Het prijsplafond: de consument opnieuw bekocht

Het kabinet van de onbekwaamheid krijgt werkelijk niets op een behoorlijke manier voor elkaar

Wie denkt met het prijsplafond redelijk beschermd te zijn tegen de gevolgen van de extreme prijscrisis op de energiemarkt, komt bedrogen uit. Ditmaal zijn het niet de boze leveranciers die daarvoor verantwoordelijk zijn. In Den Haag hebben ambtenaren op Economische Zaken en Klimaat een ingewikkelde manier uitgedacht om te berekenen wat deze maatregel voor elke consument betekent, zo stelt RTL vast. De energiemaatschappijen moeten dit gedrocht toepassen. Nu pas wordt duidelijk waarom ze protesteerden dat het allemaal zo ingewikkeld en tijdrovend was.

De burgers gingen er tot nog toe vanuit een vergeleken met de marktprijs matig tarief te mogen betalen als zij maar onder de door de overheid vastgestelde maxima bleven. Voor een gezin in een geïsoleerd huis is dat een haalbare kaart. Wie achter enkel glas woont, dreigt nog in de schulden te raken maar die zijn dan een stuk lager dan zonder prijsplafond. Logisch toch?

De logica op het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat zit anders in elkaar. Het Ministerie heeft in feite een maandplafond voorgeschreven. Kom je daar boven, dan betaal je de volle mep. Dat kun je lang niet altijd compenseren met de maanden dat je onder het plafond blijft. De grens ligt bij de jaarafrekening die voor iedereen op een ander moment komt. Ongebruikte ruimte kun je dan niet meenemen. De ambtenarij houdt er wel rekening mee dat mensen in de winter meer energie gebruiken dan in de zomer. 

Het komt er voor de meeste mensen op neer dat de rekening een stuk hoger uit zal vallen dan verwacht. Minister Rob Jetten heeft maandenlang verkeerde verwachtingen gewekt. Heeft hij de boel bewust zitten belazeren? Dat is toch moeilijk voorstelbaar. Je weet tenslotte dat je dan op den duur te pas komt. Het is extra vervelend als er verkiezingen voor de deur staan zodat de kiezers je partij meteen kunnen afserveren. Nee, het vermoeden is gewettigd dat hij nu pas ontdekt wat de gevolgen van de rekenmethode zijn. Het is geen kwade wil maar onbekwaamheid. Hij heeft niet goed in de gaten gehad wat de collectieve creativiteit van zijn ambtenaren precies opleverde. 

Dit is maatgevend voor het geklootzak waar Rutte IV patent op lijkt te hebben aangevraagd. Een ander woord is er niet voor. Aan alle kanten lopen de dingen mis. Het gedoe rond de slavernijexcuses liep de laatste dagen het meest in het oog maar zal waarschijnlijk snel door dit gezellige kerstcadeau aan de bevolking worden vervangen. Dan zijn er de kinderopvang die niet goedkoper wordt zoals beloofd, maar juist duurder, de dooretterende toeslagenaffaire, de falende opvang van asielzoekers, het gedonderjaag met boeren en stikstof, een energietransitie die door gebrek aan voldoende geschoolde vakkrachten waarschijnlijk onuitvoerbaar blijkt, de woningnood die vooral het gevolg is van bewust maar averechts werkend beleid: iedereen kan zo langzamerhand de groeiende rij uit het hoofd opdreunen.

Rutte IV wil misschien wel. Rutte IV kan het niet. Er zullen de komende maanden ongetwijfeld pogingen worden ondernomen de verkiezingsstrijd te voeren over het asielbeleid en excuses voor de slavernij om zo het werkelijk falen en de waarachtige problemen te bemantelen. Wij burgers moeten de politieke klasse daarvoor niet de kans geven. De crisis en de verarming zijn het grote thema, de crisis en de verarming waar het kabinet nog geen begin van een antwoord op heeft gevonden: hoe houden wij het met elkaar menselijk in een periode van verarming en oorlogsdreiging? Daar gaat het om. De rest is gelul voor de Bühne. 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal nieet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis