Geen racisten in onze raad

Annabel Nanninga  wordt lijsttrekker  voor Forum voor Democratie in Amsterdam. Je weet wel, die Nanninga die grossiert in woorden als ‘dobberneger’,  zegt dat  Marokkaanse werknemers ‘stelen, onberekenbaar en snel gepikeerd zijn’, en Amsterdam ‘het Raqqa van social justice warriors’  noemt. Op plaats twee op de lijst staat Yernaz Ramautarsing, een andere prominente stem van de Nederlandse ‘alt-right’. Zij worden de lokale vertegenwoordiging van een partij die spreekt van ‘de homeopathische verdunning van de Nederlandse bevolking’.

Het is niet moeilijk om te zien dat Amsterdam in aanloop naar 21 maart een verkiezingsstrijd kan verwachten die in belangrijke mate zal gaan over identiteit, cultuur en islam. In de andere grote steden zit men daar al langer middenin. In de Haagse raad is de PVV al jaren de grootste oppositiepartij. De PVV gaat in 2018 ook meedoen in Rotterdam, waar Leefbaar Rotterdam al sinds 2002 een kracht van betekenis is (die inmiddels steun krijgt van FvD).

Leefbaar Rotterdam — een partij die altijd al een radicale racistische vleugel had — lijkt op dit moment verder te verrechtsen om de PVV de wind uit de zeilen te nemen. Bij een bijeenkomst  enkele weken geleden  beschreef partijleider Joost Eerdmans al het volgende als één overkoepelend probleem: mensen voelen zich niet meer thuis in eigen stad, daarom is de Rotterdamwet ingevoerd, er is geen koopkracht, het is net Istanbul, no-go area’s, witwaspraktijken, geen Nederlandse groenteboer. De goede verstaander snapte onmiddellijk wie volgens Eerdmans de schuldigen zijn.

We vieren inmiddels de zestiende verjaardag van het ‘integratie’-‘debat’ in Nederland in huidige vorm. Ik zet beide woorden tussen aanhalingstekens omdat het debat meer gaat om verdeeldheid zaaien dan over werkelijk beleid, en omdat eerder sprake is van geschreeuw en verdachtmakingen dan van een werkelijk debat. Op landelijk niveau zagen we afgelopen jaar onder andere Mark ‘doe normaal’ Rutte; Zijlstra’s kruistocht tegen ‘verstop eitjes’; de komst van Baudet in de Kamer; en Buma’s HJ Schoo-lezing met een pleidooi voor een terugkeer naar de traditionele Nederlandse cultuur en waarden.

Die ‘debatten’ zijn een zichzelf instandhoudende politieke machine geworden die niet meer te stoppen is en voortdurend gevoed wordt. Politici doen alsof de afgelopen zestien jaar niet hebben bestaan en alsof ze steeds voor de eerste keer taboes doorbreken en onbehagen adresseren, waarbij steeds een stapje verder wordt gezet en steeds rechtsere standpunten worden genormaliseerd. Daardoor blijven – zie de  Burgerperspectieven  van het SCP – integratie en samenleven permanent bovenaan de lijst van thema’s staan waar Nederlanders zich druk over maken.

Tenzij conservatief rechts structureel meer weerwerk van links krijgt en er in deze discussies daadwerkelijk een verschuiving plaatsvindt, zullen we steeds minder aan betekenisvolle discussies over andere onderwerpen toekomen. En zo lang mensen voortdurend aangemoedigd worden te denken dat hun buurman de vijand is, zullen ze zeker ook lokaal almaar slechter te mobiliseren zullen zijn op concrete (sociaal-economische) thema’s als armoede, zorg of wonen. Goede voorstellen doen op die onderwerpen is dus belangrijk — zoals de Amsterdamse PvdA, SP en GroenLinks  vandaag doen  in hun ‘linkse, progressieve pact’ — maar er zal meer nodig zijn dan dat.

Bij de raadsverkiezingen van 21 maart dreigt radicaal-rechts, in al zijn verschillende vormen, verder aan legitimiteit en kracht te winnen. Tenzij we ze tegenhouden. Dat betekent hun verhaal weerspreken en daar een sterk, inclusief, progressief eigen verhaal tegenover stellen. Maar ook: mensen laten zien waar Nanninga, Eerdmans en Wilders écht voor staan, en dat het overgrote deel van de bevolking bij hun plannen vooral te verliezen heeft. Het is tijd om een grens te trekken en duidelijk te maken dat we niet accepteren deze types onze steden denken te kunnen overnemen. En samen te zeggen: wij willen geen racisten in onze raad.