Greenpeace en Amnesty snappen niet dat wereld radicaal veranderd is

Afgelopen dinsdag riepen de directeuren van Greenpeace, Amnesty, de Landelijke India Werkgroep (LIW), ICCO en FNV premier Rutte, minister Ploumen en staatssecretaris Dijksma op om tijdens het bezoek aan India van 4 tot 6 juni te lobbyen voor blijvende toegang van buitenlandse NGO’s tot India. De Indiase overheid heeft nu zelfs visa geweigerd aan vertegenwoordigers van Nederlandse NGO’s, zodat deze vertegenwoordigers niet meer mee kunnen met premier Rutte, minister Ploumen en staatssecretaris Dijksma naar India.

Zeker, de ontwikkelingen in India zijn zeer zorgelijk. Inperking van de vrijheid van meningsuiting is te veroordelen, en de toegang van buitenlandse NGO’s door middel van oneigenlijke argumenten beperken is not done. Het artikel van de directeuren van Westerse NGO’s laat echter ook zien dat deze westerse NGO’s zich niet goed realiseren dat de wereld dramatisch veranderd is. Wie zijn Greenpeace, Amnesty, en al helemaal LIW, ICCO en FNV nou eigenlijk om zich te bemoeien met de intern dynamiek in India?

Het morele gelijk Vroeger had het Westen, terecht of niet, moreel gezag. Ondanks dat ontwikkelingslanden zich ook wel ergerden aan de kritiek van westerse overheden en NGO’s, vonden veel ontwikkelingslanden dat het Westen weldegelijk ‘eigenlijk’ het morele gelijk aan haar kant had. Daar is radicaal verandering in gekomen met name nadat de VS martelen herinvoerden. Het Westen viel op dat moment definitief van haar morele voetstuk. De oud ambassadeur van Singapore bij de verenigde naties Kishore Mahbubani heeft het morele verval van het westen in 2013 een keer heel mooi samengevat: ‘We beat up people, you beat people up, what’s the difference?’

Naast het morele verval hebben ontwikkelingslanden ons helemaal niet meer nodig. De fooi van minister Ploumen om Afrika 50 miljoen extra geld te geven (hetgeen overigens helemaal geen extra geld is, maar een sigaar uit eigen doos), om er voor te zorgen dat asielzoekers niet meer onze kant op komen, zou enorm op de lachspieren werken als het niet om zo’n serieus onderwerp zou gaan. Er zijn vele argumenten te benoemen waarom deze actie van Ploumen beschamend is (zoals Robbert Van Lanschot recentelijk uitstekend heeft verwoord in de Volkskant ), maar de belangrijkste is wellicht wel dat de Afrikaanse economie dit jaar met 100 miljard groeit. De extra 50 miljoen van Ploumen veranderen de statistieken ver achter de komma geeneens. Dit soort bedragen hebben geen noemenswaardige effecten meer op de Afrikaanse economie, en Ploumen’s actie heeft dan ook weinig met Afrika te maken, maar alles met ons eigen schuldgevoel over verdronken asielzoekers.

Strategie radicaal aanpassen Je zou verwachten dat westerse NGO’s hun strategie radicaal aangepast zouden hebben aan de nieuwe realiteit in de wereld. Een wereld zonder morele autoriteit van het westen, waarbij ontwikkelingslanden ons geld niet meer nodig hebben en waarin Westerse landen zich net zo goed schuldig maken aan grove mensenrechtenschendingen, milieuvervuiling etc. Westerse NGO’s hebben daarbij grofweg twee opties. Of serieuze internationale organisaties worden, waarbij elke verdenking op een dubbele standaard ten aanzien van de aanpak van Westerse of andere overheden en multinationals ontbreekt. Of een Westerse organisatie blijven en de interne mensenrechtenschendingen, milieuproblemen etc van Westerse landen aanpakken.

Greenpeace en Amnesty hebben een serieuze poging ondernomen om internationale organisaties te worden. Deze internationalisering wordt echter halfslachtig doorgevoerd. De personeelsbestanden zijn nog steeds grotendeels westers, de achterbannen bestaan uit westerlingen en de internationale hoofdkantoren staan nog steeds in Amsterdam en London. Aan dat westerse imago doet een internationale CEO met een kleurtje niets af. Greenpeace en Amnesty zijn nog steeds grotendeels westerse organisaties, en nu het morele verval van het westen in een razend tempo doorgaat, worden deze organisaties samen met westerse overheden steeds meer in de ban gedaan. Landen als India gaan gewoon hun eigen boontjes doppen en hebben geen behoefte meer aan een paternalistische westerse houding. LIW, ICCO en FNV lopen qua internationalisering ver achter op Greenpeace en Amnesty, en maken al helemaal geen kans te worden gezien als echte neutrale internationale organisaties.

Vechten tegen het westerse imago Greenpeace en Amnesty kunnen nog een poging wagen om radicaal het roer om te gooien, en de internationalisering in een stroomversnelling te brengen. Daarbij zullen ze moeten vechten tegen het westerse imago dat ze hebben. LIW, ICCO en FNV (en wellicht ook Greenpeace en Amnesty) kunnen maar beter hun focus verleggen naar armoedebestrijding, mensenrechtenschendingen, milieuproblemen etc in eigen land. En in eigen land is inmiddels genoeg te doen. En als ze dat voortvarend doen, en de Nederlandse overheid grootschalig wordt gecorrigeerd, waardoor Nederland weer voorop gaat lopen met betrekking tot het milieu, mensenrechten, sociale zekerheid etc, kan het zomaar gebeuren dat ze zo nu en dan door Indiase NGO’s worden uitgenodigd voor advies, en dan kunnen deze Nederlandse organisaties hun internationale solidariteit tonen. Die Nederlandse solidariteit is dan dus vraaggericht, en heeft niets meer te maken met enige paternalisme.