Het hoofdlijnenakkoord is een aanval op intellectuelen en zit vol tegenstrijdigheden

Dat doet me denken aan tijden die ik liever wil vergeten.

Dit pinksterweekend kwam ik er pas aan toe het ‘hoofdlijnenakkoord’ te lezen. Het leek allemaal fijn en positief, maar het is allemaal nogal algemeen geformuleerd en het wel of niet laten uitkomen van de wensen is van veel omstandigheden afhankelijk. De wet moet soms een beetje meebuigen, rechters moeten niet dwars gaan liggen, Europa moet ons wat gunnen en economisch moet het wel een beetje goed gaan. Het hoofdlijnenakkoord lijkt al met al meer op een verkiezingsprogramma dan op een regeerakkoord. De vier partijen willen meer bestaanszekerheid voor mensen in armoede, een beter vestigingsklimaat voor ondernemers, geen gedoe met hypotheekrenteaftrek of vermogensbelasting voor de rijken, geen gezeik met wet- en regelgeving voor de boeren en al helemaal geen last meer hebben van vluchtelingen en criminelen. 

Het is een mooie wensenlijst, maar hoe ze dat allemaal voor elkaar willen krijgen is nog niet duidelijk. Ook de financiële bijlage geeft daar geen antwoord op. Toch is die bijlage haast interessanter dan het regeerakkoord zelf. Helemaal als je de twee documenten naast elkaar legt. Zo wil dit kabinet werken aan bestaanszekerheid en draaien ze tegelijkertijd de verhoging van het minimumloon en de investeringen in publieke gezondheid terug. Dat lijkt met elkaar in tegenspraak. Evenals dat ze willen innoveren in de landbouw, het bedrijfsleven en op het gebied van duurzaamheid en aan de andere kant flink bezuinigen op onderzoek bij universiteiten. De vruchtbare samenwerking tussen de praktijk en de universiteiten staat zo dus onder druk. Zo kan ik nog wel even doorgaan. Bijvoorbeeld over het stoppen met ontwikkelingshulp en het tegelijkertijd willen indammen van de vluchtelingenstroom of het willen overleggen met Europa om regelgeving te versoepelen en hen tegelijkertijd minder geld willen geven. Dan zoek je niet naar compromissen, maar gedraag je je als een Rupsje Nooitgenoeg. De kans dat je daarmee wegkomt lijkt me klein.

Verder vraag ik me af wat de partijen met dit akkoord beogen. Wat is de samenhang tussen de ambities? Wat voor land willen ze nu bouwen? Is er een stip aan de horizon waar de tien hoofdpunten samen naartoe leiden? Ik zie dit niet direct. Ik zie vooral dat dit kabinet persoonlijke ontwikkeling en intellectuele groei ontmoedigt. Er wordt flink bezuinigd op onderzoek en de publieke omroep, wie te lang over de studie doet krijgt een boete van 3000 euro per jaar, het minimumloon wordt niet verhoogd en de btw op boeken en kaartjes voor theaters, concerten en festivals stijgt met minstens twaalf procent. Mijn eerste indruk van dit pakket aan maatregelen is dat het komende kabinet niet echt zit te wachten op goed geïnformeerde en ontwikkelde burgers met iets meer financiële armslag. Het volk moet vooral in de onderste regionen van de piramide van Maslow blijven hangen.

Dit regeerakkoord lijkt zo een aanval op intellectuelen en dat doet me denken aan tijden die ik liever wil vergeten. Die vergelijking is altijd onsmakelijk en toch poppen de gedachten bij me op. Gedachten aan regimes die mensen hard wilden laten werken, het werken op het land verheerlijkten, het volk afleidden met zoethoudertjes en plat vermaak en verder een hekel hadden aan journalisten, wetenschappers en mensen die door te studeren en boeken te lezen kritische vragen stelden. Dat plat vermaak en de afleiding zie ik in dit regeerakkoord in de lage BTW voor pretparken, het weer 130 kilometer per uur mogen rijden op de snelweg en vrijelijk mogen haten van migranten en alles wat moslim en/of links is. Het volk smult daarvan en verder zal alles hen een worst zijn.

Verder verandert er ook niet zoveel. Onder de heerschappij van Rutte is op vrijwel alle departementen een ravage aangericht en het is totaal niet duidelijk wat dit nieuwe kabinet gaat doen aan het aantal daklozen, armen, het tekort aan handen aan het bed, het failliet van de jeugdzorg, de wachtlijsten bij de GGZ, het aantal veroordeelden dat vrij rondloopt omdat er geen gevangenispersoneel is en ga zo maar door. Ik lees daar niet over in het hoofdlijnenakkoord. Het is allemaal een beetje hetzelfde als de afgelopen jaren. Ondernemers, huizenbezitters en mensen met vermogen komen er ook nu weer goed vanaf en studenten, mensen met lage inkomens en mensen die zorg nodig hebben betalen de rekening. Het is pijnlijk, maar waar. De VVD kan naar hartenlust de rijken beschermen, de BBB geeft boeren de ruimte om het klimaat en de natuur te verzieken, de PVV is zoals gewenst maximaal onverdraagzaam naar vluchtelingen in het algemeen en moslims in het bijzonder en NSC speelt een rolletje in de marge om dit alles mogelijk te maken. Heel blij word ik er niet van. Wilders zei bij de presentatie van dit akkoord dat de zon is gaan schijnen. Ik ben benieuwd wat er de komende tijd in het licht wordt gezet. Ik verwacht niet veel goeds.