Het gaat misschien niet om het feestje

Zo vaak doe ik het niet. Een tweet verwijderen. Vandaag wel. Ik had het filmpje gepost van de Finse premier Sanna Marin, die na het gewraakte dansfeestje op kundige wijze uitlegt dat ze naast premier ook nog mens is en dat haar privéleven echt haar domein is. Ik vond het ontzettend cool en getuigen van de kracht van een nieuwe generatie jonge leiders die hun eigen koers kiest. Verfrissend in tegenstelling tot de oude groep mannelijke wereldleiders die over hun houdbaarheidsdatum heen zijn. Een hoop duimpjes en yes commentaren vielen mijn social media-ego ten deel. Maar het knaagde toch na een paar uur. Want gaat het hier eigenlijk wel om het feestje?

Supra’s en Temada’s
Ik ben aan het reizen door Georgië. Land van ambivalente heimwee naar het verleden, van oude familiewaarden en diep respect voor de Georgisch orthodoxe kerk. Wie wil doordringen tot de kern van cultuur in Georgië doet er goed aan een ‘Supra’ bij te wonen. Een familiediner dat volgens een vast ritme plaatsvindt. De Temada of Toastmeester opent de maaltijd door een toast uit te brengen en daarbij een mooie speech over een bepaald thema te houden. Variërend van de dankbaarheid voor de kookkunsten van zijn vrouw, tot wereldvrede en alles ertussenin. Het is de bedoeling dat de gasten inhaken op de speech en het thema en de gastheer nooit voor het hoofd stoten, maar goed luisteren, aanvullen en voortborduren. Na de toast volgt eten, gezang, goede gesprekken. Een tijdje later kan een van de andere gasten aan de Temada het woord vragen en een nieuwe thema aansnijden. Traditioneel is de Supra het domein van mannen. Die praten en zingen. De vrouwen bereiden het eten en gaan rond met de schalen en hebben het erg gezellig met elkaar etend in de keuken. Bij jongere generaties zijn er nu gemengde Supra’s.

Geopolitiek vanuit de regio
Ik reis hier nu een tijdje rond. Over historie en geopolitiek spreken gaat hier makkelijk, in tegenstelling tot in andere landen. Na enig aftasten, delen mensen graag hun ambivalentie ten opzichte van het verleden. Het Sovjet-servies en de Lada worden gekoesterd, er wordt gestudeerd in Moskou, tegelijkertijd is de angst en woede op de Russische invasie in Oekraïne groot en is er enorme nationalistische trots op eigen volk, taal en religie. Ik was verrast door een nieuw inzicht over Zelensky dat ik nog niet eerder zo uitgesproken had gehoord. Natuurlijk zijn er ook in Nederland stemmen die belichten dat Oekraïne wel erg flirt met de Navo en de Europese Unie en dat dat provocatief heeft gewerkt. Hier tussen de rotsen van de Kaukasus en aan de Supra wordt daarbij echt de provocatieve rol van Zelensky ook als persoon, 'het is toch een acteur', benoemd. Goed in het anticiperen op westers sentiment en sociale media, uitstekende marketingmachinerie, maar heeft te weinig notie van de historie en de rol van Rusland in de regio. Sommige Georgiërs zijn ook boos op de rol van Zelensky en Oekraïne. Dat je met de jongens van het dorp balletje loopt te trappen en een van de jongens schopt steeds de bal in de tuin van de boze buurman om te jennen en vervolgens rent de boze buurman achter alle jongetjes aan. Don’t make waves tegen de grote stalen arm uit het Oosten, is een oude wijsheid in deze regio.

Waardenclash
Wat tot mij doordringt is dat leiders als Zelensky en Marin jong van lichaam en geest zijn. Vanuit westers perspectief, dat ook het mijne is, kan je dat geweldig vinden. De Zelensky-verering is groot en ook Marin mag zich in een steeds grotere groep van fans verheugen, waaronder ook ik als ik mijn West-Europese hoofd aanzet. Ik vind het stiekem erg cool dat de premier van Finland stomdronken een celebrity aflebbert en ga ervan uit dat ze dat met haar lief thuis goed heeft geregeld. Grote klasse dat ze vervolgens uiterst correct vragen van journalisten beantwoordt en zegt dat het een privé aangelegenheid is. Ik hou ervan en ga vol mee in het narratief van jong, fris, fruitig, nieuw leiderschap, wereldredders en weg met de oude grijze dementerende mastodonten. De stem van hier is echter ook een andere. Er was nooit gedoe tussen Finland en Rusland. Finland is jarenlang neutraal geweest. Don’t make waves tegen de stalen arm uit het oosten. Respecteer elkaar en laat elkaar met rust. Marin lijkt, wellicht uit angst gedreven door de onvoorspelbare geopolitiek van Putin, nu een andere koers te varen, en zoekt aansluiting bij Europa en Navo. Dat zijn keuzes vanuit haar rol als premier. Maar wellicht worden hier onder de diplomatieke spelletjes wel grotere patronen zichtbaar. Die van de oude en de nieuwe wereldorde. Van machtsblokken die een zekere balans hebben versus verschuivende machtsverhoudingen. En misschien nog wel dieper, gaat het ook om de oude en de nieuwe tijd. Ideologie, religie en oude zuilen versus vrijheid, individualisme en autonomie. Gaat het om patriarchen versus feestjes. Om de Supra en don’t make waves versus opkomen voor je mening, je verlangens en emancipatie.

Meervoudig partijdig
Mijn les van deze dag hier tussen de ruige zwarte bergen van de Kaukasus, is drieledig. Ten eerste besef ik mij weer eens hoe helend reizen is. Alle vliegschaamte ten spijt is het een louterende geseling van de ziel en het ego, het eigen zeepbelletje van interessante overtuigingen weer eens doorgeprikt te zien. Te beseffen hoezeer die worden gevormd door eigen historie en mensen waarmee ik mij omring. Ja, ik vind Sanna Marin geweldig. Maar dat is geen toeval. De plek waar mijn wieg stond en hoe ik ben gesocialiseerd, maakt dat ik dat vind en kan vinden. Ik ben gevoelig voor het argument dat er wellicht teveel wordt geprovoceerd richting Rusland. En dan is dat dansfeestje opeens totaal oninteressant, maar haar buitenlands beleid des te meer. Ten tweede is de wijze les dat geopolitieke uitspraken nooit vanuit de keuken in Nederland gevoerd kunnen worden. Je kunt het spel echt alleen maar snappen vanuit de regio zelf. Afghanistan snap je als je daar bent. Israël - Palestina ook. Hier is er een totaal ander perspectief op de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, dan typend vanuit mijn achtertuin in Nederland. Houd je erbuiten, vind ik dan ook een steeds beter idee. Ten derde begrijp ik nog beter dat debatten over emancipatie, homorechten, individualisme, religieuze vrijheid et cetera wel degelijk een geopolitieke component hebben en vice versa. Er bestaat niet zoiets als grote versus kleine politiek. De dansmoves van Sanna Marin bewijzen een oude waarheid: het persoonlijke is politiek en het politieke is persoonlijk.