Het vergroenen van Tata Steel Nederland kan en moet sneller

De grootste CO2-veroorzaker van Nederland kan de grootste vergroener van Nederland worden.

Er was de afgelopen week weer veel te doen rond het staalbedrijf in IJmuiden. Greenpeace Nederland hield zijn massa-actie in Wijk aan Zee met 400 mensen. Gestoken in rode overals gingen ze door de hekken, het heilige bedrijfsterrein van 1100 voetbalvelden op. Zij eisen dat de meest vervuilende fabrieken per direct dicht gaan.

Andere landelijke milieuorganisaties verklaarden zich voorzichtig solidair. Het klimaatnetwerk van de FNV ook. En een paar dagen ervoor waren het 150 jongeren van Tata Steel die de directie van Greenpeace bij haar hoofdkantoor verrasten. De jongeren gaven aan blij te zijn dat Greenpeace aandacht vraagt voor de verduurzaming van Tata Steel maar de manier waarop doet hen pijn. Zij sloten hun overhandigde brief af met: Laten we samen kijken hoe we elkaar kunnen helpen voor een schone groene toekomst.

Onderzoek naar strafbare feiten
Begin deze maand liet advocaat Benedicte Ficq via het Financiële Dagblad opnieuw van zich horen. Terwijl het onderzoek van het Openbaar Ministerie nog gaande is en de vraag nog beantwoord moet worden of er strafbare feiten gepleegd zijn? Gaf Ficq via een interview al een paar schoten voor de boeg: CEO Hans van den Berg is een moordenaar en moet achter de tralies!

Op social media buitelen elke keer de meningen over elkaar heen. Nu moet en kan Tata-baas Hans van den Berg zich zelf wel verdedigen. En er zal bij het bedrijf genoeg (ingehuurde) juridische steun zijn ter verdediging. Maar wat ik vooral zie is dat de mensen in de staalfabriek dit raakt. De trotse staalarbeiders voelen zich criminele staalmedewerkers die achter de vergroening staan maar keer op keer tikken krijgen. “Kankerfabriek en we worden er ziek van en kinderen worden nog zieker” zijn de extreme reacties die telkenmale herhaald worden. Op social media gaat het hard tegen hard. En het is al helemaal niet mogelijk meer om een gezond open rationeel debat te voeren over de toekomst van de staalfabriek.

Niemand wil het staalbedrijf laten verdwijnen
In de diverse landelijke en lokale milieuorganisaties, bemerk ik overbrugbare verschillen als het over Tata Steel gaat. Eigenlijk wil niemand het staalbedrijf laten verdwijnen. Want we hebben allemaal staal nodig. Zelfs voor het slagen van de energietransitie. Het gaat vooral om de route en de snelheid naar de productie van groen staal. Daarnaast wordt door “vriend en vijand” van het staalbedrijf aangegeven dat de transitie naar groen staal niet in één keer kan plaatsvinden. En eigenlijk hoor ik, in de wandelgangen, ook wel dat binnen het Tata Steel-bedrijf men van de meest omstreden Kooks- en Gasfabriek II zo snel mogelijk af zou willen. “We hebben de Kooks- en Gasfabrieken nog jaren (2030) nodig om de vergroening te financieren,” is een afschrikkende redenatie en dat duurt ook nog eens 7 jaar.

Maatwerkafspraken
Minister van Economische Zaken en Klimaat, Micky Adriaansens, schreef in haar brief van juli 2022 aan de Tweede Kamer dat het eerder sluiten van de Kooks- en Gasfabriek II bespreekbaar moet zijn in de zogenaamde maatwerkafspraken. De totstandkoming van de maatwerkafspraken tussen Tata Steel, de ministeries en de provincie Noord-Holland duren wel erg lang. En de polarisatie gaat ondertussen gewoon door. We moeten toch met zijn allen in staat zijn om oplossingen te bedenken waarin de groene staalfabriek en een gezonde leefomgeving dichterbij komen. De grootste CO2-veroorzaker van Nederland kan de grootste vergroener van Nederland worden!

De burgemeesters van Velsen, Beverwijk en Heemskerk kunnen bijvoorbeeld het voortouw nemen om belanghebbende partijen te verzamelen in een groen staal coalitie. Met ondersteuning van de stichting Zeester, die bestaat uit voormalige Hoogovens-directeuren, wetenschappers, (waterstof)technologen en bestuurders. De polarisatie heeft te lang geduurd en werkt ontwrichtend in de IJmond. Op weg naar optimisme!

Roel Berghuis is voormalig vakbondsbestuurder van de FNV bij onder andere de Nederlandse Spoorwegen en Tata Steel Nederland