Het gevaarlijke monsterverbond van de corona-ontkenners

De voorheen onoverbrugbare tegenstellingen op de politieke flanken zijn een interessant fenomeen: jarenlang leken de agenda’s van politieke partijen zoals Partij voor de Dieren en Forum voor Democratie geen enkel gemeenschappelijk punt te delen, totdat het over de beleidsvorming van de coronamaatregelen en de vaccinatiebepalingen ging. Sterker nog, tegenover de verantwoordelijkheden die de regering draagt in de uitvoer, vinden deze partijen bij elkaar steun in de oppositie. Hoewel beide partijen misschien de preventie van ziekte steunen, stemden FvD en PvdD tegen de coronawet van 2020 (de befaamde spoedwet), tegen de mondkapjesplicht, tegen het coronatoegangsbewijs en tegen het Europese coronapaspoort. Je kunt je afvragen: waar zit de preventie hem dan in?

Het is geen geheim dat beide politieke partijen groepen in de samenleving bedienen die geloven in het ‘natuurlijke’ herstel van het lichaam. In brede zin is dit terug te brengen naar wat we op wereldwijde schaal zien: in het kader van maakbaarheid – of in het geval van corona, ‘survival of the fittest’ – zoeken de sociaal-darwinisten politici die slechts beperkt beleid voeren op indamming van het virus en hebben daarin een gemeenschappelijk belang met de gemeenschap uit de wellness-sector. De promotie van ‘natuurlijke’ formules, zoals yoga, gezond dieet, persoonlijke verzorging, gewichtsverlies, meditatie en spa-retraites, zouden namelijk het immuunsysteem inrichten tegen bescherming van het coronavirus. Een belachelijke stelling die iedere immunoloog ontkracht, want immuniteit voor virussen bereik je niet met alleen voeding en beweging. Binnen deze geprivilegieerde maakbaarheidsideologie claimen zij ook hun individuele zelfbeschikkingsrecht als het gaat om het weigeren van de prik; een keuze die vaak is gebaseerd op foutieve informatie.

Een markt voor desinformatie Sinds de opkomst van social media is desinformatie een markt geworden waarin het wereldwijde politiek-maatschappelijke ecosysteem meedraait. Dit komt, helaas, omdat de meeste informatieconsumptie via de socials niet kritisch is. De gemakzucht waarmee men door de nieuwsoverzichten scrolt en halve waarheden (in het beste geval) overneemt is ook niet nieuw sinds corona: de identiteitspolitiek van de 21ste eeuw berust zich al langer op een groepsdenken waarin in iedere bubbel een eigen waarheid gecreëerd wordt door de onzichtbare hand van de markt. Politieke voorkeuren ontstaan immers niet meer alleen door top-down initiatieven, juist veelal door hashtag-activisme.

De handel in desinformatie draagt inmiddels bij aan de creatie van alternatieve realiteiten, zoals bijvoorbeeld QAnon. Mensen die onderdeel zijn van dit groepsdenken hebben geen besef meer van hoe kennis zich vormt tot begrip. Voorlopig komt het de wellness-industrie goed uit: zolang de niet-bewezen lange termijneffecten van het vaccin niet meetbaar (kunnen) zijn, claimen wellness-professionals dat hun ‘natuurlijke’ formules minder risicovol zijn dan een prik. Deze vermarkting van foutieve informatie waarin zij gezondheidsformules kunnen verkopen is niet nieuw: de Amerikaanse complotdenker Alex Jones verkocht supplementen aan zijn achterban onder benamingen als “Alpha Power”. De kwakzalverij van de wellness-industrie, bestaande uit dure cursussen, retraites naar verre oorden, zalfjes, stenen, alles dat ook maar een ‘natuurlijk’ herstel zou beloven, is feitelijk bedoeld om zoveel mogelijk portemonnees leeg te kloppen. Met andere woorden, business as usual voor het kapitalisme.

De waarheid is: ook de grootste topsporters kunnen ernstig ziek worden en sterven aan corona, zoals de kickboxer Sinistra, verleden week. Ondertussen leidt de aanhoudende stroom desinformatie tot een intolerant en gewelddadig klimaat waarin journalisten, politici, zorgmedewerkers en leraren niet veilig zijn. De samenlevingsnormen veranderen mee met groepen die desinformatie consumeren.

Nepnieuws is zijn onschuld kwijt Samenlevingsnormen, die bepalen wat wel en niet kan, verschilden voor corona al tussen groepen. Vanaf corona schoven de normen op en veranderden de samenstellingen van deze groepen mee: onder huidige FvD-kiezers bevinden zich prominente anti-maatregelen activisten die voorheen problemen hadden met het aanwezige racisme binnen die partij. Is het egocentrisme wat hen van inzicht heeft doen veranderen? Ja, maar voor hun volgers gaat het door als burgerschap. Deze verschuivende normen hebben een impact op de morele ondergrens van de hele samenleving. En met betrekking op de door desinformatie gemaakte wappies is de morele ondergrens verontrustend.

Met name in de wellness-sector, waar streven naar individuele, spirituele groei niet zo zeer berust hoort te zijn op eindeloze consumptie, slaat het toverwoord duurzaamheid ironisch genoeg niet op hun informatievoorziening. Jammer genoeg baseert men hun wijsheden niet op interne zoektochten, maar op generieke internet-onzin, zoals: ‘corona is maar een griepje’, ‘mRNA verandert het DNA’, ‘Bill Gates heeft een depopulatie agenda’, ‘Klaus Schwab heeft een neomarxistische agenda’, en ‘het ontwormingsmiddel ivermectine werkt tegen covid’. Hun “eigen onderzoek” is verkregen uit gemakzuchtige consumptie van mediocre podcasts , het online volgen van influencers opgekocht door de wellness-industrie, en via handelaren in Russisch nepnieuws.

En zo onschuldig is het allemaal al heel lang niet meer. Ideologische autoriteitsfiguren van deze informatievoorzieningen praten hun onnozele achterban naar de mond en verhitten de maatschappelijke discussies. Zo ver, dat het inmiddels compleet genormaliseerd is om te denken dat de premier van Nederland en de minister van Volksgezondheid vermoord kunnen worden. Nota bene in het kerstweekend dat van deze laatste zijn politiebescherming is opgeschroefd vanwege ernstige dreiging, tweet Thierry Baudet over de komst van tribunalen (als herhaling op een FvD-collega die ermee dreigde in de Tweede Kamer).

Een gemeenschap die claimt liefde te verspreiden, maar door hun eigen hardvochtigheid gewelddadigheid richting het openbaar bestuur in stand houdt, heeft als enige kerstgedachte de opdracht om op zijn eigen normen te reflecteren.