Het einde van Sinterklaas

De man heet onsterfelijk te zijn maar het heeft er alle schijn van dat Sinterklaas op zijn laatste benen loopt. Niet omdat hij beschimmeld raakt of afhankelijk is van Zwarte Piet maar omdat hij in een krachtige omhelzing wordt gewurgd door extreemrechts, de luidruchtige minderheid die altijd alles verpest. Of het nou een kinderfeest, het gele vestjes-protest of het debat in de Tweede Kamer is.

De ondergang van het Sinterklaasfeest is veel eerder ingezet en werd een kwart eeuw geleden al voorspeld. Sint dreigde toen te verdwijnen omdat de goedheiligman in de kosmopolitische jaren negentig werd gezien als een burgerlijke, zelfs beetje achterlijke traditie. Spruitjeslucht heette dat.

Paniek sloeg toe. In 1993 werd het Nationaal Sint Nicolaas Comité opgericht door ‘bezorgde burgers’, zo werden ze indertijd al genoemd. De actiegroep Red de Sint deed van zich spreken. Het ging daarbij overigens niet om behoud van de racistische kenmerken van Zwarte Piet maar over het oprukken van de verderfelijke Kerstman.

Het noodlot van de Sint leek afgewend te worden door een samenloop van omstandigheden. Als gevolg van het verzet tegen globalisering werden spruitjes en al het andere wat lokaal is, dus ook tradities, plots hip. De gereanimeerde Sinterklaas liftte ook mee op de golf van nationalisme die begin deze eeuw losbarstte. Met die nationalistische identificatie werd meteen de kiem gelegd voor de volgende crisis: het Zwarte Piet-probleem, dat al decennia speelde maar nooit tot uitbarsting kwam.

Historicus Jan de Bas voorzag in 1999(!) tegenover de Volkskrant wat er zou gaan gebeuren: “Wellicht wordt sinterklaas in de toekomst een identiteitskwestie.” Hij voorspelde ook wat het einde zal gaan betekenen van de Sint-traditie. Niet de kritiek op Zwarte Piet maar de onwilligheid van conservatieven om zich aan de moderne tijd aan te passen:

Het zijn degenen die vasthouden aan het verleden, die het Sinterklaasfeest laten kapen door neo-nazi’s, die zo zelf hun geliefde traditie om zeep helpen. Ze stellen zich onwrikbaar op zodat op den duur niemand meer iets met ze te maken wil hebben. Volgens een dit weekend gepubliceerde peiling neemt de steun voor Zwarte Piet rap af. Wie terug naar vroeger wil, eindigt altijd in een zwart gat.

Een teken aan de wand voor de ondergang is dat steeds de nadruk wordt gelegd op het feit dat het gaat om een kinderfeest. Het is natuurlijk ook een kinderfeest maar Sinterklaas was tot voor kort veel meer, iets voor alle generaties. Dat laatste is in hoog tempo aan het verdwijnen. Vierde ik tot een aantal jaren terug nog Sinterklaas met vrienden – zonder kinderen – nu hoor ik niemand er meer over. Volwassenen beginnen daarentegen steeds vroeger met Kerst.

RTV Rijnmond interviewde een kerstbomenverkoper die zaterdag zijn beste eerste verkoopdag ooit had. “Ieder jaar gaan de mensen vroeger de kerstboom aanschaffen. Vroeger deed men dat pakweg twee weken voor kerst. Dat is nu al drie à vier weken van tevoren.”

In de landen om ons heen begint Kerst al in november. Sinterklaas wist de Kerstman altijd tot na 5 december buiten te houden maar die strijd gaat hij uiteindelijk verliezen.

In Rotterdam-West werd Sinterklaas op de voorbije druilerige zaterdagmiddag binnengehaald zonder Pieten. Dat is de meest logische oplossing als er geen bereidheid is Piet aan te passen en neo-nazi’s de rol van ‘kindervriend’ op zich nemen. En wat is een Sint zonder Piet? Dan kom je al snel bij de Kerstman uit. Totdat hij een geel hesje aantrekt natuurlijk.