Het hoofdlijnenakkoord getuigt van een ontstellend amateurisme

En dat durft men dan ook nog te presenteren onder het motto "Hoop, lef en trots"

Het hoofdlijnenakkoord is een mengsel van puur gelul en mooipraterij gelardeerd met soms zeer gedetailleerde voorstellen die bij nader inzien vaak eveneens niet meer inhouden dan een vrome wens. Heel vaak ziet men ook dat voor maatregelen eerst even de Europese regelgeving moet worden aangepast. Menig minister van het nieuwe kabinet zal zich ongetwijfeld in Brussel de tong blauw lullen om eerder ook door Nederland geaccordeerd beleid op losse schroeven te zetten.

De bewindslieden van andere landen zien ze aankomen. Nederland heeft tot nog toe steeds aangedrongen op het strak handhaven van Europese regels en normen, vooral op het gebied van financiën. Het stond tijdens de eurocrisis een snoeiharde aanpak voor van landen  in budgettaire problemen. Dat is men niet vergeten en nu zal het onze beurt zijn ons te blijven houden aan afspraken ook als ze sommige belangengroepen niet meer zo goed uitkomen. Een hieraan verwant element wordt gevormd door de terloopse opmerkingen over het terugbrengen van de afdrachten aan de Europese Unie.

Een bloemlezing van zogenaamde daadkracht volgt hieronder.

De boeren rekenen zich nu rijk en volgens Caroline van der Plas heeft een visser op zijn kotter in de Waddenzee van vreugde geweend. Wie de uitvoerige passages over landbouw leest, kan daaruit alleen maar de indruk krijgen dat men de zaken zoveel mogelijk op zijn beloop wil laten. Dit betekent in de praktijk uitstel van executie want de boeren zullen hoe dan ook tegen hun grenzen aanlopen maar dan op de harde manier als de klimatologische en ecologische wal het schip keert. Dat niet alleen: bij het huidige beleid gooien net zo goed elke dag agrariërs de handdoek in de ring. In 2022 waren het er meer dan duizend zodat er slechts 51.000 overbleven. Als dat zo doorgaat, is het aantal zelfstandige landbouwbedrijven over een dikke twintig jaar ongeveer gehalveerd. Daarover vind je niets in het hoofdlijnenakkoord.

Er wordt 500 miljoen uitgetrokken voor bestrijding van de armoede zonder dat duidelijk wordt gemaakt hoe dat geld zal worden besteed, aan wie en waaraan precies. Tegelijkertijd worden de minimumlonen niet verhoogd terwijl de uitkeringen in het kader van de Werkloosheidswet worden teruggebracht tot achttien maanden. Daarna volgt de bijstand. Werkende mensen die dat overkomt – ouderen komen nog steeds niet gemakkelijk aan het werk – raken daardoor gegarandeerd in de schulden.

Net als Hugo de Jonge belooft het hoofdlijnenakkoord de bouw van 100.000 woningen. Een nadere blik leert dat daarvoor eerst een groot akkoord nodig is met wat je tegenwoordig stakeholders noemt, waaronder pensioenfondsen. Wat we krijgen zal dus om te beginnen groot krakeel zijn en strategisch optredende belanghebbenden die de eigen portemonnee centraal stellen. Alle praatjes ten spijt over "een straatje erbij" of "Als er grond beschikbaar is, gaat woningbouw boven windmolens".

Overigens is dit de enige passage in het hoofdlijnenakkoord waarin gesproken wordt over pensioenfondsen. We gaan een totale verbouwing van het pensioenstelsel tegemoet. Daarover leest men geen letter.

Wildersfans zullen tegenwerpen dat de asielproblematiek tenminste stevig wordt aangepakt. Die indruk krijg je wel als je de pagina's dreigende taal in het hoofdlijnenakkoord  doorneemt. Een tweede blik leidt tot de conclusie dat het voornamelijk wensdenken is. Men gelooft in alle Haagse wereldvreemdheid dat vliegende brigades van marechaussees die grenscontroles uitoefenen verschil zullen maken als het erom gaat mensen te stoppen die over het algemeen erg veel ervaring hebben opgedaan in het ongezien passeren van grenzen. Het zal de zieke fantasie van bepaalde PVV-ers prikkelen als zij ontdekken dat kansloos geachte asielzoekers in een soort interneringskampen worden opgesloten of dat de IND-ambtenaren het aantal toelatingen gaan halveren door een strengere ondervraging.

Dit kan alleen maar verzonnen worden door ideologen zonder kennis van de realiteit op de werkvloer. Net als: "het niet meewerken aan uitzetting wordt strafbaar". Met welke straf dan?  Allemaal grootspraak en luchtfietserij. Net als alle gepraat over een asielcrisiswet en een inperking van de mogelijkheden voor asielzoekers om bezwaar te maken tegen een uitspraak. Dit staat op zijn minst op gespannen voet met artikel 1 van de grondwet volgens hetwelk iedereen op het grondgebied van het koninkrijk onder gelijke omstandigheden gelijk wordt behandeld. Dan kun je niet zomaar aan komen zetten met omgekeerde bewijslast en het beperken van beroepsmogelijkheden.

Ergens staat ook nog dat men van plan is bepaalde asielziekers de grens over te kieperen naar Duitsland of België. Dat kan Nederland zich vast niet straffeloos veroorloven.

Eén instantie zal van het nieuwe beleid zeker profiteren. Dat is de kas van de gemeente Westerwolde die nu al meer dan een miljoen aan dwangsommen kon innen wegens een overbevolkt aanmeldcentrum voor asielzoekers. Nu de spreidingswet verdwijnt, wordt deze bron van inkomsten structureel.

Er is nog iets wat menig bewonderaar van Wilders goed zal doen: die akelige kunstenmakers krijgen het eindelijk op hun boterham. De BTW op kaartjes voor theaters en musea wordt van 9% op 21% gebracht. Dat zal ze leren. Het gaat echt om fysieke personen in Nederland zelf die op deze manier een lesje krijgen want voor bioscopen blijft het bestaande tarief gehandhaafd. De meesten maken deel uit van grote buitenlandse conglomeraten en die hoeven niet gestraft te worden. De NPO daarentegen wel: die krijgt een bezuiniging gepresenteerd van 100 miljoen structureel per jaar. Dat is 9% van het budget. Vergeefs was al die braafheid, al die Verharmlosung door commentatoren die het politieke zo veel mogelijk terugbrengen tot het persoonlijke zoals donderdagochtend bleek, toen steeds maar weer de kop van Eric van der Burg in beeld kwam met de mededeling dat zo politiek verdriet eruit zag. Het heeft niet geholpen.

Ook de kranten en de tijdschriften moeten het overigens ontgelden. Net als bij de theaters en de musea stijgt de BTW van 9% naar 21%. Zo krijgt  het tuig van de richel een pijnlijke trap of zoals de Nederlandse Vereniging van Journalisten het noemt ¨een gifpil¨.

Conclusie: het is verbijsterend dat meer dan een half jaar onderhandelen een tekst heeft opgeleverd van zulk een laag niveau, zo amateuristisch, zo gespeend van professionaliteit. En dat durft men ook nog te presenteren onder het platte motto: "Hoop, Lef en Trots". Waarop in hemelsnaam?

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin ook al is de laatste put nu dicht

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: behalve de Palestijnen zijn er nog meer volkeren zonder staat