Haagse Bluf is handelsmerk van dit kabinet, feiten tellen niet

Het kabinet moet stoppen met onafhankelijke en onwelgevallige cijfers weg te poetsen, zoals bij het PGB. Ook heeft ons land niets aan symboolpolitiek, zoals een boerkaverbod. Er is echt moed nodig om het echte verhaal te vertellen en de zaken aan te pakken.

Het is herfst. Deze minister-president doet mij denken aan mijn pubers thuis. Het kan nog zo hard regenen: een regenpak trekken ze niet aan. Dat is niet stoer. En stoer zijn is natuurlijk veel belangrijker dan droog op de plek van bestemming komen.

Onze premier is als een kind zo blij dat hij de eerste VVD-premier is. Diep in zijn hart weet hij dat er grote hervormingen nodig zijn om Nederland goed door de storm te loodsen, maar nu is het even belangrijker stoer te zijn met de klasgenoten… uh, coalitiepartners.

Haagse Bluf is het handelsmerk van dit kabinet. Feiten tellen niet meer. Als je jezelf er verbáál maar uit redt, stoer bent. Dat is op korte termijn wellicht een aardige overlevingsstrategie, maar na één jaar vertoont die lelijke barsten. En erger, het geeft het land niet wat het nodig heeft.

Ik wil de premier vandaag oproepen daar ECHT mee te stoppen. Om de omslag te maken van Haagse Bluf naar échte moed. De echte moed die nodig is om de zaken aan te pakken die een mooie toekomst mogelijk maken. Juist nu moet de premier de mentaliteit van durf en daadkracht laten zien waar hij als VVD-leider twee jaar geleden naar snakte. Mark, blijf niet met je rug naar de toekomst staan.

Uitdagingen op weg naar echte moed

De eerste uitdaging naar echte moed is niet weglopen van de vraagstukken die een oplossing vergen:

* Breek de woningmarkt open en geef starters een kans * Houd mensen met een beperking via hun PGB in staat mee te draaien in onze samenleving. Leg hun weerbaarheid niet in de waagschaal met kortzichtige bezuinigingen. * Stook niet alle fossiele brandstoffen op, schakel over op energievormen waar onze kinderen en kleinkinderen ook op kunnen rekenen. * Geef mensen het zetje in de rug dat ze kansen geeft op de arbeidsmarkt en houdt ze niet gevangen in hun uitkering.

Geef ze de kans een hardwerkende Nederlander te worden, ze willen niks liever. Vooralsnog geeft u mensen een enkeltje werkloosheid. De tweede uitdaging: echte moed betekent het echte verhaal vertellen.

Stop met onafhankelijke, maar onwelgevallige pgb cijfers weg te poetsen achter de bezweringsformule ‘alles komt goed’. U geeft de boodschapper van die slechte cijfers nu de schuld. Maar wat wilt u dan? Het CPB als Centraal Propaganda Bureau?

Stop met het gesjoemel rond de 12.000 paar handen extra aan het bed en de 3.000 extra agenten. Het is Haagse bluf, om te stellen dat je de kwaliteit van het openbaar vervoer verbetert, als je er 120 miljoen wegkaapt. Het is Haags Bluf te stellen dat Nederland op schema ligt bij het opwekken van schone stroom terwijl in de praktijk kernenergie wordt geïnvesteerd.

Het is Haagse bluf te doen alsof je orde op zaken stelt terwijl het begrotingstekort op z’n best op 2.9% uitkomt en bij tegenwind zo maar weer naar 4 of 5% zal oplopen.

En dan meneer Blok? De extra bezuinigingen die u dan nodig heeft zullen de problemen alleen maar versterken, volgens het CPB en het IMF.U kunt dan niet meer wegduiken voor hervormen. Maar in beide gevallen – extra bezuinigen of structureel hervormen – hoeft u niet bij uw gedoogpartner aan te kloppen. Zij geven niet thuis en u gaat nat. Met of zonder regenpak.

