Het drama van links

Wat leren we van de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Kamala Harris heeft de verkiezingen in de VS verloren en Trump wordt als hardliner voor tweede keer president. De opkomst van rechts is in veel landen aan de orde van de dag; het populistische rechtse geluid overtuigt meer mensen dan de redelijke argumentatie van links. Een probleem is dat veel linkse mensen de nuances uitvergroten; lichtgroen moet donkergroen zijn, veganistisch is helemaal niet hetzelfde als vegetarisch, enzovoort. 

Het lukt de echte democraten niet om uit te leggen wat de meerwaarde is van een samenleving waarin de verdeling van welvaart en welzijn voor iedereen beter is, tegenover de huidige samenleving waar het ieder voor zich is, maar God niet langer voor ons allen de boel bestiert maar Trumps leven red. In die sfeer is het waarschijnlijk niet eens verwonderlijk dat extreme oneliners over vrouwen, buitenlanders, linkse intellectuelen door veel groepen worden geslikt en geliket. Ook al zijn de uitspraken aantoonbaar niet waar, als een eigen werkelijkheid wordt geschapen en maar vaak genoeg herhaald kan alles waarheid worden .

Maar we moeten als linkse school ook de hand in eigen boezem steken. Misschien zijn we op bepaalde punten wel net zo neoliberaal als rechtse mensen. Uiteindelijk willen veel linkse mensen dat het voor de eigen groep (lhbti en diversiteit) van intellectuelen allemaal goed is geregeld. Het begrip ‘solidariteit’ dreigt te worden verengd tot de eigen doelgroep en het totale plaatje wordt uit het oog verloren. De mensen waarvoor de linkse en groene democraten zich in zeggen te zetten, herkennen zich niet in het verhaal van links en hun Vertegenwoordigers. Ze zien veel linkse politici als elitaire betweters.

Veel mensen willen het leven en het zoeken naar geluk vinden in het hier en nu, voor hen is leven overleven, het gaat hen om de directe behoeftebevrediging. Het in balans zijn met elkaar, met de natuur of het hogere past niet in hun leven en beleving. In de alledaagse struggle for life is het een kwestie van overleven, de touwtjes aan elkaar zien te knopen, een eigen dak boven het hoofd en ook nog wat plezier kunnen hebben. En dat alles in een wereld waarin reclames beloven en laten zien dat de dieven van het kapitaal de mensen rijk en gelukkig kunnen maken.

Helaas is het in de verkiezingsstrijd niet de inhoud maar de vorm en presentatie waarop wordt gewonnen of verloren. Spektakel scoort bij velen beter dan een goed doorwrocht verhaal. Dan moeten we ons afvragen met welke democratische of linkse politicus mensen zich nog kunnen of willen identificeren. In ons land zijn wellicht Henri Bontenbal, Habtamu de Hoop of Jimmy Dijk aansprekende jongere personen die door gewone mensen kunnen worden omarmd. Maar al met al hebben we met democratisch links nog een uitdaging aan te gaan.

Hoe zorgen we ervoor dat we weer aansluiting vinden bij de gewone man die zich al te gemakkelijk laat verleiden door mooie reclamepraatjes en beloften die in de praktijk niet worden waargemaakt? Hoe zorgen we ervoor dat mensen weer in zichzelf en elkaar geloven en het vertrouwen terugvinden in realistische, betrouwbare en herkenbare politici die een goed doordacht, maar tegelijkertijd begrijpelijk, hoopvol en perspectiefrijk verhaal over het voetlicht brengen?