Gezellige kiekjes van wereldleiders

Harald Doornbos tweette vorige week foto’s van de Iraanse president Rouhani die in voetbalshirt en zonder tulband thuis voetbal zat te kijken. “Bijzondere pics”, vond de journalist, hoewel er tijdens de wereldampioenschappen van 2014 al een soortgelijke foto van Rouhani is gemaakt:

Ik weet nog dat die foto van Rouhani in 2014 me tevreden stemde. Een teken van ontspanning, een teken dat er dingen veranderden in het land van de mollahs sinds het aftreden van Mahmoud Ahmadinejad, een jaar eerder. Maar het was natuurlijk gewoon een propagandaplaatje, verspreid met precies het doel om ‘ontspanning’ te veinzen. En ik-zei-de-gek liep er met open ogen in. Want we zijn inmiddels in 2018 en de enige verandering in Iran is dat Rouhani inmiddels een veel grotere televisie heeft.

Drie dagen nadat de foto van Rouhani in het nationale voetbalshirt verspreid is, werd  Mohammad Salas  geëxecuteerd door het regime. Salas was een 51-jarige buschauffeur en lid van een  soefi -genootschap, een religieuze minderheid in Iran. Er was erg weinig aandacht voor in de media. Ik begrijp dat een grijze, kalende buschauffeur minder interessant is dan de president van Iran. Maar een president die naar het voetbalteam van zijn eigen land kijkt, is geen nieuws, en al helemaal niet als hij daar zelf foto’s van verspreidt. Rouhani leidt een wrede schijndemocratie, een walhalla voor voorstanders van meedogenloze censuur en met overdaad van krachtvertoon opgelegde monoculturaliteit (hoi  Wilders ). En we zouden niet geïnteresseerd moeten zijn in herhaaldelijke pogingen van het land om de leiders neer te zetten als gewone mensen die net als het volk op een goedkoop bankstelletje ontspannen voetbal kijken.

Fiches In het tijdperk van social media bepalen wij wat het nieuws is, wij allemaal bij elkaar. Onze clicks worden geregistreerd en daarop wordt het aanbod van nieuws afgestemd. Het lijkt alsof wij deelnemers aan het spelletje zijn, maar dat is niet zo. We spelen niet; er wordt met ons gespeeld. Wij zijn de inzet, de fiches op de tafel. De uitkomst van het spelletje kan levens kosten. Of redden.  The stakes are high  is een understatement.

Als we allemaal die foto delen van Rouhani op de bank, en bijna niemand de foto van Mohammad Salas, dan is het resultaat dat ‘nieuws’ steeds vaker zal worden gedefinieerd als ‘gezellige kiekjes van wereldleiders.’ En dat betekent bijvoorbeeld dat de Rouhani’s van deze wereld straffeloos – want ongezien – soefi’s, homo’s en vrouwen zonder hoofddoek over de kling kan jagen. En dat Trump duizenden immigrantenkinderen kan laten verdwijnen. En dat Israel nog een paar kinderen Al-Tamimi kan verminken of vermoorden – waarom denk je eigenlijk dat ‘Ahed überhaupt nog leeft?

Het is dus enorm belangrijk dat we veel bewuster omgaan met wat we delen. Een klik is snel gedaan, maar neem een ogenblik de tijd. Humor en lichte onderwerpen maken social media draaglijker in deze barre tijden; ze zijn hard nodig. Maar vraag je af wat je precies wilt delen en wat het doel ervan is. Vraag je af of je een fiche wil zijn in handen van Rouhani.