Griekenland is het nieuwe Groningen

Lange tijd vond ik de rolverdeling bij Pauw en Witteman best prima. Slimme kritische vragen gevat in vriendelijke venijn van de eminence grise onder de politieke interviewers, en af en toe een achteloze knock-out gehuld in een kwinkslag van die lange slungel. Want dat kan die krullenbol goed, voorzetjes geven vanaf de zijlijn.

Maar het rare was: na verloop van tijd kreeg ik als kijker de indruk dat ze allebei in de zijlijn waren gaan liggen. Het werd een spel voor twee heren die al tevreden zijn als ze elkaar, bon mots roepend, de bal toe kunnen spelen. Twee heren waarin ik zelfs af en toe een gemoedelijke versie van Statler en Waldorf meende te herkennen. “Blijf wakker,” riep Pauw regelmatig. Iedereen dacht dat hij het tegen de kijker had. Maar hij had het tegen Witteman!

Niet dat ik elke avond zat te vinden dat het maar eens afgelopen moest zijn met Pauw & Witteman. Maar blijkbaar ging Witteman zelf dat steeds vaker vinden. Hij wilde een uurtje vroeger naar huis, ook al betekende dat het einde van de live-show. Misschien was in de loop der jaren het idee gerijpt dat salonsocialisme plus agréable is als je dat wat vaker bent in je salon in Parijs. Het dondert allemaal niet, Paulus Godefridus Witteman heeft de natie 30 jaar lang voortreffelijk gediend als politiek journalist in Achter Het Nieuws, NOVA, B&W, het Lagerhuis en de Rooie Haan. En dus nu 7 jaar als half haantje naast Pauw.

Is het niet droevig dat zo’n eclatante journalistieke loopbaan erin eindigt dat je niet gaat stemmen?

Tokkies stemmen niet. No-no’s stemmen niet. Ignoranten stemmen niet. Maar Paul Witteman? Ik realiseer me heel goed dat hij achter de schermen te vaak van politici heeft gehoord dat Europa niet belangrijk genoeg is om er prominente partijgenoten naartoe te sturen. Maar is dit dan het cynische antwoord van de man die beter zou moeten weten? Beter dan wij allemaal bij elkaar?

Europa is net zo belangrijk als je het zelf maakt. En je maakt iets belangrijk door eraan deel te nemen. Niet door weg te blijven. Wat denkt Paul Witteman wel? Dat de alarmbellen zullen gaan rinkelen van de Noordkaap tot aan de Sierra Nevada omdat er tussen al die politieke spijbelaars eentje zat die een signaal wilde afgeven?

Misschien is Paul Witteman moedeloos geworden van al die politieke toneelstukjes. Daar kan ik me ook nog wel iets bij voorstellen, bij die moedeloosheid. En toch ga ik stemmen, bijvoorbeeld op die dame die na al die jaren nog steeds niet moedeloos is geworden en met niet-aflatend vuur haar werk verricht in het Europees Parlement, Sophie In ’t Veld. Want Europa wordt belangrijker als je eraan meedoet. En het belangrijker maken van Europa is niet alleen een verantwoordelijkheid van de Europese politici. Ook van die andere deelnemers in het politieke spectrum, de kiezers.

Als de Europese politici misschien te luie opvoeders zijn geweest, dan waren de kiezers toch vooral verwende kinderen. Kiezers die zich gedroegen als consumenten. Die zelf geen enkele moeite hebben gedaan zich in de Europese politiek te verdiepen, en er zich toe beperkten te roepen dat Brussel ver weg was. Brussel ver weg? Als je in Thessaloníki woont is Brussel misschien ver weg! Maar wij hoeven slechts de A2 te volgen, langs Maastricht waar de EU in 1993 is ontstaan, je bent er eigenlijk zo! Het is even een ritje, maar je moet er wel wat voor doen, voor je rol in de democratie.

Laten we de proef op de som nemen. Ik hoor heel vaak mensen roepen dat zij niet gehoord zijn bij het tot stand brengen van een Verenigd Europa. Maar zij hebben allemaal hun stem kunnen laten horen op 1 juni 2005, toen ze bij het raadplegend referendum hun mening mochten geven: ‘bent U voor of tegen instemming door Nederland met het verdrag tot vaststelling van een grondwet voor Europa?’ De vraag die je in dit verband mag stellen is: hoeveel mensen hebben die grondwet gelezen? Of er zelfs maar een uittreksel van gelezen, een folder misschien?

