Het is de hoogste tijd voor een Progressieve Volkspartij
Laat progressief-links verenigd zijn op idealen en niet langer verdeeld zijn door de macht.
Ik ben een politiek romanticus en zodanig hopeloos verliefd op het idee van links-progressieve partijen die de handen ineenslaan. Dit in plaats van elkaar de maat te nemen op de marge en elke verkiezingen weer zetels heen en weer te schuiven. Het leidt ertoe dat conservatief-rechts steevast aan de macht blijft, regelmatig met behulp van een links-progressieve partij. Die verdeeldheid is zelfsabotage. We moeten het verleden aanroepen om de toekomst te schetsen. De Progressieve Volkspartij moet van stal worden gehaald.
De Progressieve Volkspartij (PVP) was een van de persoonlijke kroonjuwelen van Hans van Mierlo. Hij was ervan overtuigd dat één grote links-progressieve partij bij zou dragen aan zijn wens om Nederland radicaal te democratiseren. De progressieve samenwerking tussen PvdA, D66 en PPR leidde tot het progressieve akkoord Keerpunt ´72, het eerste en enige schaduwkabinet in onze geschiedenis en uiteindelijk het kabinet-Den Uyl, het meest progressieve kabinet dat Nederland ooit heeft gekend. De PvdA trok echter de stekker uit de PVP nadat het zichzelf groot genoeg achtte.
In de halve eeuw daarna is progressieve samenwerking meerdere keren ter sprake gekomen. Wim Kok en Wouter Bos stelden in 2002 een hernieuwde PVP voor, bestaande uit PvdA, SP, GroenLinks en D66. Geen van de drie andere partijen zag daar toen wat in. Ook Job Cohen heeft in 2012 bepleit dat “een grote progressieve volkspartij een zegen voor het land zou zijn”. Recentelijk kwam er eindelijk echt schot in de boeg, GroenLinks en PvdA gingen een samenwerkingsverband aan wat uitmondde in het gezamenlijk meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen met één partijleider, één kandidatenlijst en een gedeeld partijprogramma. Het heeft winst opgeleverd, maar aan de machtsverhouding tussen links-progressief en rechts-conservatief heeft het weinig veranderd. De PVV is de grootste partij van ons land geworden. Hiervoor mogen ze de VVD bedanken. Die partij heeft, na dertien jaar neoliberaal afbraakbeleid, Wilders salonfähig en relevant gemaakt. Met steun van NSC en BBB dreigt Nederland een oerconservatief kabinet te krijgen.
Daarom heb ik mijn favoriete boek er als inspiratiebron bij gepakt: "Een wonderbaarlijk politicus", de biografie over van Mierlo, geschreven door Hubert Smeets. Ook Smeets stelt dat juist nu het moment is voor de Progressieve Volkspartij aangezien “de politiek uitgeleverd dreigt te worden aan de vijanden van de pluriforme democratie”. Samen een vuist maken tegen extreemrechts, in plaats van elkaar te bestrijden op de kleine verschillen. Daarnaast zijn er parallellen tussen vijftig jaar geleden en nu. Van Mierlo zag een afkeer van burgers tegen de politiek, dat was maar schimmig en vies. Het vertrouwen in de politiek is al een tijdje ontzettend laag en ook de politieke cultuur in Den Haag riekt naar verdorvenheid. Democratische vernieuwing is broodnodig. De strijd voor vrede, klimaat en gelijkheid is nog steeds ontzettend actueel, net zoals het vraagstuk met betrekking tot kapitaal en arbeid binnen de huidige context van neoliberalisme en globalisering.
Natuurlijk moet er ook nog het een en ander gebeuren. Mijn eigen partij zou ten eerste een stukje naar links moeten opschuiven op sociaal-economisch vlak, zoals in de beginjaren. Zowel de SP als de PvdD zouden meer bereidheid moeten tonen om compromissen te sluiten en samenwerking met anderen op te zoeken. En toch denk ik dat het kan, als iedereen over hun eigen schaduw heen stapt en zich inzet voor het grotere geheel: een groen, sociaal en vooruitstrevend Nederland. De huidige verdeeldheid op links weerhoudt ons ervan dat te bereiken. Daarom pleit ik voor progressieve samenwerking in de oppositie, voor een Keerpunt ´24, voor het tweede linkse schaduwkabinet en een hernieuwde opmars richting de Progressieve Volkspartij in de vorm van een federatie van progressieve partijfamilies. We mogen snel genoeg weer naar de stembus, laat progressief-links dan alsjeblieft verenigd zijn op idealen en niet langer verdeeld zijn door de macht.