Het is teleurstellend dat de grote partijen weinig praktisch geschoolden op hun kandidatenlijsten hebben staan

In de campagne voor de Tweede kamer verkiezingen van 22 november wordt er veel gesproken over een nieuwe bestuurscultuur, bestaanszekerheid en een nieuwe koers voor het land. Maar helaas kiezen de grote partijen in de peilingen alweer voor een kandidatenlijst met voornamelijk theoretisch geschoolde mensen. Als de politieke partijen écht een nieuwe wind willen laten waaien en het vertrouwen in de politiek willen herstellen, moeten er ook meer praktisch geschoolde mensen op de kandidatenlijsten komen.

Tegenwoordig stapelt het bewijs zich op: representatie binnen de politiek maakt een verschil in het beleid dat er wordt gevoerd. Zo blijkt uit onderzoek dat quota voor vrouwen in het bedrijfsleven en bij de overheid in verschillende landen ervoor zorgen dat meer mensen zich realiseren dat een gebrek aan diversiteit een probleem is. Ook is er een verschil te zien in het gevoerde beleid als de politiek meer representatief wordt. Zo is er in India is er door een quotum voor vrouwen in de politiek meer beleid gekomen dat inspeelde op de behoeften van vrouwen, zoals drinkwatervoorzieningen en meer focus op mentale gezondheid.

In Nederland is het volgens de cijfers momenteel overduidelijk dat praktisch geschoolde mensen slecht vertegenwoordigd worden door de politiek. Zo hebben ze minder vertrouwen in instituties, stemmen ze vaker op protestpartijen als PVV en stemmen ze minder vaak dan universitair geschoolden. Het nationaal kiezersonderzoek laat bijvoorbeeld zien dat hoe lager het opleidingsniveau is, hoe meer afkeer men heeft van de politiek en de wereld, zo hebben ze minder vertrouwen in eerlijke verkiezingen. Ook het nationaal kiezersonderzoek van 2012 en 2017 lieten deze trends zien. Zo liet 51% van de praktisch opgeleiden ondervraagden aan dat ze vonden dat politici niet luisteren naar mensen zoals zijzelf, terwijl dit percentage maar 20% was bij de theoretisch opgeleide keizers

Hoewel het genormaliseerd lijkt te zijn, is het slecht voor de democratie wanneer vooral mensen met een theoretische opleiding de dienst uitmaken. Om tot goed beleid te komen heb je de inzichten nodig van verschillende groepen. Zo zou een eenvoudig belastingsysteem pas écht goed kunnen werken als er inspraak is van mensen die niet theoretisch geschoold zijn, het is voor ambtenaren namelijk lastig om in te schatten of de taal duidelijk is voor mensen die laaggeletterd zijn.

Het is voor deze verkiezingen extra teleurstellend dat de grootste partijen in de peilingen weinig kandidaten op hun lijsten hebben met een mbo-opleiding of geen afgeronde opleiding. Bij GroenLinks/PvdA staan in de top 40 kandidaten slechts 6 mensen met een mbo-opleiding of waarvan de opleiding niet zichtbaar is. Ook bij de VVD en nieuwkomer NSC zijn er maar weinig kandidaten met een praktische achtergrond op de lijst. NSC heeft op zijn kandidatenlijst slechts 3 mensen met een mbo-opleiding of geen afgeronde opleiding. Bij de VVD zijn er eveneens slechts 3 kandidaten in de top 40 met een mbo-opleiding of geen afgeronde vervolgopleiding.

Zolang partijen als GroenLinks/PvdA, VVD en NSC de kloof tussen praktisch en theoretisch opgeleiden binnen hun eigen Tweede Kamerfracties niet hebben gedicht, zullen de oplossingen alhoewel goedbedoeld altijd beperkt aansluiten bij de behoeftes van veel mensen. Met het trieste gevolg dat het wantrouwen volop aanwezig zal blijven. Het is daarom belangrijk dat in de toekomst partijen zich meer gaan focussen op de groepen die niet vertegenwoordigd zijn in de politiek. Want als theoretisch geschoolde mensen de dienst blijven uitmaken in de politiek, zijn praatjes over het herstellen van vertrouwen loze beloften.