Geweld in Washington is 'wake-up call' voor dreiging populisme

Naast het populisme als aanjager van het geweld in Washington kan ook het complotdenken worden genoemd. Die twee zijn immers niet geheel los van elkaar te zien. Mijn aanvankelijke titel voor dit artikel luidde dan ook: Het complotdenken als dreiging? Hoezo, hoor ik iemand zeggen, denken is toch vrij? Jazeker, zoals we ook meningen mogen hebben. Maar geldt dat ook voor kwaadaardige meningen en het verspreiden van leugens of het alsmaar wantrouwen zaaien? Als dit ontaardt in verdachtmakingen of het tot zondebok maken, wordt een grens overschreden, namelijk die van het anderen onrecht aandoen.

Zonder bewijs de politieke elite beschuldigen van diefstal of van verkiezingsfraude op grote schaal, zoals Trump deed, is uiteraard iets waarmee anderen onrecht wordt aangedaan. Als Baudet zich tijdens deze pandemie aansluit bij Viruswaan en vanuit die ontkenning vraagtekens zet bij de coronamaatregelen van het kabinet, brengt hij mensen in de war of zelfs in gevaar. Als er een ‘anti-stemming’ wordt gekweekt tegen de media, de overheid, de medische wetenschap en de rechters, speel je bovendien gewelddadige groepen in de kaart.

In de VS was er sprake van vermenging van het populisme en de macht. Trump positioneerde zichzelf als ’n soort populist. Thierry Baudet is niet voor niets een fan van Trump. De laatste mobiliseerde via tweets en Facebook kritische jongeren ‘met losse handjes’ en riep hen op ‘n gegeven moment zelfs op naar het Capitool te gaan en daar de ratificering van de voor hem nadelige verkiezingsuitslag te verhinderen. Nogal demagogisch jutte hij hen zo op, waardoor hij indirect medeverantwoordelijk was voor het toegepaste geweld bij en in het Capitool.

Waar het mij om gaat, is dat het populisme zichzelf daarmee – en dat geldt nu ook voor de dreiging van geweld rondom de inauguratie van Biden – heeft ontmaskerd. Het gebeurde is een ‘wake-up-call’, ook voor ons in Nederland. We doen er goed aan ons constructief-kritisch op te stellen jegens de populisten binnen en buiten de Kamer. Voorts ook positief, open, rechtvaardig, menswaardig en vertrouwenwekkend te zijn, als we in de media, politiek, medische wetenschap en rechtspraak een rol vervullen.