De derde uitdaging: stop met symboolpolitiek en laat u niet gijzelen. Met een boerkaverbod en het schrappen van de inburgering sluit je vrouwen op in huis. Met 130 kilometer over de snelweg komt Nederland niet in beweging. Laat u niet de handen binden door uw nationalistische gedoogpartner, die ervoor kiest lekker achter de dijken soeverein te gaan zitten zijn. Die zo bang is van een krachtig Europa dat zij zelfs het belang van een sterke euro ervoor offeren. Alsof de wereld ophoudt achter Enschede en Eijsden.

Analyse van de problemen

Ik sta niet alleen in deze kritiek. Rapporten van gezaghebbende instituten delen dit. Ik noem de OESO, de Raad van State en de Monitor Duurzaam Nederland. In het laatste rapport hebben vier planbureaus geanalyseerd hoe duurzaam onze welvaart eigenlijk is. Hebben toekomstige generaties dezelfde perspectieven op een leven zoals wij het onze wensen? Al die rapporten leggen genadeloos de vinger op de zere plek. Samengevat: u bent de premier van de stilstand. Terwijl dit land snakt naar beweging. Naar vooruitgang. Naar de toekomst.

Eén:

Nederland verzuimt structurele hervormingen door te voeren, waardoor de mate waarin toekomstige generaties een beroep kunnen doen op zorg, pensioenvoorzieningen en sociale verworvenheden op het spel komt te staan. Au! Waar blijft bijvoorbeeld de modernisering van de arbeidsmarkt waardoor outsiders een kans krijgen? Waardoor zzp-ers niet langer belemmerd worden, waardoor iedere werkende recht krijgt op scholing?

Twee:

Nederland verbrast haar natuurlijke rijkdommen én die van andere landen. We laten kansen liggen om de economie te vergroenen. Slechts drie landen in Europa gebruiken minder schone stroom dan wij. Het aantal planten en diersoorten blijft achteruit gaan, het klimaat blijft veranderen en u doet niets. Waar blijft die echte Green Deal waarmee Nederland koploper wordt in duurzame energie en waarmee we werk voor mensen maken?

Drie:

We moeten slimmer worden. Alle westerse landen investeren in onderwijs en onderzoek om goed uit de crisis te komen. Nederland doet dat niet. Sterker nog, per saldo wordt er bezuinigd. In onze Tegenbegroting laat GroenLinks zien dat een andere keuze mogelijk is. Wij investeren ruim één miljard.

Het kabinet Rutte staat met de rug naar de toekomst. Het stelt zich op als strenge saneerder en zaakwaarnemer van gevestigde belangen, terwijl onze samenleving intussen steeds meer vast loopt. De oude instituties op het terrein van arbeid, zorg en onderwijs zijn uitgewerkt. Zij houden mensen gevangen in afhankelijkheid. Terwijl we met de grijze golf voor de deur juist iedereen nodig hebben en in zijn of haar kracht moeten zetten.

Regie over het eigen leven

Dit kabinet doet juist het tegenovergestelde. Het breekt de voorlopers van de nieuwe instituties voor de 21ste eeuw juist af! Het persoonsgebonden budget in de zorg, de persoonlijke re-integratiebudgetten op de arbeidsmarkt, de rugzakjes in het onderwijs, de tegemoetkoming kinderopvang, ze worden allemaal aan gort bezuinigd. Krachtige, maar kwetsbare mensen wordt daardoor de mogelijkheid ontnomen om zelf de regie over hun leven te voeren. En de samenleving wordt in één klap teruggeworpen naar de 20ste eeuw.

U stuurt vrouwen terug naar het aanrecht door het mes te zetten in de kinderopvang. U stuurt chronisch zieken en gehandicapten terug naar bureaucratische en veel duurdere instellingszorg door met de botte bijl te hakken in het persoonsgebonden budget. U stuurt arbeidsgehandicapten terug achter de geraniums door te snoeien in re-integratie en sociale werkplaatsen. Terwijl het anders kan, als u maar zou willen.

Natuurlijk mag er een beroep worden gedaan op mensen om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Het gros van de mensen wil niets liever. Ik ken geen mensen die het op hun verlanglijstje hadden staan arbeidsongeschikt te worden. Maar u doet iets anders.

