Geert Wilders en de gelukzoekers

Het is al een tijd bon ton in PVV-kringen om asielzoekers gelukzoekers te noemen. Toen onlangs bekend werd dat het aantal asielaanvragen het afgelopen jaar was gestegen reageerde Geert Wilders dan ook met een tirade die hij afsloot met de woorden ‘omdat het kabinet de grenzen voor gelukzoekers weigert te sluiten’. Zo hopen ze in die kringen de focus te verleggen van hetgeen asielzoekers ontvluchten, naar wat ze hier komen zoeken. Geluk, kennelijk. Alsof dat iets verwerpelijks is.

Het is raar dat ze bij de PVV juist voor dit frame kiezen in een tijd dat geluk zo ongeveer de heilige graal is voor de meeste mensen. Hun hoogste doel. Onlangs verscheen mijn nieuwe boek AEX van de ziel , een cultuurgeschiedenis van Nederland vanaf de Tweede Wereldoorlog tot nu. Daarin laat ik zien hoe de levensdoelen van het grootste deel van de Nederlanders in de loop van de tijd zijn verschoven. Van bijdragen aan de samenleving en een plek in het hiernamaals in de periode na de oorlog naar zelfontplooiing in de jaren ’70. In de jaren ’90 wordt dat weer verdrongen door een streven naar succes. En dat begrip is sinds de economische crisis van 2008 overvleugeld door het streven naar geluk.

Zelfhulpboeken buitelen tegenwoordig over elkaar heen in het aanprijzen van geluk als levensdoel en tips hoe je het kan bereiken. ‘Kies voor geluk, en niet voor succes, als levensdoel’, schrijft Haemin Sunim bijvoorbeeld in het succesvolste zelfhulpboek van de laatste jaren Dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt. En die boodschap bereikt een steeds grotere groep mensen. In 2021 stond een recordaantal van elf zelfhulpboeken in de CPNB top 100 van de bestverkochte boeken van het jaar. Inmiddels worden er zelfs kookboeken verkocht die geluk beloven. En stylist Manon Meijers kwam in oktober 2020 de bestsellerlijst van die week binnen met haar boek Kleed je gelukkig.

Geluk wordt zo langzamerhand een alomtegenwoordig begrip. Zozeer dat de Verenigde Naties in 2012 de internationale dag van het geluk uitriep om duidelijk te maken dat geluk en welzijn moesten worden erkend als ‘universele doelen en aspiraties in de levens van mensen van over de hele wereld’. En ook Koning Willem Alexander stond in zijn kersttoespraak van 2019 uitgebreid stil bij het streven naar geluk.

Op de keper beschouwd zeggen ze bij de PVV dus eigenlijk dat de mensen die hier asiel aanvragen hetzelfde zijn als de meeste Nederlanders. Iets wat de stichting Ik ben een gelukszoeker al langer propageert. En waar Paul Wilders, die bekend staat als criticaster van zijn broer , die broer nog eens fijntjes op wees. Ook de familie Wilders zit vol met gelukzoekers: