook jongeren die de regels overtreden, net zoals veel ouderen en kwetsbaren. Alleen over de laatste groepen wordt weinig geschreven.

Wat had het kabinet verwacht? Dat als ze jongeren zo klem zetten zonder een glimp op een betere toekomst, ze als makke schaapjes volgen? De klimaatstakers waren een voorbode. Net als de studenten die hebben gedemonstreerd voor beter en betaalbaar onderwijs. De demonstraties waren volgens het boekje, zoals het hoort. Ook maken jongeren programma’s over bijvoorbeeld hun woningnood en af en toe verschijnt er een opiniestuk. Jongeren vragen al zolang om aandacht en hulp via de gebaande paden. Er zijn gesprekken geweest, maar het kabinet doet verder niets. Ieder besluit dat het kabinet neemt waarbij een keuze gemaakt moet worden tussen generatie, gaat in tegen de behoeften van de jongeren. Het kabinet voedt hiermee al jaren de generatiekloof.

En nu zijn de jongeren op een punt dat ze niets meer te verliezen hebben. Ze hebben tijd, vervelen zich en hun toekomst is weg. Prima ingrediënten om zich zichtbaar te maken. Het is al gebleken dat demonstreren niet helpt, dus is er nog maar een weg te kiezen. Als een kind dat door een driftbui aangeeft dat de regels te ver tegen zijn of haar menselijkheid ingaan.

Het kabinet reageert door jongeren aan te vallen met namen als ‘tuig’ en ‘idioten’. Maar rellen ontstaan alleen uit verzet, uit het gevoel van in de steek gelaten te zijn, een gevoel van machteloosheid en in dit geval waarschijnlijk ook toekomstloosheid. Op social media geven ze aan dat ze een reden hebben om te gaan rellen: het land bevrijden van de regels. Daardoor klinken ze als verwaande vrijheidstrijders.

Maar ze hebben zeker een reden om te gaan rellen: hun toekomst. Want hun toekomst is weinig rooskleurig. Het afgelopen jaar zijn ze door de restricties veel kwijtgeraakt: school, inkomen, vrienden, vrijetijdsbesteding, perspectief op werk en een eigen huis. De maatregelen werken nog wel een paar jaar door in hun leven De onbezorgdheid is weg. En door de vergrijzing kan over enkele jaren de griep of een ander virus net zo hard om zich heen grijpen als corona. Het kabinet heeft geen lange-termijnplan, behalve jezelf binnenhuis opsluiten en je te distantiëren van alles wat je nodig hebt. Wat blijft er dan nog voor jongeren over? Wordt dit hun toekomst?

Ik schrijf dit artikel omdat ik voor een vreedzame samenleving ben. Wetende dat rellen een oorzaak hebben, is het beter om te verbinden met de relschoppers en de oorzaak proberen weg te nemen. Veroordelen, zoals het kabinet doet, is heel makkelijk, maar grootschalige rellen kunnen alleen draagkracht krijgen als er pijn is bij de relschoppers. Als het kabinet de rellen echt veroordeelt, zouden ze beter de angel uit de pijn en onzekerheid van de jongeren halen. Niet alleen in gesprek gaan, maar het beleid zo maken dat ook jongeren een toekomst krijgen.