Help consumenten duurzaam te kiezen, minister Schouten

Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zal wel geschrokken zijn van het afgelopen week verschenen rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Hierin wordt voor de zoveelste keer geconcludeerd dat ‘de Nederlandse landbouw zich van affaire naar affaire sleept’ en dat milieudoelen niet worden gehaald. Haar reactie is dat consumenten de boeren moeten helpen verduurzamen. Die ‘oplossing’ is wel erg makkelijk en bovendien niet eerlijk. De minister kan beter zelf met oplossingen komen die boeren helpen duurzamer te werken en de consument duurzamer laat kiezen. Wat er écht nodig is voor een verduurzaming van de sector is politiek lef en daadkrachtig beleid. Dat heeft veel meer effect dan halfslachtig met de vinger naar de consument wijzen en die straks schouderophalend de schuld geven als er nog steeds niets is veranderd.

Verleid door goedkope bulk De oproep aan consumenten dat het allemaal duurzamer moet, uit de mond van de minister, klinkt behoorlijk hypocriet. Consumenten worden continu verleid met extreem goedkoop eten dat het milieu vervuilt en waar boeren voor zijn uitgeknepen, maar de minister grijpt niet in. Als de minister echt wil dat boeren een goede prijs krijgen voor hun producten en dat milieuproblemen worden opgelost moet ze ervoor zorgen dat bulkproducten óf niet meer verkocht mogen worden óf dat milieu- en boervriendelijke alternatieven goedkoper worden. Het liefst allebei.

Als je rood staat, kun je niet groen doen De opgaven waar we voor staan zijn groot. Nederland heeft het klimaatakkoord van Parijs ondertekend en moet dus minder CO2 gaan uitstoten. Er wordt gewerkt met lapmiddelen zoals het verhogen van de grondwaterstand in veengebieden. Rapporten van onder andere de Wageningen Universiteit geven aan dat het treurig is gesteld met onze biodiversiteit en de bijenstand. De mest klotst al decennia lang over onze dijken en tast het milieu aan. Veel boeren hebben geen geld om te verduurzamen omdat ze al jaren onder de kostprijs weken. Een boer die rood staat, kan niet groen doen. En een consument die continu gebombardeerd wordt met stuntprijzen en verleidelijke marketing voor ongezond bulkvoer, wordt het wel erg moeilijk gemaakt om tegen de stroom in een duurzame keuze te maken.

Consument voor karretje Schouten krijgt ondanks urgente klimaat- en milieuproblemen geen politieke meerderheid achter zich om de omslag naar een boer- en milieuvriendelijke landbouw te maken. Zij kiest er dus maar voor om de consument voor haar karretje te spannen: een schrijnend gebrek aan visie en daadkracht van de minister. Ook het PBL blinkt niet uit in slagkracht. Het bureau wil dat banken, boerenorganisaties, burgers, supermarkten en milieuclubs samen om de tafel gaan om uit te tekenen hoe in een Landbouwakkoord het anders moet. Het zoveelste praatclubje. Dat schiet niet op. We weten al precies wat de problemen zijn, we weten hoe het anders kan en we weten wat daarvoor nodig is. Uit het ‘Staat van de boer’ onderzoek van Trouw blijkt dat meer dan 8 op de 10 boeren wel wíl verduurzamen, maar dat niet kan omdat zij door hoge schulden en veel te lage prijzen voor hun producten niet kan investeren.

If it pays, it stays Oftewel: als boeren een goede prijs krijgen voor hun producten kunnen zij op een duurzame manier werken. If it pays, it stays. Als we dat niet regelen zullen duizenden boerenfamiliebedrijven de komende jaren kopje onder gaan en worden milieuproblemen niet opgelost. Dan blijven we met een mestoverschot zitten en teveel CO2 uitstoten. Er zal geen plek meer in ons landschap zijn voor de grutto, nota bene onze nationale vogel. Minister Schouten, wat boeren en consumenten nodig hebben is politieke daadkracht. Maak een einde aan de stuntprijzen waarmee supermarkten boeren uitknijpen en het milieu vernielen. Verlaag de btw op gezonde en lokale producten zoals verse groenten en fruit van Nederlandse bodem in plaats van die te verhogen. Zo kan ú de consument en de boer op een gezonde manier helpen verduurzamen.