Het getuigt van onbezonnen avonturisme asielzoekers naar Rwanda te sturen

Waarom moet Nederland zo nodig met zijn vette reet neerzijgen bovenop een Afrikaans wespennest?

Aan de vooravond van de grote solidariteitsactie met de slachtoffers van de aardbevingen in Turkije en Syrië heeft een rechtse Kamermeerderheid zich van haar meest absurde, wereldvreemde en onaangename kant laten zien. Op voorstel van DJ Jopie, in den Haag ook wel bekend als Joost Eerdmans, fractievoorzitter van JA21, moet de regering onderzoeken of asielzoekers niet naar Rwanda kunnen worden overgevlogen.

Het idee is niet origineel. Denemarken en het Verenigd Koninkrijk doen al pogingen om het zo aan te pakken. Paul Kagame, de dictator van Rwanda, wil blijkbaar in ruil voor een zak duiten meedenken. Er is zelfs een voormalig opvangcentrum voor genocideslachtoffers – geschikt voor vijftig personen – ingericht voor de eerste asielzoekers uit Engeland. Het staat nog leeg, hangende een rechtzaak van personen en instanties die bezwaar maken tegen opzending naar Rwanda.

Elk zinnig mens vraagt zich af hoe men zich dit in de praktijk voorstelt. Moet zich dan een legertje IND-medewerkers in Rwanda vestigen om zich dagelijks voor gesprekken naar het opvangkamp te begeven? Of leidt men de asielzoekers voor een laptop met camera zodat ze online verhoord worden? Wie kunnen daar eigenlijk terecht? Moet je eerst per rubberboot EU-gebied bereiken om door te reizen naar Nederland waarna de vlucht naar Kigali volgt? Of kan men zich ook melden aan de poort in Rwanda zelf? Dan wordt het daar een drukke bedoening. Aan de andere kant van de grens in Oost-Congo voeren krijgsheren een eindeloze strijd om hulpbronnen. Zij terroriseren de bevolking en gebruiken verkrachting als strijdmiddel. In buurland Burundi is het evenmin pluis. Dictator Kagame maalt niet om mensenrechten. Genoeg Rwandezen hebben zelf goede redenen om zich als asielzoeker te melden.

Wat – tenslotte – is het lot van de afgewezenen? Cynici – de rechterzijde van de Kamer zit er vol mee, zullen wellicht denken: "Daar weet die Kagame wel raad mee. Die ziet zich de handen niet zoals wij door deugmensen gebonden".

Inderdaad, Israël heeft ervaring met het afschuiven van vluchtelingen naar Rwanda. Die werden na aankomst op het vliegveld van Kigali geplunderd en over de grens met Oeganda gezet. Premier Netanyahu is daarom met deze praktijk gestopt.

De absurditeit en het contraproductieve van het outsourcen zoals die stompzinnige rechtse Kamermeerderheid zich dat voorstelt, is monumentaal. Als het doorgaat, krijgt Nederland rechtstreeks te maken met een staat die de trauma's  van de grootste genocide uit de Afrikaanse geschiedenis nog lang niet te boven is. In 1994 slachtten Hutu´s met daartoe speciaal ingevlogen machetes misschien wel 650.000 Tutsi´s. Zij waren daartoe opgehitst door extremisten uit hun gelederen, in het bijzonder met hun radiostation Mille Collines. Ook Hutu´s die zich tegen de genocide verzetten, werden zonder genade aan het mes geregen. De moordenaars brachten ook veel leden van het Twa-volk om. Daarop veroverde een door Oeganda gesteunde krijgsmacht van Tutsi-bannelingen onder leiding van Paul Kagame in een paar maanden het land. Honderddduizenden Hutu's vluchtten naar Oost-Congo waar zij en hun inmiddels volwassen nakomelingen zinnen op wraak. 

Kagame gaf sindsdien de macht nooit meer op. Hij vestigde een dictatuur met verlichte trekken. Onder hem kent Rwanda stabiliteit en economische groei.

Deze medaille heeft echter ook een andere kant. Kagame is een controlfreak die wordt geobsedeerd door veiligheidskwesties. Oppositie krijgt nauwelijks kans en tegenstanders lopen grote kans in het gevang te verdwijnen. Hij mengt zich uitvoerig in de interne aangelegenheden van de buurlanden waarbij soms het leger wordt ingezet.

De stabiliteit in Rwanda hangt geheel af van Kagame's ijzeren hand. De man is inmiddels dik in de zeventig. Als hij wegvalt, weet niemand wat er dan gebeurt. Het voorbeeld van het etnisch vergelijkbare Burundi belooft weinig goeds. Daar leeft men al decennia op het randje van een burgeroorlog.

Daar krijgen wij rechtstreeks mee te maken als ons land op de wens van die rechtse Kamermeerderheid een groot opvangcentrum voor asielzoekers vestigt in Rwanda.

Waarom moet Nederland zo nodig met zijn vette reet neerzijgen bovenop een Afrikaans wespennest? Is het domheid? Is het onwetendheid? Is het onbezonnen avonturisme?

Hebben we nog niet genoeg leergeld betaald? Of is het gewoon het R-woord?

Voor het overige ben ik van mening dat de toeslagenaffaire niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de afffaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: Frankrijk en Macron.