De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen
Groei van de luchtvaart is geen optie meer
•
260 keer bekeken
• 
© Cc-foto: Pixabay
Toch komt het woord ‘groei’ 77 keer voor in de Luchtvaartnota en het woord ‘krimp’ slechts één keer.
Het is voorjaar 2020. Het is het voorjaar van vier crises: de klimaatcrisis, de stikstofcrisis, de coronacrisis en de daaruit voortvloeiende economische crisis. Het is ook het voorjaar van de langverwachte en herhaaldelijk uitgestelde ‘Ontwerp Luchtvaartnota 2020-2050’.
De Luchtvaartnota bevat een visie voor het luchtvaartbeleid voor de langere termijn in Nederland. Althans, die zou een dergelijke nota moeten bevatten, rekening houdend met de crises die vergaande gevolgen hebben voor de welvaart en het welzijn van de huidige en komende generaties.
Welke vier crises beheersen het vertoog in de lente van 2020?
- De gevolgen van de klimaatcrisis worden ook in de provincie Gelderland steeds voelbaarder en zichtbaarder. Ondanks een winter met veel neerslag, is er voor het derde jaar op rij een droogteprobleem, met name in de Achterhoek en op de Veluwe.
- Op de Veluwe zijn de gevolgen van de stikstofcrisis in de natuur zichtbaar. De natuur is er in deplorabele staat. Eiken sterven massaal af door de te hoge stikstofdepositie.Door de verzuring kunnen vogels niet voldoende kalk vinden voor de vorming van gezonde eierschalen en hun botten.
- Door de coronacrisis is de luchtvaart wereldwijd vrijwel volledig stilgelegd. Pas in extremis, nadat de luchtvaartsector voor een razendsnelle wereldwijde verspreiding van het virus had gezorgd. Prettige bijkomstigheden van het stilvallen van het vliegverkeer zijn strakblauwe luchten door minder vliegtuigstrepen, minder luchtvervuiling en stilte. De krachtige zonnestralen bereiken de aarde beter, waardoor de opbrengst van zonnepanelen tot recordhoogte stijgt. Veel mensen realiseren zich hoeveel vervuiling en lawaai het vliegverkeer veroorzaakt en genieten van de rust en schone lucht. Dit geldt niet alleen voor mensen die in de directe omgeving van Schiphol wonen. Ook in Gelderland zijn de luchten blauwer en schoner en voeren de geluiden uit de natuur weer de boventoon. Bij velen dringt het besef door wat de uit de hand gelopen omvang van de luchtvaart hen heeft ontnomen.
- Terwijl de coronacrisis nog voortwoedt, tekenen de contouren van de hierdoor veroorzaakte economische crisis zich langzaam maar zeker af. De staatsschuld vliegt met tientallen miljarden tegelijk omhoog, de eerste (massa-)ontslagen en bezuinigingen worden aangekondigd. Alleen al de luchtvaartsector in Nederland kan de belastingbetalers tot ruim tien miljard euro gaan kosten aan NOW ter compensatie van de salarissen en garantstellingen voor risicovolle miljardenleningen aan onder andere KLM.
Gezien de gevolgen van deze vier crises mag worden verwacht dat zij hun vertaalslag vinden in de Luchtvaartnota. Niets is minder waar.
De vier crises maken onomstotelijk duidelijk dat groei van de luchtvaart anno 2020 geen optie meer is. Toch komt het woord ‘groei’ – al dan niet in samenstellingen – 77 keer voor in de Luchtvaartnota en het woord ‘krimp’ slechts één keer. Dat, terwijl onderzoek van ABN AMRO uitwijst dat acht op de tien Nederlanders door de coronacrisis van plan zijn om minder te gaan vliegen , omdat ze willen meewerken aan een beter klimaat.
Dat de CO2-uitstoot in 2070 nihil moet zijn is geen ambitie, maar uitstel tot Sint Juttemis. Kortom, Parijs is nog ver.
Conclusie: de Luchtvaartnota is geworteld in het fossiele denken en beleid van de 20 e eeuw. Het motto ‘Verantwoord vliegen naar 2050’ is dan ook een vlag die de lading niet dekt. Wat de Werkgroep Red Gelderland betreft komt het neer op ‘Onverantwoord vliegen naar 2050’.
Des te teleurstellender, aangezien er een plan ligt dat ‘Verantwoord vliegen naar 2050’ wel in kaart brengt, namelijk van de Werkgroep Toekomst Luchtvaart, ‘ Mainportgroei voorbij met internationaal openbaar vervoer ’.
De eerste stap met betrekking tot krimp van de luchtvaart kan worden gezet door de inzet van zo’n twaalf extra internationale treinen. In zijn afstudeerscriptie van 2018 aan de TU Delft toont ir Barth Donners aan dat vijftien internationale treinen per dag erbij de hele uitbreiding van Lelystad Airport overbodig maken. Sindsdien zijn er drie Eurostar-treinen per dag naar Londen bij gekomen, terwijl de frequentie in 2021 wegens succes zal worden opgevoerd naar vijf.
Het argument dat voor meer internationale treinen eerst een miljardeninvestering vereist is, houdt geen steek. Royal HasKoningDHV onderzocht in 2018 in opdracht van Natuur en Milieu, Greenpeace en Natuur en Milieufederatie Noord-Holland hoeveel vluchten zouden kunnen worden geschrapt door bestaand spoor en (trein)materieel slimmer in te zetten, de internationale dienstregeling te verbeteren en service en het kopen van treintickets klantvriendelijker te maken. Hierdoor zouden 89.000 vluchten kunnen komen te vervallen. In dit onderzoek is het vervangen van vluchten door (elektrische) bussen niet meegenomen.
De ‘Luchtvaartnota 2020-2050’ móet beter en kán ook beter. Door een ‘Mobiliteitsnota 2020-2050’ op te stellen, waarin Schiphol een centrale rol krijgt als multi-modale hub en KLM een multi-modale vervoersmaatschappij, zou het kabinet de tijdgeest, het milieu en het klimaat en de welvaart en het welzijn recht doen, net als het principe dat regeren vooruitzien is.