Het is geen democratie als de meerderheid beslist

De laatste weken lees je vaak dat in een democratie de meerderheid nu eenmaal beslist. We zagen dat in de debatten rond het referendum. Het komt weer naar boven drijven in de affaire Umar. God mag weten waarom, maar het gebeurt als er discussie ontstaat over wie de dienst uitmaakt in een land.

Wie denkt dat democratie betekent: ‘de meerderheid beslist’ maakt zich daarmee tot een aanhanger van Recep Erdogan. In zijn staatkunde moet de minderheid zich in alles aanpassen bij de meerderheid en er verder het zwijgen toe doen. Hoe dat werkt, laat hij de laatste weken zien door zijn mediabeleid. Wie wat te mekkeren heeft, moet zijn bek houden. Het is deze mentaliteit die Ebru Umar haar uitreisverbod heeft opgeleverd.

Een beetje van diezelfde geest tref je aan in sommige koppen. Zo staat er boven een bijdrage in de Post Online “Ook Javier Guzman beledigt president Erdogan (Freek, Dolf & Claudia nog steeds niet). Met andere woorden: sluit je aan of deug niet. Duidelijker nog is de tweet die dezelfde opiniesite enige dagen geleden verspreidde. Jelmer Renema signaleerde hem al: “In een democratie bepaalt de meerderheid van de kiezers wat goed/fout is”. Moralisme laten bepalen is de blauwdruk van een dictatuur.

Het kenmerk van een democratie is nadrukkelijk niet te vinden in de bewegingsvrijheid van de meerderheid. Het gaat juist om de positie van minderheden en de rechten die aan hen zijn toegekend. Wordt hun vrijheid van meningsuiting beknot? Kunnen zij hun leven inrichten zoals zij dat zelf willen? Zijn zij al dan niet het slachtoffer van discriminatie?

Je kunt het ook anders formuleren: in hoeverre wordt de beslissingsmacht van de meerderheid binnen de perken gehouden? In een echte democratie houdt de staat halt voor de drempel van uw woning en treedt pas binnen als u daar daden verricht die het persoonlijk eigendom of de lichamelijke integriteit van anderen bedreigen.

In een echte democratie is de meerderheid uitermate terughoudend in het voorschrijven of verbieden van kledingstijlen en omgangsvormen omdat die in hoge mate tot de vrijheid van het individu behoren. Ook houdt de meerderheid bij het nemen van haar besluiten rekening met de verlangens en de opvattingen van de minderheid, omdat iedereen tot zijn recht moet kunnen komen en niet alleen de leden van de bovenliggende partij.

Dit alles bepaalt de kwaliteit van de democratie. Wat er gebeurt als de meerderheid beslist en voor de rest niks, zie je in het Turkije van Recep Erdogan.