Gemeenten bemoeilijken aanvraag bijstand met 'trucjes' en slechte voorlichting

Veel gemeenten proberen te voorkomen dat inwoners een bijstandsuitkering aanvragen door bizarre hindernissen op te werpen of hen slecht te informeren. Ook het feit dat ze recht hebben op een voorschot wordt vaak verzwegen. Dat meldt het AD op basis van onderzoek van Sociaal Verhaal, een groep juristen die minima helpt met het aanvragen van een uitkering.

Volgens woordvoerder Peter Magnee komen er veel klachten binnen van mensen die worden verwezen naar familieleden of vrienden. Of die zó veel informatie moeten aanleveren dat ze afhaken, maar wanneer ze na enige tijd opnieuw aankloppen bij de gemeente worden ze vaak afgewezen omdat ze een tijd lang hulp kregen van familieleden.

Uit onderzoek van burgerpanel BurgerkrachtCentraal blijkt daarnaast dat ruim de helft van alle gemeenten geen of nauwelijks informatie verschaft op hun website, over het voorschot van enkele honderden euro’s waar ze wettelijk recht op hebben. De informatie is soms zo diep weggestopt dat die nauwelijks te vinden is. Enkele gemeenten geven ronduit toe dat ze het recht op een voorschot ‘niet promoten’. Een woordvoerder van de gemeente Nissewaard geeft daarvoor als reden dat het ‘heel moeilijk is om het uitbetaalde voorschot terug te vorderen’ mocht iemand later toch geen recht blijken te hebben op bijstand.

Een 56-jarige Rotterdamse die anoniem wil blijven vertelt in het AD hoe ze de wanhoop nabij is. Haar aanvraag werd afgewezen omdat ze niet voldoende informatie zou hebben aangeleverd. De vrouw woonde tot vorig jaar op de Antillen, maar besloot terug te keren naar Nederland om hier een nieuw leven op te bouwen. Ze had alleen grote moeite om werk te vinden op haar leeftijd. Na de eerste afwijzing probeerde ze het nog eens. Ze had zich ondertussen ingeschreven bij haar ex-man, die haar op deze manier wilde helpen, omdat het zonder een vast adres niet mogelijk is om een zorgverzekering af te sluiten of een uitkering te krijgen. Weer ging het mis:

Tijdens dat gesprek werd ik gewoon ondervraagd alsof ik een crimineel was. Ze zeiden dat ze ervan uitgingen dat wij een gezamenlijk huishouden voerden. Ik raakte helemaal overstuur. ‘Wat moet ik dan? De hoer gaan spelen’, riep ik boos. Ik zag het gewoon echt helemaal niet meer zitten.

Een derde poging lijkt nu wel te gaan slagen, met behulp van juristen van Sociaal Verhaal. Volgens Peter Magnee is haar ervaring geen uitzondering:

Je ziet dat gemeenten een ontmoedigingsbeleid voeren op dit gebied. Het wordt mensen moeilijk gemaakt om aan de inlichtingenplicht te voldoen. Je krijgt een soort omgekeerde bewijslast.

Cc-foto: Roel Wijnants