De groene revolutie is pas duurzaam als ze ook veerkrachtig is

Lijsttrekker van de Piratenpartij in Amsterdam Jelle de Graaf en pionier op het gebied van duurzaam voedsel Tosca Peschier pleiten voor forse investeringen in de energie- en voedselonafhankelijkheid van Amsterdam.

Klimaatverandering bedreigt de planeet en haar bewoners. Met het opraken van fossiele brandstoffen valt een belangrijke basis weg onder de systemen waarop onze maatschappij draait. We hebben een groene revolutie nodig, en snel. Maar deze transitie is pas echt duurzaam als ze niet alleen ons energieverbruik vermindert en vergroent, maar ook de lokale veerkracht vergroot.

In een wereld waarin alles met alles samenhangt kan de kleinste verstoring grote gevolgen hebben. Toen delen van de VS en Canada tijdelijk zonder stroom zaten werden er negen maanden later niet alleen vele baby’s geboren, maar zaten de werknemers van 36 failliet geraakte fabrieken zonder baan. Toen de stroom in Italië slechts 18 uur uitviel betekende dat het weggooien van 50.000 euro aan vers voedsel, en nog eens 70.000 euro aan voedsel uit vrieskisten.

Veerkracht is het vermogen van systemen om verstoringen op te vangen, zonder dat het systeem stil komt te liggen of ingrijpend verandert. Noord-Amerika en Italië laten zien wat een kleine verstoring voor ontwrichtende gevolgen kan hebben. Wat er zou gebeuren wanneer een gebied meerdere dagen zonder stroom zou zitten is onvoorstelbaar. Om niet te spreken over de mogelijkheid dat een regio waarvan we afhankelijk zijn voor onze voedsel- of energievoorziening elders in de wereld zou wegvallen door oorlog of een andere crisis. Het is de hoogste tijd te kiezen voor lokale veerkracht en te investeren in stedelijke en regionale voedsel- en energieonafhankelijkheid.

Op het gebied van energie doet Amsterdam het momenteel slecht. In 2015 werd slechts 5,2 procent van de door particulieren en bedrijven gebruikte energie duurzaam opgewekt. Dit moet anders. Op het gebied van zonne-energie kan Amsterdam een grote slag maken door te investeren in zonnepanelen op de daken van sociale huurwoningen. Met warmtepompen kan aardwarmte uit ons oppervlaktewater gebruikt worden. En op het gebied van wind-energie zal Amsterdam zich van haar meest activistische kant moeten laten zien. We kunnen ons niet langer laten tegenhouden door een provincie die weigert vergunningen te verlenen voor broodnodige windmolens. Het is tijd die windmolens gewoon te plaatsen. Als de Provinciale Staten het daar niet mee eens zijn kunnen ze naar de rechter.

Om de veerkracht van het Amsterdamse energiesysteem echt te vergroten is het ook nodig tenminste een deel van de lokaal opgewekte energie lokaal op te slaan. Met buurtgrids kan energie, onafhankelijk van de energieleveranciers, worden opgeslagen en gebruikt voor lokale stroom en verwarming. Energie die aan het einde van de dag over is kan worden ingezet voor elektrische auto’s en fietsen. Door te investeren in buurtgrids verkleinen we de kwetsbaarheid van ons energienetwerk en versterken we de onafhankelijkheid van bewoners.

Op het gebied van voedsel hebben we al helemaal een grote slag te maken. Op dit moment komt hoogstens 2 à 3 procent van het voedsel dat in Amsterdam wordt gebruikt uit de regio. De overgrote meerderheid van ons voedsel komt van gebieden ver weg en heeft daar vaak een negatieve impact. Boeren in ontwikkelingslanden zijn bezig met het verbouwen van ‘cash crops’ voor de wereldmarkt terwijl ze zelf nauwelijks geld of gewassen hebben om hun eigen gezin te voeden. Intussen worden de markten in ontwikkelingslanden overspoeld met gesubsidieerde producten uit rijke landen. Dit wereldwijde gesleep met voedsel zorgt voor een gigantische CO2 uitstoot.

Op een lokaal niveau is het veel makkelijker om een eerlijk en ecologisch landbouwsysteem te bewerkstelligen. Korte ketens zorgen voor meer transparantie en maken het makkelijker om regels op het gebied van milieu en biologische landbouw te handhaven. Boeren die voor de lokale markt produceren krijgen makkelijker een eerlijkere prijs voor voor hun producten waardoor ze weer economisch gezond kunnen worden. Via coöperaties kunnen bewoners gezamenlijk hun groenten afnemen van de boeren. De producten die we van verder weg halen omdat ze niet in ons klimaat groeien, kunnen we in de blockchain zetten. Dit digitale grootboek houdt precies bij hoe een product is verbouwd en op welke manier het is verhandeld. Daardoor krijgen ook boeren in ontwikkelingslanden een eerlijke prijs voor hun producten.

Een duurzame lokale voedselvoorziening is ook een goede manier om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Door voedsel te verbouwen in systemen die ecologisch gezond zijn versterken we de natuur en verbeteren we de bodem en waterhuishouding. Daarbij zijn lokaal geteelde zaadrassen het beste afgestemd op veranderingen in de omgeving.

De naar Canadees voorbeeld recentelijk opgerichte Food Council Metropoolregio Amsterdam en het collectief van voedselproducenten Van Amsterdamse Bodem laten de stad zien hoe het moet. Nu is het aan de gemeente om zelf grootse ambities te formuleren. In 2025 zouden we 10 procent van ons voedsel in de regio moeten produceren. In 2050 moet minstens 25 procent van het voedsel uit de regio komen en 25 procent uit de Benelux. Dit is de beste manier om Amsterdam veerkrachtig te maken en onze afhankelijkheid van instabiele regio’s elders ter wereld te verminderen.

Dit is het moment om te investeren in de voedsel- en energieonafhankelijkheid van Amsterdam. De groene revolutie is pas echt duurzaam als zij ook onze veerkracht vergroot.

Tosca Flora Peschier (foto) is schrijfster en spreekster op het gebied van duurzaamheid. Ze is voorzitter van Permacultuurcentrum Haarlem en geeft met haar bedrijf Groene Liefde trainingen over ecologische voedselvoorziening. Ook is ze lijstduwer voor de Actiepartij Haarlem. Jelle de Graaf is lijsttrekker van de Piratenpartij Amsterdam bij de gemeenteraadsverkiezingen. Als mede-oprichter van ‘De Meent’ zet hij zich in voor ecologische en sociale duurzaamheid.