Geen ruimte voor het vrouwelijke perspectief aan de talkshowtafel

Lize Korpershoek was dinsdagavond te gast in De Wereld Draait Door om te vertellen over haar nieuwe documentaire ‘Mijn seks is stuk’. Ze maakte deze persoonlijke film om te onderzoeken waarom ze na een bepaalde periode in een vaste relatie nog weinig zin heeft in seks.

Een mooie aanleiding om ruimte te bieden voor het onderbelichte en interessante vrouwelijke perspectief op seksualiteit. Maar wat maar weer eens duidelijk werd is dat onze maatschappij gebouwd is naar masculiene maatstaven: deze structuren zie je aan de talkshowtafel goed terug. Niet alleen worden de gesprekken geleid en gedomineerd door mannen, ook de stijl is masculien: analytisch en oplossingsgericht. Hierdoor is er nauwelijks ruimte voor genuanceerde en verdiepende gesprekken die dit onderwerp verdient.

Van Nieuwkerk heeft al vaker laten zien dat hij op dit gebied niet bepaald als een vis in het water is. Sterker nog, ik verdenk hem ervan in ieder gesprek over seksualiteit (en die zijn er in overvloed in het #metoo-tijdperk) met geknepen billen te hopen dat zijn tafelheer of -dame het zware werk voor hem opknapt. Deze ondankbare taak was dinsdagavond voor Adriaan van Dis gereserveerd, die tot mijn teleurstelling niet vies bleek van een ouderwets potje mansplaining met uitspraken als “Ik zat als een oude meneer naar je te roepen” en “Ik had het met je te doen”.

Ok boomer. Ik leg het nog een keer uit. Dit gaat niet om jou. We leefden tot voor kort in een wereld die mannen en masculiene waarden beloont. Maar helaas, #timesup. Het is tijd voor intuïtie, verbinding en kwetsbaarheid. Niet omdat vrouwen dat nou zo graag willen, maar omdat de uitdagingen waarvoor we staan hierom vragen. We zijn in transitie en de weerstand is goed voelbaar op het moment dat in een masculiene structuur een feminiene kracht verschijnt. Kwetsbaarheid. Dit is niets meer dan de tegenhanger van schaamte. Wie schaamte wil overwinnen, zal kwetsbaar moeten zijn. En daarom werd de schaamte die de heren duidelijk voelen genadeloos onthuld door de kwetsbaarheid van Korpershoek.

Van Dis erkent dit uiteraard niet, dus zoekt hij wanhopig naar argumenten om zijn ongemak buiten zichzelf te plaatsen. Hij haalt er zelfs niet bestaande kinderen bij om zijn punt te maken: wilde Korpershoek dan dat zij gepest zouden worden omdat hun moeder kwetsbaar was op YouTube? Hiermee legt hij zelf de vinger op de zere plek. Van Dis leeft in een wereld waarin we kinderen al heel jong schaamte aanleren, zeker in relatie tot seksualiteit. Maar de wereld die mensen als Lize mede vormgeven leert kinderen dat kwetsbaarheid een kracht is en het durven onderzoeken van lastige onderwerpen de weg naar persoonlijke groei.

Dit interview laat zien hoe diep bepaalde rolpatronen en overtuigingen geïnternaliseerd zijn en verankerd in onze cultuur. In sommige culturen hebben mannen recht op seks en dat vinden wij in het zogenaamde open-minded Nederland achterlijk. Maar zelfs op de progressieve televisie merk je dat het seksisme, net als het racisme, in Nederland vaak verborgen is onder een dikke laag hypocrisie en wordt verpakt in subtiele verontwaardiging.

Zo gooit Van Dis het op vorm en vraagt zich af waarom ze voor YouTube kiest en niet voor het geschreven woord zoals zijn geliefde filosofen dat deden. Van Nieuwkerk gaat zoals altijd naarstig op zoek naar de oplossing, want die arme Tim, die moet natuurlijk gered worden. De beledigde houding van beide mannen is goed voelbaar. In de verwijtende toon en de vraagstelling proef ik duidelijk: hoe durf jij ons mannen ons belangrijkste recht te ontnemen? Vrouwen zijn er immers om hun man te behagen.

Van Nieuwkerk besluit vanaf het eerste moment om zijn graag geziene tafelheer Tim Hofman, tevens de partner van Lize, centraal te stellen in het gesprek. Korpershoek corrigeert hem hierin keurig, haar issues zijn immers niet aan hem persoonlijk gelinkt. Hij respecteert dit niet en krijgt het voor elkaar om de naam Tim nog minstens drie keer te noemen. Van Nieuwkerk durft zelfs te beweren dat ze er niet achter komt in haar documentaire waarom haar zin in seks vermindert in een veilige omgeving, terwijl ze dat goed uitlegt. Waarschijnlijk is het voor hem moeilijk te begrijpen hoe je als jong persoon seks met iets anders dan het lichamelijke kunt leren associëren. Maar vraag dan door als ze het uitlegt! Vraag haar dan hoe dat voelt. Haar beleving interesseert hem echter niet. Zaak is immers om Tim zo snel mogelijk zijn seks terug te geven.

Waar beide heren druk zijn met hun eigen ongemak te verhullen, wordt het vrouwelijk perspectief volledig genegeerd. En dat is zonde, want dit werk van Korpershoek is ontzettend belangrijk. Het leert ons los te komen van beknellende sociale verwachtingen en rolpatronen. Het geeft ons inzicht in de complexe vrouwelijke seksualiteit. En heel belangrijk is het gegeven dat Lize voor de buitenwereld het perfecte plaatje vertegenwoordigt. Ze is waanzinnig slim, knap en vooral grappig. Ze werkte als model en is succesvol programmamaker. Vrouwen wordt geleerd om begeerlijk te zijn, om gewild te worden. Dat juist zij publiekelijk durft te delen dat zij niet aan deze sociale norm voldoet, maakt de weg vrij voor vele anderen om zich hieruit te bevrijden.

Ik zou Lize dan ook adviseren om de titel aan te passen van ‘Mijn seks is stuk’ naar ‘Mijn seks is anders’. En ik zou iedereen aanraden om deze documentaire heel snel te gaan bekijken.