Het virus van de alt-right

We moeten ons bewuster worden van memes als verspreiders van extreemrechts gedachtegoed. De berichtgeving rondom de jongerendag van Forum voor Democratie maakt dit duidelijk. In de media werd wederom terecht schande gesproken over de fascistische retoriek van de speeches. Zo constateerde Han van der Horst op deze site dat de dingen die er werden gezegd het beste te omschrijven zijn als hipsterfascisme. Voor een van die dingen die werd gezegd was echter te weinig aandacht in de media: de verwijzing van Frederik Jansen, de voorzitter van de jongerenafdeling van Forum voor Democratie, naar een alt-right meme. In zijn speech zei hij dat we in een clown world leven. Zelfs de Volkskrant , die nog met het scherpste commentaar kwam, merkte alleen terloops op dat clown world ‘een omstreden term is uit de alt-right scene die politieke correctheid bespot’. Waarom deze meme omstreden is bleef zo onbesproken. Deze verwijzing naar het extreem-rechtse alt-right gedachtegoed gaat, zeker als er zo weinig aandacht voor is, al snel voorbij aan de onwetende toehoorder. Dit moet veranderen.

Wat is de clown world meme? Know Your Meme , de internetdatabase voor memes, beschrijft clown world als racistisch en antisemitisch. Die karakterisering krijgt deze meme – memes zijn grappig bedoelde afbeeldingen, uitspraken en video’s – niet ten onrechte. De clown world meme wordt door aanhangers van extreemrechts gebruikt om aan te geven dat we in een absurde linkse wereld leven. Alleen wereldvreemde linkse mensen zouden een dergelijke wereld als die waarin wij leven kunnen creëren. De verspreiders van de memes denken wel beter te weten hoe de realiteit zou werken, ze zien in hoe clownesk links de wereld is.

Voorbeelden van de zogenaamd linkse absurditeiten die de gebruikers van de clown world meme aan de kaak willen stellen zijn: mensen die van geslacht willen veranderen terwijl dit tegen de menselijke natuur in zou gaan, het toestaan van immigratie terwijl dit ten koste zou gaan van een superieure witte beschaving en de toegenomen politieke correctheid die hun vrijheid van meningsuiting (een eufemisme voor de vrijheid om haat te zaaien) inperkt. Dergelijk gebruik van deze steeds populairder wordende meme zien we terug in de reacties op de video honk honk , een viraal gaande video (op het moment van schrijven is deze video bijna 2 miljoen keer bekeken op YouTube) waarbij de clown world meme, zoals wel vaker, wordt verbeeld door haatsymbool Pepe the Frog in clownspak. Ik zag bij die video onder andere de volgende reacties:

Reactie 1: ‘Yiddle me this Goyman, what advocates for no barriers but has many walls.’ Dit is een verwijzing naar Joden die in Israël muren bouwen, maar ondertussen het grote meesterbrein zouden zijn achter de afschaffing van grenzen en massa immigratie voor de westerse wereld. Een duidelijke verwijzing naar de complottheorie dat joden de westerse beschaving omver willen werpen.

Reactie 2: ‘A humble hallmerchant.’ Hiermee verwijst de plaatser naar een andere alt-right meme: de happy merchant. Dit is een cartoon van de stereotype geniepige Jood, zoals nazi’s die hun propaganda weergeven. Het is dus, wederom, een verwijzing naar een symbool voor de complottheorie dat sluwe joden de westerse beschaving om zeep zouden brengen.

Reactie 3: ‘This vid needs six million honks.’ Een verwijzing naar de holocaust waarin naar schatting 6 miljoen joden zijn omgebracht. De gebruiker insinueert hiermee dat hij dat een goede zaak vindt. Honk, dat ook in de titel van de video wordt genoemd, is het geluid dat een clownstoeter maakt. De gebruiker geeft hiermee aan dat een wereld met joden absurd is.

Reactie 4: ‘Pitbulls are more aggressive and dangerous because of scope economics anyone who says otherwise is breedist.’ In deze reactie worden mensen met een donkere huidskleur stilzwijgend vergeleken met pitbulls. Net als die honden zouden het agressieve beesten zijn zonder vrije wil. Linkse mensen die beweren dat agressiviteit en criminaliteit worden veroorzaakt door sociaal-economische omstandigheden zijn volgens de plaatser linkse clowns die iedereen maar racist – bredist – noemen. Hier zien we dus een duidelijke verwijzing naar racistische pseudowetenschappelijke rassenleer.

Toegegeven, tussen de mensen die in aanraking komen met de meme zitten vast een hoop mensen die onwetend zijn van deze achtergrond. We moeten voorkomen dat zulke onwetenden per ongeluk nazistische symbolen verspreiden door meer bewustwording te creëren over de politieke achtergrond van memes.

‘Trollen’ Regelmatig wordt het gebruik van controversiële memes als clown world verdedigd onder het mom van ‘trollen’. Met ‘trollen’ doelen de gebruikers op het maken van een provocerende grap. Deze verdediging houdt geen stand omdat ‘trollen’ vaak een eufemisme is voor plezier beleven aan racisme en antisemitisme. Sterker nog, door memes als de clown world af te doen als provocerende grap, wordt de meme snel en met plezier verspreid door mensen die willen provoceren waardoor langzaamaan meer mensen ingewijd worden in de alt-right ideologie. Stelt u zich eens voor dat mensen plezier beleven aan hakenkruisen en deze verspreiden. Dan spreken we die persoon daarop aan. Memes als de clown world zijn evengoed symbolen die door nazi’s gebruikt worden om hun ideologie te promoten. Voor gebruikers van memes als de clown world hoort dan ook te gelden dat we ze erop aanspreken. Alleen door bewust te worden van de duistere, trollen zouden zelf zeggen ‘ edgy ’, kant van memes kunnen we ze herkennen voor wat ze zijn en hun gebruikers erop aan te spreken. Hierbij moeten we overigens niet alleen op onze hoede zijn voor extreemrechts. Ook extreemlinks gebruikt memes als strategie om hun ideologie te verspreiden. Zij zijn echter duidelijk minder fanatiek dan de alt-right.

Zeker als iemand met politieke verantwoordelijkheid controversiële memes als de clown world verspreidt, dienen we hem of haar daarop aan te spreken. Bij dezen spreek ik Frederik Jansen aan op zijn gebruik van een alt-right meme. Als iemand van zijn generatie, met zijn kennis van online alt-right gebruiken, moet hij weten waar de clown world meme voor staat. Hij is geen onwetende gebruiker, maar iemand die willens en wetens verwijst naar de alt-right. Frederik, ik vraag het je dan ook zonder het onder stoelen of banken te steken: ben je aanhanger van het complot dat joden pogen de westerse beschaving omver te werpen? Geloof je in pseudowetenschappelijke rassentheorieën? Heb je sympathie voor nazisme of denk je dat het grappig is om er naar te verwijzen? Jansens gebruik van de clown world meme insinueert dat hij minimaal een van deze vragen met ja beantwoordt.

Duidelijk is in ieder geval dat het gevaarlijk is dat een van de grootste politieke partijen van ons land dit soort retoriek omarmt. Dit is waar meer mensen zich bewust van moeten zijn. Alleen door de gebruikers van alt-right memes te confronteren met hun ‘grappen’ kunnen we dit bewustzijn voor extreemrechts gedachtegoed creëren. Op deze manier zorgen we ervoor dat het extreemrechts gedachtegoed zich niet als een virus verspreidt.