Het onmogelijke wensdenken van David Attenborough

“Maar waarom ben je niet gelukkig van je pensioen gaan genieten,” zei Christine Lagarde (voorheen IMF, nu ECB) vorig jaar op TV verwonderd tegen David Attenborough. De beroemde natuurfilmer kan niet stoppen. Zijn recente film lijkt een soort laatste testament, hoewel ik het niet onmogelijk acht dat hij over een jaar of vijf nog eens een film maakt.

Het stof is alweer neergedaald na het verschijnen van deze prachtige documentaire. Maar ik moet er toch nog even op terugkomen. Attenborough noemt een aantal evidente oplossingen om het tij te keren: hernieuwbare energie, minder vlees eten, minder landbouwgrond en meer bos, dingen die we natuurlijk inmiddels wel weten. En we weten helaas ook dat dit eigenlijk moet worden afgedwongen door een overheid omdat de gemiddelde wereldburger (met name die in Nederland) nu eenmaal heeft bewezen weinig vrijwillig uit zichzelf te doen.

Als belangrijkste maatregel om het tij te keren noemt Attenborough het beperken van de bevolkingsgroei. In Japan is die volgens hem gestopt door de toenemende welvaart en hij geeft aan dat dit de oplossing is: geef iedereen die welvaart en er worden minder kinderen gemaakt.

Hoewel ik een absolute voorstander ben van meer welvaart in landen waar mensen nu met een of twee dollar per dag moeten overleven, is deze oplossing van Attenborough een staaltje van onmogelijk wensdenken. In de Volkskrant begon dit weekend een interessante serie over de vrijhandel in de wereld. Door het artikel over de strijd om zeldzame grondstoffen besef je dat de groene revolutie opnieuw draait om welk land het eerst het meest aan grondstoffen binnenhaalt. Je realiseert je ook dat de koek die we te verdelen hebben, onmogelijk voor iedereen in deze wereld de welvaart kan brengen die wij hier in het Westen kennen.

Er zijn andere oplossingen om de bevolkingsgroei te remmen. In grote gedeelten van de wereld worden nog steeds kinderen gemaakt omdat er voor ouderen geen goed sociaal vangnet is. Ze zijn overgeleverd aan het inkomen van hun kinderen. Een basisinkomen dat zou dat kunnen oplossen.

Een minuut voor twaalf: er is nog tijd, ook volgens Attenborough