Ik durf de stelling aan dat nog geen procent van de Nederlandse bevolking zich ergens op fundeerde toen het ‘NEE’ riep. Sommige mensen riepen ‘nee’ tegen de zogenaamde ‘hoge heren’ in het algemeen, of ‘nee’ tegen hun eigen mislukte leven. Er waren er zelfs die een blik terzijde wierpen op hun partner en toen ‘nee’ riepen. Maar er was bijna niemand die ook maar de kleinste moeite had gedaan om zich er eens te verdiepen waartegen hij/zij eigenlijk ‘nee’ riep. Bij dat grondwetsherzieningsreferendum. Dat zijn 9 lettergrepen. Tja… Ik ken heel weinig Nederlanders die toen die herziene grondwetsvoorstellen heeft opgevraagd. Niet alleen politici maken fouten, kiezers kunnen hun democratische plicht ook behoorlijk verzaken. Mag ik even voorstellen?

Europa. Een Unie van 28 landen. Een grondgebied van 4.381.376 vierkante kilometer en 507 miljoen Europeanen. Qua bevolkingsaantal het derde land na China en India. Qua oppervlak het 7e van de wereld. 

Ik ben trots op Europa.

Al was het maar omdat het een continent is met in het Hoge Noorden de verlaten vlakten en uitgestrekte wouden van Zweden, Noorwegen, Samiland en Finland…en met als zonnige achtertuin de Cote d’Azur, de Costa Brava en het wilde Sicilië. Een veelkleuriger continent kun je je niet voorstellen, met de Grote Showroom van Landschappen die Frankrijk is, met een Culturele Schatkamer als Duitsland is (we noemen schrijvers als Goethe en Schiller, we noemen componisten als Bach, Beethoven, Brahms, Wagner), met Nederlandse meesterschilders als Rembrandt en Van Gogh, met Engelse schrijvers als Shakespeare, Oscar Wilde, Keats en Shelley…en natuurlijk niet te vergeten de Italianen Petrarca, Botticelli, Da Vinci en de heilige Franciscus van Assisi.

Het welslagen van Europa is alleen mogelijk als we voorbij Emmer-Compascuum kunnen denken, voorbij Denekamp en Zevenaar. Het is een kwestie van leren denken in groter stamverband. Niet meer van achter de dijken, vanaf dat platte polderland. De wereld houdt niet op bij Bergen Op Zoom. 

Ik ben een kind van Europa. Mijn boodschappen doe ik in Lille of in Oberhausen. Mijn favoriete muziek is van Ryszart Rynkowski (Warschau), Annett Louisan (Berlijn), Yves Duteil (Parijs), Alejandro sanz (Madrid), Riccardo Fogli (Roma) en Lisa Nilsson (Stockholm). Ik bewaar warme herinneringen aan de botanische tuinen in Uppsala, de weekmarkt in Esztergom, de Jamaica Inn bij Bodmin More, de tuinen van Monet in Giverny, de prachtige pleinen van Siena en Perugia…

Europa is een onuitputtelijke schatkamer. 

En toch is het veel meer dan alleen maar een gezamenlijke portemonnee. En zoals we Groningen met z’n allen hielpen na die aardbevingen, zo zullen we in groter stamverband Griekenland helpen een gezondere provincie te worden van ‘ons Europa’.

De Eiffeltoren is van jou als je Europeaan bent. De Costa del Sol ligt in jouw achtertuin!

De ruige fjorden liggen in het noorden van jouw land als je Europeaan bent. En het lieflijke Ierland is jouw achtertuin!

Vaticaanstad ligt in jouw land als je Europeaan bent. En de ski-pistes van Oostenrijk, dat is jouw achtertuin!

De bossen van de Perigord Vert en de heidevelden van de Auvergne liggen in jouw land als je Europeaan bent. En de Rioja stroomt door jouw achtertuin!

Als je wilt winkelen kun je kiezen uit Covent Garden, de Champs Elysees en de Ramblas als je Europeaan bent. En Kreta, dat is jouw achtertuin!

Welkom in je eigen Europa!