Het nieuwe kabinet moet meer klimaatzaken voorkomen

De ramp als gevolg van extreme regenval in Limburg, Duitsland en België zal niemand zijn ontgaan. Waar de Duitse en Belgische regeringen duidelijk de link leggen met klimaatverandering, is de Nederlandse regering verdacht stil. Niet geheel onverwacht aangezien staatssecretaris Dilan Yesilgöz een paar weken terug al zei dat het naleven van het Urgenda-vonnis geen ‘halszaak’ is. Daarom kondigde Urgenda aan opnieuw naar de rechter te stappen. Eerder al werd Shell verantwoordelijk gehouden voor zijn aandeel in de klimaatcrisis. Een crisis die nu al voor vele miljoenen mensen levensbedreigend is en het ene na het andere weerrecord laat zien met schadelijke gevolgen. De vraag rijst nu: tegen wie komt de volgende rechtszaak? Zou het Tata Steel zijn, KLM of misschien wel ABP? Niet iedereen is blij met deze ontwikkelingen, maar voor- en tegenstanders zijn het over een ding wel eens: deze klimaatzaken kunnen voorkomen worden. Het nieuwe kabinet heeft de uitgelezen kans om nieuwe klimaatzaken voor te zijn door een sterk en rechtvaardig klimaatbeleid te voeren.

Rechtszaken zijn dure, energieslurpende langzame processen die een ondergrens vaststellen. Ze zijn een hopeloos inefficiënte manier om een eerlijke energietransitie te realiseren. Organisaties als Milieudefensie, Greenpeace, ActionAid en anderen voeren dit soort zaken als laatste redmiddel. Klimaatzaken gebeuren bij uitstek omdat alle andere routes gefaald hebben en overheid en bedrijven hun verantwoordelijk niet nemen, terwijl wetenschappers de noodklok luiden.

Het uitgelekte IPCC-rapport laat een donker scenario zien als het ‘kantelpunt’ wordt bereikt en dat is angstvallig dichtbij. Shell weet al decennialang dat hun producten aan de basis liggen van een opwarmende aarde en had ervoor kunnen kiezen om tijdig zijn businessmodel aan te passen. Ook overheden zijn al jaren op de hoogte dat klimaatverandering een enorm probleem is dat actie vereist is. Zes jaar geleden tekende Nederland het Parijs-akkoord en committeerde zich aan het doel van maximaal 1,5 graad opwarming met een harde grens van 2 graden. Toch kiezen de kabinetten-Rutte er al 10 jaar lang voor om echte veranderingen uit te stellen, doelen aan te nemen die niet in lijn zijn met het Parijs-akkoord en rechtspraak niet na te leven.

De roep vanuit de samenleving is duidelijk. Uit recent CBS-onderzoek blijkt dat 75% van de Nederlanders zich zorgen maakt over de gevolgen van klimaatverandering voor toekomstige generaties en ook wil 75% dat er meer duurzame energie wordt toegepast. De klimaatmarsen trekken keer op keer enorme groepen en jongeren waken rond de klok bij het Catshuis om het belang van het klimaat en hun toekomst hoog op de agenda te zetten. Ambtenaren met een ABP-pensioen roepen het bedrijf op om te stoppen met investeringen in fossiel en alle geldstromen in lijn te brengen met het Parijs-akkoord. Het ABP heeft echter laatst nog zijn investering in Shell verdubbeld, terwijl uit onderzoek blijkt dat er meer geld te verdienen is in duurzame investeringen. Hieruit blijkt wederom dat een sterk overheidsbeleid een must is.

Het is nu aan de formerende partijen om deze rechtszaken te voorkomen en verwoestende klimaatverandering tegen te gaan. Niet alleen voor burgers in Nederland maar ook voor de gemeenschappen en vrouwen in het mondiale zuiden die al jaren keihard geraakt worden door de klimaatcrisis. De hele zomer hebben Rutte en Kaag om te komen tot een voorstel voor een regeerakkoord. Daarin kunnen ze niet ontkomen aan twee dingen als ze liever regeren dan in de rechtbanken zitten: degelijk klimaatbeleid dat het Parijs-akkoord en de 1,5 graad weer wat dichterbij brengt, en wetgeving om ervoor te zorgen dat bedrijven mensenrechten en het klimaat respecteren. Het is van cruciaal belang dat het nieuwe kabinet de handschoen oppakt, want dat het zo niet langer kan is meer dan duidelijk.