Gewoon examen

School en Gijs, dat ging niet goed samen toen hij vier was. Hij was te bijzonder, te alleen in een groep van 28. Hij moest zich aanpassen, omdat je in je eentje nu eenmaal geen groep kunt zijn. Het was zwaar voor hem, voor school en voor ons. We zetten alle kaarten in op zo gewoon waar mogelijk en specifiek waar nodig. We wisten niet of het zou lukken, konden niet zien waar het naar toe zou gaan en we waren altijd moe.

Want waarom zou je niet een aantal keer in je leven langs dezelfde lat gelegd worden als je leeftijdgenoten. Moet je het juist niet toejuichen dat je dus blijkbaar iets kunt wat 199.999 anderen ook kunnen en dat al generaties lang. Doe maar even twee examenweken lang net alsof je bij de kudde hoort en een nummer bent, daar groei je van. Doe maar gewoon, je bent van jezelf al specifiek genoeg. Bovendien doet dat  centrale toetsmoment niets af aan de weg er naar toe. Ons onderwijs is al zo specifiek ingericht. Handelingsgericht werken, ontwikkelingsperspectief, belemmerende en stimulerende kindeigen factoren. In het basisonderwijs -waar ik werk- brengen we alles in kaart.

Net als alle andere VMBO-leerlingen heeft Gijs al een toelatingsopdracht en motivatiegesprek gedaan voor zijn Mbo-vervolgopleiding. Ruim voor het examen. Gijs had zelf zijn DDD (digitaal-doorstroom-dossier) ingevuld. Vooraf overlegde ik met hem of we de nieuwe school zouden melden dat hij PDD-NOS had. Zelf vond hij van wel: ‘Als er dan iets niet zo goed gaat, dan weten ze in ieder geval in welke richting ze het moeten zoeken’. Prima, we gaan uit van het gewone, het specifieke vulde hij in bij vraag 14.

Gijs weet al jaren heel duidelijk waar hij naar toe gaat met zijn leven. We kijken wat hij nodig heeft: hulp bij planning; overzicht van lesstof; oordopjes; ademhalingsoefeningen en lekkere tosti’s. Moeilijkheden niet uit de weg gaan, aanpassen en oplossingen zoeken. Dat zijn de individuele vaardigheden die Gijs heeft geleerd en die ervoor zorgen dat hij uitkijkt naar het centraal eindexamen. Net zo gewoon als de rest.

Voor het afsluitende gala van de middelbare school kochten we vorige week een pak. Gijs had geen voorkeur, we moesten vooral kijken of er iets was dat zijn lange ranke lijf zou passen. Het werd een zwart pak. Op zijn sportsokken draaide hij voor de spiegel heen en weer. En ik kon al zien hoe hij dat jasje zou dragen naar een stagegesprek. Het zwarte pak leek opeens veel lichter, niet in kleur maar meer in zwaarte. Ik moest even mijn neus snuiten. En toen ik weer opkeek  stond hij niet meer voor de spiegel, maar daar waar hij gestaan had trilde de lucht nog wat na.