U misbruikt de mantra van eigen verantwoordelijkheid om mensen een trap na te geven: zoekt u het zelf maar uit. In plaats van een retourtje arbeidsmarkt geeft u ze een enkeltje Rutte-uitkering. De Wet werken naar Vermogen wordt de Wet Brevet van Onvermogen.

Het kabinet breekt bestaande zekerheden af, zonder daar iets tegenover te stellen. GroenLinks wil juist bouwen aan nieuwe zekerheden. Wij willen een overheid die mensen stimuleert hun eigen lot ter hand te nemen. Ik heb dat vertrouwen in de Nederlanders.

Europa

Als er ergens kansen liggen in de toekomst, dan is het wel in Europa. Het kabinet erkent eindelijk dat Europa ons veel voorspoed heeft opgeleverd: een geluid dat lang alleen uit de hoek van GroenLinks en andere progressieve partijen moest komen. Het kabinet erkent nu ook dat bij het versterken van het Europees toezicht – noodzakelijk om de eurozone bijeen te houden – de democratische controle op Europees niveau moet worden neergeteld. Ik zou zeggen: welkom in de 21ste eeuw, de eeuw waarin we grensoverschrijdende bedreigingen met grensoverschrijdende politiek te lijf zullen moeten gaan. De weg terug naar het verleden, naar de gulden, brengt ons nergens.

Als de euro sneuvelt, de interne markt verbrokkelt, kan er zomaar 10 procent van onze welvaart weggeslagen worden. Als de Europese Unie vleugellam raakt, worden we toeschouwers op het wereldtoneel, in plaats van spelers. Nu er openlijk wordt gespeculeerd over een Grieks bankroet, is het meer dan ooit zaak dat de eurozone snel haar verdedigingslinie versterkt. Nog grotere paniek op de financiële markten, nog ernstiger besmetting van andere eurolanden, dat kan de euro fataal worden.

De regeringen van de eurozone moeten eindelijk eens gaan uitstralen dat zij bereid zijn alles te doen om verspreiding van de Griekse brand te voorkomen. Landen als Italië en Spanje moeten zich beveiligen tegen overwaaiende vonken, door sneller te hervormen. Maar ook het gezamenlijke blusvermogen van de eurozone moet worden versterkt. GroenLinks is bereid daaraan mee te werken, zonder taboes. Want hoe groter de brandspuit, hoe sneller de vlammen gedoofd kunnen worden. Met het voorstel voor een Eurocommissaris van Financiën met doorzettingsmacht, lijkt het kabinet terug in het pro-Europese kamp. Maar om deze intentieverklaring om te zetten in resultaten is daadkracht en een geloofwaardige inzet nodig. Dat is lastig als je moet balanceren tussen je eigen feiten en de holle retoriek van een gedoogpartner.

De heer Wilders wil het woord ‘Europa’ niet eens meer lezen. Alsof de eurocrisis verdwijnt als we er niet meer over spreken. Wilders heeft het over een verstandshuwelijk.Hij dreigt dat volgend jaar het jaar der waarheid wordt. Dat dreigement klinkt mij als muziek in de oren. Het moment komt naderbij dat de minister-president echt moet kiezen: Laat zich hij zich gijzelen door een onwillige gedoogpartner? Of komt hij voluit op voor het Nederlands belang bij een sterk Europa?

Groen ondernemen

Groen heeft de toekomst. Ondernemers in Nederland hebben dat al lang door. Zij slagen er, dikwijls tegen de stroom in, met minder gebruik van grondstoffen en energie een boterham te verdienen. Maar terwijl wij nog altijd wachten op zijn Green Deal, start minister Verhagen een achterhoedegevecht over de geschiedenis van de milieupolitiek in Nederland. Ik vraag de minister president of zijn ‘minister van energie en innovatie’ niks beters te doen heeft. Zoals werk maken van schone energie. Dat is geen ideologie maar bittere noodzaak.

