Gratis openbaar vervoer voor minvermogenden is een schot in de roos

Dat is een verstandige investering die zich uiteindelijk dubbel en dwars terugverdient.

Gratis openbaar vervoer voor mensen van klein vermogen, zoals wijlen professor A. van Deursen het zou formuleren, is een schot in de roos. Groen Links en de PvdA hebben een briljant voorstel gedaan.

De meeste mensen denken bij armoe aan gebrek: je kunt de kachel niet brandende houden, je hebt te weinig en/of ongezond eten, je loopt kans het dak boven je hoofd te verliezen als dat niet al gebeurd is. Als de bel gaat is dat waarschijnlijk om het licht af te sluiten. Je bent in alle opzichten afhankelijk van andermans goedgunstigheid.

Dat is echter niet het wezen van de armoede. Het zijn er slechts de consequenties van.

Het wezen is dat je geen kant meer op kunt. Je leeft letterlijk van de ene dag in de andere. Plannen maken voor de toekomst is zinloos want om die te verwezenlijken zijn reserves nodig. Die heb je niet. Je moet daar zijn waar je voor het moment je eerste levensbehoeften kunt krijgen. Je hebt geen keuzes meer. Je wordt geleefd. En je bewegingsvrijheid is beperkt. Verder reizen dan je benen je dragen kunnen, kost immers geld. Dat heb je niet.

Daarom is het voor mensen ook zo moeilijk zich aan de armoe te ontworstelen als ze daar eenmaal in verzeild zijn geraakt. Je zit vast. Je loopt aan alle kanten tegen muren op.

Daarom pakt gratis openbaar vervoer armoede bij een kernpunt vast. Je bent voor het vinden van oplossingen niet langer aan je directe omgeving gebonden. Je kunt op reis. Ineens wordt het wel mogelijk die gratis opleiding in een andere stad te volgen. Of om daar als ZZP-er werk te verrichten. Reiskosten zijn immers geen probleem meer.

Nu al lees je op het internet dat automobilisten en vermogenden weer de klos zijn. Dat zij mogen opdraaien voor de vervoerbiljetten van wat GeenStijl noemt "de onrendabelen" in tram, trein, bus en metro. Dat kan wel wezen maar armoede in de maatschappij brengt óók hoge kosten met zich mee, die door ons allemaal moeten worden opgebracht. Alleen de daklozen al kosten de gemeenschap per jaar €30.000 tot €80.000 per persoon.

Gratis openbaar vervoer is de eerste stap op weg naar de bewegingsvrijheid die een arme nodig heeft om uit de ellende te komen. Dat is een verstandige investering die zich uiteindelijk dubbel en dwars terugverdient.

Toch zal er wel weinig van komen. Teveel mensen gunnen een ander niets waar ze zelf voor moeten betalen.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: Frankrijk en Macron.