Greenpeace heeft opnieuw de teksten van een vrijhandelsakkoord gelekt. Na eerder al de inhoud van het TTIP-verdrag openbaar te maken, is nu de geheime tekst van het Trade in Services Agreement (TiSA) bekendgemaakt. Wat blijkt, volgens het verdrag zullen een flink aantal overheidsdiensten opengesteld worden voor de privésector, iets wat lijnrecht ingaat tegen de beslissingen van de recente klimaattop in Parijs.
Nog nooit van TiSA gehoord? Dat is niet zo vreemd. Aan het verdrag is door de betrokken partijen – 23 stuks, waaronder de Europese Unie en de Verenigde Staten – weinig publieke ruchtbaarheid gegeven en dat terwijl het aan het eind van dit jaar al een done deal kan zijn. Het verdrag moet zorgen voor een wereldwijde liberalisering van de dienstensector. Daaronder vallen bijvoorbeeld de banken- en transportsector, maar naar nu blijkt ook zaken als energie, drinkwater en onderwijs.
Greenpeace: ‘De TiSA-onderhandelingen worden in het geheim gevoerd en op sommige van de gelekte teksten rust bovendien een geheimhoudingsclausule tot vijf jaar ná de ondertekening van het verdrag.’
Die strikte geheimhouding kan en mag niet, aldus Greenpeace. De teksten zouden namelijk in strijd zijn met de gemaakte afspraken op COP21, de klimaattop die in december vorig jaar in Parijs werd gehouden. Zo valt uit de TiSA-tekst op te maken dat:
wetten en regels die betrekking hebben op de sectoren van het verdrag niet meer mogen veranderen (‘stand still’);
diensten zoals energie, drinkwater en onderwijs, als die eenmaal zijn geprivatiseerd, niet meer opnieuw mogen worden genationaliseerd en voor altijd winstgevende activiteiten moeten blijven;
democratische controle en de mogelijkheid voor democratisch verkozen overheden om nieuwe regels op te leggen sterk worden ingeperkt door de invloed die bedrijven krijgen op de wetgevende taak van parlementen en regeringen, wanneer die hun belangen in het gedrang zouden brengen;
niet langer onderscheid mag worden gemaakt tussen meer en minder schadelijke fossiele brandstoffen, waardoor een geleidelijke uitstap uit de meest schadelijke brandstoffen zoals teerzandolie en schaliegas onmogelijk wordt;
handelsakkoorden zoals TiSA zullen leiden tot een hernieuwde toename in de handel van fossiele brandstoffen, terwijl de in Parijs gemaakte klimaatafspraken net oproepen tot een afname in de handel en het gebruik ervan.
Het moment van vrijgeven van de TiSA-teksten valt samen met een grote anti-TTIP-betoging in Brussel. Daarnaast begint ook de politieke steun voor het omstreden TTIP af te brokkelen. Zowel in Frankrijk als in Duitsland werd eerder al geopperd dat TTIP op sterven na dood is. Eerder gejuich over het ten einde lijkende TTIP kwam te vroeg. Susan Cohen Jehoram, internationaal campagneverantwoordelijke voor TTIP bij Greenpeace Nederland, zegt:
‘Dit lek toont aan dat TiSA, net als andere handelsverdragen, bepalingen bevat die de mogelijkheid van beleidsmakers om actie te ondernemen tegen de klimaatopwarming ernstig beperken.’
‘Google en Facebook horen niet te beslissen over privacyrechten, banken horen zichzelf niet te reguleren, en de sector van de fossiele brandstoffen macht geven over het milieubeleid van overheden is net zo absurd als de tabaksindustrie het gezondheidsbeleid laten bepalen.’
‘Handelsverdragen moeten klimaatactie ondersteunen, in plaats van die te ondermijnen. Het is onaanvaardbaar dat handelsverdragen als TiSA, TTIP of CETA in het geheim onderhandeld worden en burgers en het milieu schade toebrengen. In plaats van onze milieubescherming op te offeren voor de winst van grote bedrijven, moet elk nieuw handelsverdrag uitblinken op het vlak van klimaatbescherming en transparantie.’
Greenpeace eist nu dat onderhandelingen over zowel TiSA als TTIP onmiddellijk worden gestaakt en dat ook andere omstreden verdragen als CETA en het Trans Pacific Partnership permanent van tafel worden geveegd.