Er is geen gelijk speelveld op de energiemarkt. Oude industrieën worden nog onverminderd voorgetrokken ten koste van nieuwe ondernemers, bijvoorbeeld door hun fossiele energiekosten kunstmatig laag te houden. Zo krijgt schone energie geen eerlijke kans. Het is Haagse bluf om steeds maar weer opnieuw te verkondigen dat schone stroom te duur is. Fossiel kost ons juist klauwen met geld. Rode diesel, roodgas en enorme belastingkortingen op vuile stroom. Elk jaar opnieuw pompen we er maar liefst 5,3 miljard in die rechtstreeks in de zakken van oliesjeiks en dubieuze dictaturen verdwijnt. Kernenergie, bio-industrie, asfalt en kolen voeren de boventoon. Kansen als in de duurzame bouw en energie, rond elektrisch vervoer of in de groen chemische industrie blijven onbenut.

Verdedig de voorhoede, niet de stilstand. Houd op met het subsidiëren van vervuilers. Waar blijven de voorstellen om een einde te maken aan de soms Kafkaëske taferelen waarmee ondernemers te maken hebben als zij een vergunning nodig hebben voor een baanbrekende innovatie? Creëer bureaucratievrije zones voor de groene koplopers uit het bedrijfsleven. Ontregel het papierwerk voor burgers die een simpel zonnepaneel aan hun gevel willen hangen. Maak duurzaamheid een spijkerhard criterium voor innovatiesubsidies, zodat kleine en super innovatieve pioniers maximaal de ruimte krijgen hun vindingen op de markt te brengen. Genoeg kansen voor een kabinet dat ondernemerschap hoog in het vaandel heeft staan. Of is dat ook al Haagse bluf?

GroenLinks heeft ook dit jaar een Tegenbegroting uitgebracht. Dit keer met de titel ‘Van Haagse Bluf naar echte moed’. Onze Tegenbegroting laat zien dat je de begroting op orde kunt brengen en tegelijkertijd Nederland klaar kan maken voor de toekomst. Door de economie te moderniseren en vergroenen, creëren we ruimte voor onderwijs, zorg, kinderopvang en werk. Wij maken 1,5 miljard vrij voor onderwijs en bijna 6 miljard voor werk. Tegelijkertijd draaien we een groot aantal bezuinigingen van het kabinet terug die de lage en middeninkomens fors raken. Toch realiseren wij een zelfde EMU-saldo als het kabinet door in te zetten op een forse vergroening van de belastingen en een eerlijke verdeling van lasten en lusten. In onze opdracht is een onderzoek gedaan waaruit blijkt dat mensen graag lasten eerlijker willen delen. Bijvoorbeeld om de kinderopvang in stand te houden.

Het zijn woelige tijden, zoals ik al zei. Nederland en Europa zijn in stormachtig weer beland en de wereld is in beweging. Tien jaar zijn voorbij sinds 9/11. Tien jaar van geweld, onzekerheid en polarisatie. Dat moeten we voorbij. En laat dat dan de les van het drama in Noorwegen zijn. Meer democratie. Meer begrip. En minder haat en onverdraagzaamheid. We staan op een tweesprong. De jaren 0 zijn voorbij en het nieuwe decennium is van start. Met nieuwe uitdagingen die we lange tijd voor onmogelijk hadden gehouden.

Onlangs las ik dat de Arabische Lente laat zien dat het decennium van de angst achter ons ligt. Dat de Arabische Lente de afsluiting van de periode van 11 september kan zijn. Al die honderdduizenden dappere burgers in de Arabische wereld nemen hun lot in eigen hand. Zij eisen een vrijere samenleving, een beter leven, werk en onderwijs. Er gebeuren dingen die voorheen onmogelijk werden geacht. Het zijn moedige keuzes van mensen zelf, op zoek naar een nieuw leven. Ik put hoop uit de beelden van deze Lente.

Deze mensen kiezen voor verandering. Zij kiezen voor hun toekomst en die van hun kinderen en kleinkinderen. Ik hoop dat die drijfveer ook dit kabinet inspireert. Maak mogelijk wat onmogelijk lijkt: verander, moderniseer, kies voor de toekomst! Nederland snakt er naar.