Grapperhaus stuurt de kit af op het OMT

Minister Ferdinand Grapperhaus stuurt de de kit af op het OMT. De eminente geleerden die daarvan deel uitmaken krijgen de rijksrecherche op bezoek. De bewindsman wil dat er passende maatregelen genomen worden tegen de onverlaat uit hun midden die het jongste advies – over het heropenen van het primair onderwijs – aan de NOS heeft gegeven. Dan kunnen er passende maatregelen genomen worden. Gisteren vertelde minister Arie Slob dat bij Op1. Hij voegde eraan toe dat zo’n incident bijzonder vervelend was.

Hoezo dat? Het kabinet neemt aan de lopende band besluiten met grote gevolgen voor het privéleven van de burgers. Deze komen op uitermate schimmige wijze tot stand. Binnenskamers gehouden OMT-adviezen worden op zondag in het Catshuis aan de orde gesteld. Daar kookt een groepje ministers onder leiding van de premier en in aanwezigheid van professor Van Dissel, de grote baas van het RIVM, de besluiten voor. Mark Rutte rijdt op de fiets de tuin in. Sommige ministers verschijnen in opzichtige vrijetijdskleding om het informele van dit onderonsje te benadrukken. De media staan tegen beter weten in voor de deur om een zinloos plaatje te schieten van dit aanstellerig toneelspel. Ze krijgen toch niets te horen. Vervolgens worden de besluiten in een formele vergadering van het kabinet gefinaliseerd. Aan het begin van de week komen bovendien de premier, de beide vicepremiers en de fractievoorzitters van de coalitiepartijen bij elkaar om ervoor te zorgen dat er in de Tweede Kamer geen onverwachte dingen gebeuren.

De communicatie met het kiesvolk, pardon het publiek, geschiedt tijdens de inmiddels fameuze dinsdagse persconferenties. Nieuws bevatten die niet. Het kabinet liet de besluiten over het algemeen een voor een “uitlekken” zodat men er van tevoren een beetje aan kon wennen. De afgelopen dagen ging het kennelijk fout met de regie. Eerst sprak minister Hoekstra voor zijn beurt door vrijdag al aan te kondigen dat er wel heel wat moest gebeuren, wilden de scholen niet heropend worden. Daarna kwam het OMT-advies bij de NOS terecht, kennelijk zonder dat dit de bedoeling was. Vandaar dat de OMT-leden nu vragen van de prinsemarij moeten beantwoorden.

Wat is er in godsnaam tegen dat een advies van het OMT openbaar is vanaf het moment dat dit naar de regering wordt verzonden? Waarom mogen burgers daar geen kennis van nemen zodat zij zich – als ze dat willen – een zelfstandig oordeel kunnen vormen over het kooksel in het Catshuis en de wijze waarop het gerecht in de persconferentie wordt opgediend? Wij leven in moeilijke tijden. Van burgers wordt zeer veel gevraagd. Het minste wat zij in ruil voor hun medewerking mogen verwachten, is een zo groot mogelijke openheid. Feitelijk worden wij gewone Nederlanders in de informatievoorziening op achterstand gezet. Wij komen er aan te pas als voldongen feiten moeten worden meegedeeld, meestal nog met een vermaning erbij. Tot op dat ogenblik worden wij dom gehouden.

Begin deze maand nog stortte het kabinet hete tranen over de toeslagenaffaire. Dit zou nooit meer mogen gebeuren. Openheid en transparantie waren het recept. Nu al blijken het krokodillentranen. Na het open doekje voor de spijtbetuiging wordt het gebruikelijke schmieren, het vertrouwde toedekken, de politiek van de achterkamer gewoon voortgezet. Regisseur/producent Rutte gaat over tot een reprise van de voorstelling.

Op het Binnenhof denken ze blijkbaar nog steeds, dat de gewone Nederlanders achterlijk zijn. Een andere conclusie is niet mogelijk. Dat is misschien nog het meest vernederende, het meest beledigende van deze omgang met openbaarheid.