GroenLinks, weg met die bureaucratische selectieprocedures

Beste Andrée,

It’s not easy being green zong Kermit de Kikker al. Ons cluppie komt in het nieuws vanwege procedureel gedoe, worstelend met zichzelf in plaats van knokkend voor wat kwetsbaar is. Ik volgde dit alles treurig van een afstandje: ik woon en werk tegenwoordig in Duitsland. Vier zetels, dat was een forse kater op 13 september. Ik ben dus blij dat jij een onderzoek gaat doen naar de factoren die hebben bijgedragen aan het slechte verkiezingsresultaat. Het moet beter in de toekomst!

Nu we echter ook nog op zoek moeten naar een nieuwe politiek leider wilde ik toch de gelegenheid nemen om je te schrijven. Het toeval wil namelijk dat onze Duitse zusterpartij Bündnis 90/Die Grünen ook bezig is een nieuwe politiek leider te kiezen. We kijken al enige tijd hoopvol naar de groene successen bij de Oosterburen.

In de verkiezingscampagne werd Duitsland nadrukkelijk als voorbeeld gesteld. terwijl we ook op strategisch niveau kijken wat we kunnen leren van de Grünen. Niet alleen inhoudelijk is deze aandacht volgens mij terecht, ook qua partij-procedures hebben we misschien wat te leren van de Grünen. In tegenstelling tot de verkiezing van onze inmiddels opgestapte politiek leider – die procedureel toch tamelijk desastreus verliep – gaat het bij de Grünen op dit moment soepel. Met mijn ‘Mitgliedsausweis’ op zak maak ik nu dus van dichtbij mee hoe het ook kan.

Wat me als politicoloog opvalt is dat de Grünen hebben begrepen dat partijdemocratie niet voor bange mensen (of misschien ‘bange partijtoppen’?) is. De lijsttrekkerstrijd gaat niet via kandidatencommissies, IQ testjes, en bureaucratische selectieprocedures. Bij de Grünen mogen de leden helemaal zelf bepalen wie geschikt is en wie niet, daar hebben ze geen kandidatencommissie voor nodig. Er zijn maar liefst 15 kandidaten voor het lijsttrekkerschap, variërend van een prille 22 tot een rijpe 76 jaar oud. Sommigen zijn doorgewinterde partijtijgers, anderen zijn pas vorig jaar lid geworden.

En allemaal hebben ze een eigen platform, leggen ze hun eigen accenten in de basisprincipes van het groene gedachtegoed, van pacifistisch via basis-democraties tot ‘realistisch’ (wij Groenen zijn wat dat betreft een levend voorbeeld van de diverse en tolerante samenleving die we nastreven). Die bonte karavaan kandidaten trekt het land in om het debat met de leden aan te gaan. Bij mij in Frankfurt waren ze afgelopen maandag voor een debat met enkele honderden leden, en zo wordt wekenlang in allerlei zaaltjes het gesprek over de koers van de Grünen gevoerd.

Met dat beeld in het achterhoofd geef ik je graag mee hoe mijn ideale strijd om het politiek leiderschap van GroenLinks eruit ziet – waarbij ik er van overtuigd ben dat dit ook tot betere resultaten in de Nederlandse verkiezingen zal leiden. Allereerst gaan bureaucratische selectieprocedures de deur uit. Groenen zijn niet van bureaucratie, maar van democratie en empowerment.

Leden krijgen het dus voor het zeggen. Ook mag elk lid dat denkt met verve een GroenLinks platform uit te kunnen dragen zich kandideren. Het partijbestuur beperkt zich tot een integriteitscheck. Tijdens debatten in het land kunnen de kandidaten draagvlak bij de leden creëren. De kandidaten werken met behulp van getrouwen of andere experts aan standpunten die ze verdedigen in de debatten. Een platform met het accent op internationaal, dierenwelzijn, of toch diversiteit? Een beetje meer links of een beetje meer progressief? De leden kunnen in de debatten zien waar een kandidaat staat en hun keuze maken.

Vervolgens kunnen de leden stemmen, waarschijnlijk in meerdere rondes. Na de eerste ronde gaan de beste scorende kandidaten door voor de tweede ronde, een laatste campagnepush voor de meest veelbelovende kandidaten. Als we voor de grootste gemene deler willen gaan kan de tweede ronde via een ‘Single Transferable Vote’ gaan om te zorgen voor een absolute meerderheid voor de winnaar. Maar de exacte stemwegingsmethode is niet cruciaal, het belangrijkst is dat er gestemd is op een combinatie van persoon en platform. De winnaar heeft daarmee een duidelijk mandaat verworven.

Nadat de kersverse lijsttrekker gekozen is komt het proces in een stroomversnelling: de lijsttrekker stelt een team samen dat haar/zijn platform uitwerkt tot een partijprogramma dat voorgelegd wordt aan de leden. Het platform van de lijsttrekker kan daarbij vertaald worden in de hoofdtekst, en zal uitgewerkt worden met specifieke programmapunten die net als nu amendeerbaar zijn.

Ook kunnen de overige kandidaten voor de lijst zich nu melden – vanzelfsprekend ook weer zonder de bureaucratische omweg van een kandidatencommissie. Pak ‘m beet een week of zes later vindt het congres plaats waar de leden het programma vaststellen en de rest van de lijst kiezen.

Ik hoop dat je het met me eens bent, dat deze procedure een aantal belangrijke voordelen heeft. Allereerst zijn we er zeker van dat de kandidaat en het programma goed bij elkaar passen en zijn beiden uitgebreid de nieren geproefd tijdens de interne campagne.

Ook heeft tijdens de diverse stemrondes de meerderheid van de partij zich uit overtuiging achter de lijsttrekker en haar/zijn plannen kunnen scharen. Met steun van de leden klaar voor de strijd! Daarnaast valt te verwachten dat de fractie als een hecht team rond de politiek leider functioneert: het is tenslotte al bekend met wie het welke kant opgaat, dus men zal zich allicht melden als men zich daar in kan vinden en/of wat specifieks bij te dragen heeft.

Door onze politiek leider op deze manier te kiezen hadden we een hoop van het recente gedoe kunnen vermijden. Bovenal wordt het democratisch gehalte van onze partij versterkt, kunnen we ons duidelijk profileren, en geeft de lijsttrekkerstrijd een nieuw élan. Zingen we in jouw eindrapport samen met Kermit door, Andrée? I am green, and I’ll do fine / It’s beautiful, and I think it’s what I want to be.

Hartelijke groet,

Jasper Blom

Opinies over het vertrek van Sap: Francisco van Jole: Wie volgt Sap op? Han van der Horst: Waarom GroenLinks zo verloor Christian Jongeneel: De messen in de rug van Jolande (2) Hans Groen: Groen 3.0 Theo Brand: Koningin Femke koos Jolande en in 2012 barstte de bom Jasper Blom: GroenLinks, weg met die bureaucratische selectieprocedures